Health care of Kyrgyzstan
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Respect for person in medicine: ethical and legal analysis and prospects based on the experience of the Kyrgyz Republic

Respect for person in medicine: ethical and legal analysis and prospects based on the experience of the Kyrgyz Republic
Полный текст  

Abstract

Introduction. A new article 153 “Respect for the Human Person” was introduced into the Law No. 14 “On the Protection of Citizens’ Health in the Kyrgyz Republic” dated January 12, 2024, which establishes the principle of respect for the individual as the basis for the professional activities of medical professionals. However, not only the presence of the article in the law is important, but also the understanding of its ethical and legal grounds for effective practical application is of great importance. The purpose of the study is to explore the legal and ethical grounds of Article 153 of the Law “On the Protection of Citizens’ Health in the Kyrgyz Republic” dated January 12, 2024 No. 14 “Respect for the Human Person” to improve its practical application in the field of medicine. Materials and methods. Secondary data from open sources in the field of law and bioethics in Kyrgyz, Russian and English were studied using the method of qualitative documentary analysis. Results. Research has shown that the ethical understanding of "respect", which includes recognition of the dignity, rights and internal values of an individual, has undergone changes in bioethics and is represented by the principle of respect for the individual autonomy, as the right to make independent decisions regarding medical interventions. The legal norms of the studied article ideally correspond to the bioethical understanding of the concept of respect, since all the requirements of the law are aimed at observing the principle of respect for individual autonomy. As a result, the Kyrgyz Republic, by introducing this article into the Law, defines the duties of medical professionals to respect the individual autonomy of a person as the right to self-determination regarding medical interventions. Conclusion. The study showed that the legal and ethical grounds of Article 153 of the Law “On the Protection of Citizens' Health in the Kyrgyz Republic” dated January 12, 2024 No. 14 “Respect for the Human Person” fully complies with the requirements of international bioethical standards of respect for individual autonomy at medical interventions. At the same time, it is important to understand that respect, as a moral category should be realized not only through legal and bioethical norms, but also through mechanisms embedded in the cultural traditions of the Kyrgyz people.

About the authors

Кудайбергенова Тамара Асановна, кандидат медицинских наук, доцент кафедры общественное здоровье и здравоохранения КГМА им. И.К. Ахунбаева, магистр наук в области Биоэтики, Бишкек, Кыргызской Республики

Орозалиева Анипа Алымбековна, кандидат медицинских наук, доцент кафедры общественное здоровье и здравоохранения КГМА им. И.К. Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика

Сыдыкбекова Чолпон, старший преподаватель кафедры гражданского и трудового права Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, Юридического института, Бишкек, Кыргызская
Республика
Айдаров Зиябидин Абдирайимович, доктор медицинских наук, профессор, заведующий кафедрой общественного здоровья и здравоохранения КГМА им. И.К. Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика

Kudaibergenova Tamara Asanovna, Candidate of Medical Sciences, Associate Professor of the Department of Public Health and Healthcare of the KSMA named after I.K. Akhunbaev, Master of Science in Bioethics, Bishkek, Kyrgyz Republic

Orozalieva Anipa Alymbekovna, Candidate of Medical Sciences, Associate Professor of the Department of Public Health and Health Care of KSMA named after. I.K. Akhunbaeva, Bishkek, Kyrgyz Republic

Sydykbekova Cholpon, Senior Lecturer, Department of Civil and Labor Law, Kyrgyz National University named after J. Balasagyn, Law Institute, Bishkek, Kyrgyz Republic

Aidarov Ziyabidin Abdirayimovich, Doctor of Medical Sciences, Professor, Head of the Department of Public Health and Healthcare of KSMA named after. I.K. Akhunbaeva, Bishkek, Kyrgyz Republic

Кудайбергенова Тамара Асановна, медицина илимдеринин кандидаты, И.К.  Ахунбаев атындагы КММАнын коомдук саламаттыкты сактоо жана саламаттыкты сактоо кафедрасынын доценти, биоэтика илимдеринин магистри, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Орозалиева Анипа Алымбековна, медицина илимдеринин кандидаты, И.К. Ахунбаев атындагы КММАнын коомдук саламаттыкты сактоо жана саламаттыкты сактоо кафедрасынын доценти, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Сыдыкбекова Чолпон, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин «Жарандык жана эмгек укугу» кафедрасынын ага окутуучусу, Юридикалык институт, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Айдаров Зиябидин Абдирайымович, медицина илимдеринин доктору, профессор, И.К. Ахунбаев атындагы КММАнын Коомдук саламаттыкты сактоо жана саламаттыкты сактоо кафедрасынын башчысы, Бишкек, Кыргыз Республикасы

References

1. Аденийи Ф.С. Кант о человеческом достоинстве: автономия, человечность и права человека. Кантовский сборник. - 2019.-№38 (1). - С.81-98. https://cyberleninka.ru/article/n/kant-o-chelovecheskom-dostoinstve-avtonomiya-chelovechnost-i-prava cheloveka
2. Ахундова Ш.Д. Уважение, его основа и типы. Вестник Томского государственного педагогического университета. -2013. -№1 (129). -С.188-92. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-ego-osnova-i-tipy
3. Кудайбергенова Т.А. Этнонаука как источник формирования биоэтической культуры населения в борьбе с covid-19 / Т.А. Кудайбергенова, А.А. Орозалиева, З.А. Айдаров // Вестник КРСУ. -2021. -Т.21. -№ 9. -С. 162 -169. http://vestnik.krsu.edu.kg/archive/169/7069
4. Кудайбергенова Т.А., Айдаров З.А., Усупова Ч.С., Орозалиева А. А., Сейсембаева А.Н., Сеитбекова Г.С.Этические основания взаимодействия с местными сообществами в обеспечении готовности
к чрезвычайным ситуациям в общественном здравоохранении. Здравоохранение Кыргызстана -2023. -№2. -С. 49- 57. 

https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.8.49.57 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/170/328
5. Кыргыз Республикасынын 2024-жылдын 12-январындагы №14 “Кыргыз Республикасында жарандардын
саламаттыгын сактоо жөнүндө” Мыйзамы Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги  https://cbd.minjust.gov.kg/4-5260/edition/1939/kg
6. Кыргыз Республикасынын Конституциясы 05.05.2021 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/1-2/edition/1202952/ru
7. Кыргыз Республикасынын граждандык кодекси 8.05.1996, № 15 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/4/edition/14707/ru
8. Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасында жарандардын саламаттыгын сактоо жөнүндө”
мыйзамы 12.01.20204, №14 Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/3-37/edition/2086/ru
9. Кыргыз Республикасынын “Коомдук саламаттыкты сактоо жөнүндө” мыйзамы 12.01.2024, № 10. Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги. https://cbd.minjust.gov.kg/4-5301/edition/3727/ru
10. Кыргызско-русский словарь / Сост. К.К. Юдахин. – Б.: «Кут Бер», 2012. – 314 с.
11. Манакова Л.К. Уважение как признание права на достоинство личности. Ленинградский юридический журнал.
-2018. - №3. (53) -С.30-41. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-kak-priznanie-prava-na-dostoinstvo-lichnosti
12. Сайкина Г.К. “Меня еще не покинуло чувство принадлежности к человечеству” (И. Кант о статусе человечности и достоинстве) // XI Садыковские чтения. Иммануил Кант и современность: материалы

Международной междисциплинарной научно-образовательной конференции (Казань, 15-16 ноября 2024 г.) / под ред. Г.К. Гизатовой, О.Г. Ивановой, Г.В. Мелихова, Ф.Ф. Серебрякова, Н.А. Терещенко, Т.М. Шатуновой. – Казань: Издательство Казанского университета. -2024. -C. 347-355. https://repository.kpfu.ru/?p_id=308702
13. Beauchamp Tom L., Chlidress James F. Principles of Biomedical Ethics. - Oxford University Press, 2009 –  
P. 417. 

https://books.google.kg/books/about/Principles_of_Biomedical_Ethics.html?id=xg8iwAEACAAJ&redir_esc=y
14. Darwall S. 2006. The Second-Person Standpoint: Morality, Respect and Accountability. Cambridge, MA: Harvard Univ.
Press https://www.princeton.edu/~msmith/mycourses/darwall-ch6-2006.pdf
15. Drummond, John J. (2021). Empathy, Sympathetic Respect, and the Foundations of Morality. In Anna Bortolan & 
Elisa Magrì, Empathy, Intersubjectivity, and the Social World: The Continued Relevance of Phenomenology. Essays in Honour of Dermot Moran. Berlin: DeGruyter. pp. 345-362.https://philpapers.org/rec/DRUESR
16. Hill T.E. Jr. Respect for persons // Routledge Encyclopedia of Philosophy,
1998 https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/respect-for-persons/v-1
17. Kolomý V. Kant on moral feeling and respect. Kantian Review. 2023 Mar; 28 (1): 
105-23.  https://www.cambridge.org/core/journals/kantian-review/article/kant-on-moral-feeling-respect/FCFE11B88978CC728BCAA7E71DCFD524
18. Lysaught MT. Respect: or, how respect for persons became respect for autonomy. J Med Philos. 2004 Dec;29(6):665-80.
doi:10.1080/03605310490883028. PMID: 15590515. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15590515/
19. Sungwoo Um (2024) Honesty: Respect for the right not to be deceived, Journal of Moral Education, 53:2, 292-306,
DOI:10.1080/03057240.2023.2199347 https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03057240.2023.2199347
20. Tyler, T., & Blader, S. (2000). Cooperation in Groups: Procedural Justice, Social Identity, and Behavioral Engagement 
(1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203782842
https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780203782842/cooperation-groups-tom-tyler-steven-blader
21. Winslow, Dean L. "Respect." Masterclass in Medicine. CRC Press, 2025.
138-142. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.1201/9781003409373-18/respect-dean-winslow

1. Аденийи Ф.С. Кант о человеческом достоинстве: автономия, человечность и права человека. Кантовский сборник. - 2019.-№38 (1). - С.81-98. https://cyberleninka.ru/article/n/kant-o-chelovecheskom-dostoinstve-avtonomiya-chelovechnost-i-prava cheloveka
2. Ахундова Ш.Д. Уважение, его основа и типы. Вестник Томского государственного педагогического университета. -2013. -№1 (129). -С.188-92. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-ego-osnova-i-tipy
3. Кудайбергенова Т.А. Этнонаука как источник формирования биоэтической культуры населения в борьбе с covid-19 / Т.А. Кудайбергенова, А.А. Орозалиева, З.А. Айдаров // Вестник КРСУ. -2021. -Т.21. -№ 9. -С. 162 -169. http://vestnik.krsu.edu.kg/archive/169/7069
4. Кудайбергенова Т.А., Айдаров З.А., Усупова Ч.С., Орозалиева А. А., Сейсембаева А.Н., Сеитбекова Г.С.Этические основания взаимодействия с местными сообществами в обеспечении готовности
к чрезвычайным ситуациям в общественном здравоохранении. Здравоохранение Кыргызстана -2023. -№2. -С. 49- 57. 

https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.8.49.57 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/170/328
5. Кыргыз Республикасынын 2024-жылдын 12-январындагы №14 “Кыргыз Республикасында жарандардын
саламаттыгын сактоо жөнүндө” Мыйзамы Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги  https://cbd.minjust.gov.kg/4-5260/edition/1939/kg
6. Кыргыз Республикасынын Конституциясы 05.05.2021 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/1-2/edition/1202952/ru
7. Кыргыз Республикасынын граждандык кодекси 8.05.1996, № 15 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/4/edition/14707/ru
8. Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасында жарандардын саламаттыгын сактоо жөнүндө”
мыйзамы 12.01.20204, №14 Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/3-37/edition/2086/ru
9. Кыргыз Республикасынын “Коомдук саламаттыкты сактоо жөнүндө” мыйзамы 12.01.2024, № 10. Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги. https://cbd.minjust.gov.kg/4-5301/edition/3727/ru
10. Кыргызско-русский словарь / Сост. К.К. Юдахин. – Б.: «Кут Бер», 2012. – 314 с.
11. Манакова Л.К. Уважение как признание права на достоинство личности. Ленинградский юридический журнал.
-2018. - №3. (53) -С.30-41. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-kak-priznanie-prava-na-dostoinstvo-lichnosti
12. Сайкина Г.К. “Меня еще не покинуло чувство принадлежности к человечеству” (И. Кант о статусе человечности и достоинстве) // XI Садыковские чтения. Иммануил Кант и современность: материалы

Международной междисциплинарной научно-образовательной конференции (Казань, 15-16 ноября 2024 г.) / под ред. Г.К. Гизатовой, О.Г. Ивановой, Г.В. Мелихова, Ф.Ф. Серебрякова, Н.А. Терещенко, Т.М. Шатуновой. – Казань: Издательство Казанского университета. -2024. -C. 347-355. https://repository.kpfu.ru/?p_id=308702
13. Beauchamp Tom L., Chlidress James F. Principles of Biomedical Ethics. - Oxford University Press, 2009 –  
P. 417. 

https://books.google.kg/books/about/Principles_of_Biomedical_Ethics.html?id=xg8iwAEACAAJ&redir_esc=y
14. Darwall S. 2006. The Second-Person Standpoint: Morality, Respect and Accountability. Cambridge, MA: Harvard Univ.
Press https://www.princeton.edu/~msmith/mycourses/darwall-ch6-2006.pdf
15. Drummond, John J. (2021). Empathy, Sympathetic Respect, and the Foundations of Morality. In Anna Bortolan & 
Elisa Magrì, Empathy, Intersubjectivity, and the Social World: The Continued Relevance of Phenomenology. Essays in Honour of Dermot Moran. Berlin: DeGruyter. pp. 345-362.https://philpapers.org/rec/DRUESR
16. Hill T.E. Jr. Respect for persons // Routledge Encyclopedia of Philosophy,
1998 https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/respect-for-persons/v-1
17. Kolomý V. Kant on moral feeling and respect. Kantian Review. 2023 Mar; 28 (1): 
105-23.  https://www.cambridge.org/core/journals/kantian-review/article/kant-on-moral-feeling-respect/FCFE11B88978CC728BCAA7E71DCFD524
18. Lysaught MT. Respect: or, how respect for persons became respect for autonomy. J Med Philos. 2004 Dec;29(6):665-80.
doi:10.1080/03605310490883028. PMID: 15590515. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15590515/
19. Sungwoo Um (2024) Honesty: Respect for the right not to be deceived, Journal of Moral Education, 53:2, 292-306,
DOI:10.1080/03057240.2023.2199347 https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03057240.2023.2199347
20. Tyler, T., & Blader, S. (2000). Cooperation in Groups: Procedural Justice, Social Identity, and Behavioral Engagement 
(1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203782842
https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780203782842/cooperation-groups-tom-tyler-steven-blader
21. Winslow, Dean L. "Respect." Masterclass in Medicine. CRC Press, 2025.
138-142. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.1201/9781003409373-18/respect-dean-winslow

1. Аденийи Ф.С. Кант о человеческом достоинстве: автономия, человечность и права человека. Кантовский сборник. - 2019.-№38 (1). - С.81-98. https://cyberleninka.ru/article/n/kant-o-chelovecheskom-dostoinstve-avtonomiya-chelovechnost-i-prava cheloveka
2. Ахундова Ш.Д. Уважение, его основа и типы. Вестник Томского государственного педагогического университета. -2013. -№1 (129). -С.188-92. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-ego-osnova-i-tipy
3. Кудайбергенова Т.А. Этнонаука как источник формирования биоэтической культуры населения в борьбе с covid-19 / Т.А. Кудайбергенова, А.А. Орозалиева, З.А. Айдаров // Вестник КРСУ. -2021. -Т.21. -№ 9. -С. 162 -169. http://vestnik.krsu.edu.kg/archive/169/7069
4. Кудайбергенова Т.А., Айдаров З.А., Усупова Ч.С., Орозалиева А. А., Сейсембаева А.Н., Сеитбекова Г.С.Этические основания взаимодействия с местными сообществами в обеспечении готовности
к чрезвычайным ситуациям в общественном здравоохранении. Здравоохранение Кыргызстана -2023. -№2. -С. 49- 57. 

https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.8.49.57 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/170/328
5. Кыргыз Республикасынын 2024-жылдын 12-январындагы №14 “Кыргыз Республикасында жарандардын
саламаттыгын сактоо жөнүндө” Мыйзамы Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги  https://cbd.minjust.gov.kg/4-5260/edition/1939/kg
6. Кыргыз Республикасынын Конституциясы 05.05.2021 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/1-2/edition/1202952/ru
7. Кыргыз Республикасынын граждандык кодекси 8.05.1996, № 15 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/4/edition/14707/ru
8. Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасында жарандардын саламаттыгын сактоо жөнүндө”
мыйзамы 12.01.20204, №14 Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/3-37/edition/2086/ru
9. Кыргыз Республикасынын “Коомдук саламаттыкты сактоо жөнүндө” мыйзамы 12.01.2024, № 10. Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги. https://cbd.minjust.gov.kg/4-5301/edition/3727/ru
10. Кыргызско-русский словарь / Сост. К.К. Юдахин. – Б.: «Кут Бер», 2012. – 314 с.
11. Манакова Л.К. Уважение как признание права на достоинство личности. Ленинградский юридический журнал.
-2018. - №3. (53) -С.30-41. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-kak-priznanie-prava-na-dostoinstvo-lichnosti
12. Сайкина Г.К. “Меня еще не покинуло чувство принадлежности к человечеству” (И. Кант о статусе человечности и достоинстве) // XI Садыковские чтения. Иммануил Кант и современность: материалы

Международной междисциплинарной научно-образовательной конференции (Казань, 15-16 ноября 2024 г.) / под ред. Г.К. Гизатовой, О.Г. Ивановой, Г.В. Мелихова, Ф.Ф. Серебрякова, Н.А. Терещенко, Т.М. Шатуновой. – Казань: Издательство Казанского университета. -2024. -C. 347-355. https://repository.kpfu.ru/?p_id=308702
13. Beauchamp Tom L., Chlidress James F. Principles of Biomedical Ethics. - Oxford University Press, 2009 –  
P. 417. 

https://books.google.kg/books/about/Principles_of_Biomedical_Ethics.html?id=xg8iwAEACAAJ&redir_esc=y
14. Darwall S. 2006. The Second-Person Standpoint: Morality, Respect and Accountability. Cambridge, MA: Harvard Univ.
Press https://www.princeton.edu/~msmith/mycourses/darwall-ch6-2006.pdf
15. Drummond, John J. (2021). Empathy, Sympathetic Respect, and the Foundations of Morality. In Anna Bortolan & 
Elisa Magrì, Empathy, Intersubjectivity, and the Social World: The Continued Relevance of Phenomenology. Essays in Honour of Dermot Moran. Berlin: DeGruyter. pp. 345-362.https://philpapers.org/rec/DRUESR
16. Hill T.E. Jr. Respect for persons // Routledge Encyclopedia of Philosophy,
1998 https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/respect-for-persons/v-1
17. Kolomý V. Kant on moral feeling and respect. Kantian Review. 2023 Mar; 28 (1): 
105-23.  https://www.cambridge.org/core/journals/kantian-review/article/kant-on-moral-feeling-respect/FCFE11B88978CC728BCAA7E71DCFD524
18. Lysaught MT. Respect: or, how respect for persons became respect for autonomy. J Med Philos. 2004 Dec;29(6):665-80.
doi:10.1080/03605310490883028. PMID: 15590515. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15590515/
19. Sungwoo Um (2024) Honesty: Respect for the right not to be deceived, Journal of Moral Education, 53:2, 292-306,
DOI:10.1080/03057240.2023.2199347 https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03057240.2023.2199347
20. Tyler, T., & Blader, S. (2000). Cooperation in Groups: Procedural Justice, Social Identity, and Behavioral Engagement 
(1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203782842
https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780203782842/cooperation-groups-tom-tyler-steven-blader
21. Winslow, Dean L. "Respect." Masterclass in Medicine. CRC Press, 2025.
138-142. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.1201/9781003409373-18/respect-dean-winslow

Для цитирования

Кудайбергенова Т.А., Орозалиева А.А., Сыдыкбекова Ч., Айдаров З.А. Уважение к человеческой личности в медицине: этико-правовой анализ и перспективы на основе опыта Кыргызской Республики. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2025, № 1, с.53-62.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.7.53.62 

For citation

Kudaibergenova T.A., Orozalieva A.A., Sydykbekova Ch., Aidarov Z.A. Respect for person in medicine: ethical and
legal analysis and prospects based on the experience of the Kyrgyz Republic. Scientific and practical journal “Health
care of Kyrgyzstan” 2025, No. 1, p.53-62.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.7.53.62 

Цитата үчүн

Кудайбергенова Т.А., Орозалиева А.А., Сыдыкбекова Ч., Айдаров З.А. Медицинада адамдын инсандыгын сыйлоо: Кыргыз Республикасынын тажрыйбасынын негизинде этикалык-укуктук талдоо  перспективалары. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы 2025, № 1, б. 53-62.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.7.53.62

Authors Kudaibergenova T.A., Aidarov Z. A., Orozalieva A.A., Sydykbekova Ch.
Link doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.7.53.62
Pages 63-52
Keywords Healthcare, Kyrgyz Republic, Bioethics , Medical ethics , Medical law , Culture , Kyrgyz, Traditions , Respect, Dignity , Autonomy, Medicine
Russian
Об авторах

Кудайбергенова Тамара Асановна, кандидат медицинских наук, доцент кафедры общественное здоровье и здравоохранения КГМА им. И.К. Ахунбаева, магистр наук в области Биоэтики, Бишкек, Кыргызской Республики

Орозалиева Анипа Алымбековна, кандидат медицинских наук, доцент кафедры общественное здоровье и здравоохранения КГМА им. И.К. Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика

Сыдыкбекова Чолпон, старший преподаватель кафедры гражданского и трудового права Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, Юридического института, Бишкек, Кыргызская
Республика
Айдаров Зиябидин Абдирайимович, доктор медицинских наук, профессор, заведующий кафедрой общественного здоровья и здравоохранения КГМА им. И.К. Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. Аденийи Ф.С. Кант о человеческом достоинстве: автономия, человечность и права человека. Кантовский сборник. - 2019.-№38 (1). - С.81-98. https://cyberleninka.ru/article/n/kant-o-chelovecheskom-dostoinstve-avtonomiya-chelovechnost-i-prava cheloveka
2. Ахундова Ш.Д. Уважение, его основа и типы. Вестник Томского государственного педагогического университета. -2013. -№1 (129). -С.188-92. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-ego-osnova-i-tipy
3. Кудайбергенова Т.А. Этнонаука как источник формирования биоэтической культуры населения в борьбе с covid-19 / Т.А. Кудайбергенова, А.А. Орозалиева, З.А. Айдаров // Вестник КРСУ. -2021. -Т.21. -№ 9. -С. 162 -169. http://vestnik.krsu.edu.kg/archive/169/7069
4. Кудайбергенова Т.А., Айдаров З.А., Усупова Ч.С., Орозалиева А. А., Сейсембаева А.Н., Сеитбекова Г.С.Этические основания взаимодействия с местными сообществами в обеспечении готовности
к чрезвычайным ситуациям в общественном здравоохранении. Здравоохранение Кыргызстана -2023. -№2. -С. 49- 57. 

https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.8.49.57 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/170/328
5. Кыргыз Республикасынын 2024-жылдын 12-январындагы №14 “Кыргыз Республикасында жарандардын
саламаттыгын сактоо жөнүндө” Мыйзамы Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги  https://cbd.minjust.gov.kg/4-5260/edition/1939/kg
6. Кыргыз Республикасынын Конституциясы 05.05.2021 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/1-2/edition/1202952/ru
7. Кыргыз Республикасынын граждандык кодекси 8.05.1996, № 15 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/4/edition/14707/ru
8. Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасында жарандардын саламаттыгын сактоо жөнүндө”
мыйзамы 12.01.20204, №14 Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/3-37/edition/2086/ru
9. Кыргыз Республикасынын “Коомдук саламаттыкты сактоо жөнүндө” мыйзамы 12.01.2024, № 10. Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги. https://cbd.minjust.gov.kg/4-5301/edition/3727/ru
10. Кыргызско-русский словарь / Сост. К.К. Юдахин. – Б.: «Кут Бер», 2012. – 314 с.
11. Манакова Л.К. Уважение как признание права на достоинство личности. Ленинградский юридический журнал.
-2018. - №3. (53) -С.30-41. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-kak-priznanie-prava-na-dostoinstvo-lichnosti
12. Сайкина Г.К. “Меня еще не покинуло чувство принадлежности к человечеству” (И. Кант о статусе человечности и достоинстве) // XI Садыковские чтения. Иммануил Кант и современность: материалы

Международной междисциплинарной научно-образовательной конференции (Казань, 15-16 ноября 2024 г.) / под ред. Г.К. Гизатовой, О.Г. Ивановой, Г.В. Мелихова, Ф.Ф. Серебрякова, Н.А. Терещенко, Т.М. Шатуновой. – Казань: Издательство Казанского университета. -2024. -C. 347-355. https://repository.kpfu.ru/?p_id=308702
13. Beauchamp Tom L., Chlidress James F. Principles of Biomedical Ethics. - Oxford University Press, 2009 –  
P. 417. 

https://books.google.kg/books/about/Principles_of_Biomedical_Ethics.html?id=xg8iwAEACAAJ&redir_esc=y
14. Darwall S. 2006. The Second-Person Standpoint: Morality, Respect and Accountability. Cambridge, MA: Harvard Univ.
Press https://www.princeton.edu/~msmith/mycourses/darwall-ch6-2006.pdf
15. Drummond, John J. (2021). Empathy, Sympathetic Respect, and the Foundations of Morality. In Anna Bortolan & 
Elisa Magrì, Empathy, Intersubjectivity, and the Social World: The Continued Relevance of Phenomenology. Essays in Honour of Dermot Moran. Berlin: DeGruyter. pp. 345-362.https://philpapers.org/rec/DRUESR
16. Hill T.E. Jr. Respect for persons // Routledge Encyclopedia of Philosophy,
1998 https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/respect-for-persons/v-1
17. Kolomý V. Kant on moral feeling and respect. Kantian Review. 2023 Mar; 28 (1): 
105-23.  https://www.cambridge.org/core/journals/kantian-review/article/kant-on-moral-feeling-respect/FCFE11B88978CC728BCAA7E71DCFD524
18. Lysaught MT. Respect: or, how respect for persons became respect for autonomy. J Med Philos. 2004 Dec;29(6):665-80.
doi:10.1080/03605310490883028. PMID: 15590515. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15590515/
19. Sungwoo Um (2024) Honesty: Respect for the right not to be deceived, Journal of Moral Education, 53:2, 292-306,
DOI:10.1080/03057240.2023.2199347 https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03057240.2023.2199347
20. Tyler, T., & Blader, S. (2000). Cooperation in Groups: Procedural Justice, Social Identity, and Behavioral Engagement 
(1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203782842
https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780203782842/cooperation-groups-tom-tyler-steven-blader
21. Winslow, Dean L. "Respect." Masterclass in Medicine. CRC Press, 2025.
138-142. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.1201/9781003409373-18/respect-dean-winslow

Для цитирования

Кудайбергенова Т.А., Орозалиева А.А., Сыдыкбекова Ч., Айдаров З.А. Уважение к человеческой личности в медицине: этико-правовой анализ и перспективы на основе опыта Кыргызской Республики. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2025, № 1, с.53-62.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.7.53.62 

English
About authors

Kudaibergenova Tamara Asanovna, Candidate of Medical Sciences, Associate Professor of the Department of Public Health and Healthcare of the KSMA named after I.K. Akhunbaev, Master of Science in Bioethics, Bishkek, Kyrgyz Republic

Orozalieva Anipa Alymbekovna, Candidate of Medical Sciences, Associate Professor of the Department of Public Health and Health Care of KSMA named after. I.K. Akhunbaeva, Bishkek, Kyrgyz Republic

Sydykbekova Cholpon, Senior Lecturer, Department of Civil and Labor Law, Kyrgyz National University named after J. Balasagyn, Law Institute, Bishkek, Kyrgyz Republic

Aidarov Ziyabidin Abdirayimovich, Doctor of Medical Sciences, Professor, Head of the Department of Public Health and Healthcare of KSMA named after. I.K. Akhunbaeva, Bishkek, Kyrgyz Republic

References

1. Аденийи Ф.С. Кант о человеческом достоинстве: автономия, человечность и права человека. Кантовский сборник. - 2019.-№38 (1). - С.81-98. https://cyberleninka.ru/article/n/kant-o-chelovecheskom-dostoinstve-avtonomiya-chelovechnost-i-prava cheloveka
2. Ахундова Ш.Д. Уважение, его основа и типы. Вестник Томского государственного педагогического университета. -2013. -№1 (129). -С.188-92. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-ego-osnova-i-tipy
3. Кудайбергенова Т.А. Этнонаука как источник формирования биоэтической культуры населения в борьбе с covid-19 / Т.А. Кудайбергенова, А.А. Орозалиева, З.А. Айдаров // Вестник КРСУ. -2021. -Т.21. -№ 9. -С. 162 -169. http://vestnik.krsu.edu.kg/archive/169/7069
4. Кудайбергенова Т.А., Айдаров З.А., Усупова Ч.С., Орозалиева А. А., Сейсембаева А.Н., Сеитбекова Г.С.Этические основания взаимодействия с местными сообществами в обеспечении готовности
к чрезвычайным ситуациям в общественном здравоохранении. Здравоохранение Кыргызстана -2023. -№2. -С. 49- 57. 

https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.8.49.57 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/170/328
5. Кыргыз Республикасынын 2024-жылдын 12-январындагы №14 “Кыргыз Республикасында жарандардын
саламаттыгын сактоо жөнүндө” Мыйзамы Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги  https://cbd.minjust.gov.kg/4-5260/edition/1939/kg
6. Кыргыз Республикасынын Конституциясы 05.05.2021 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/1-2/edition/1202952/ru
7. Кыргыз Республикасынын граждандык кодекси 8.05.1996, № 15 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/4/edition/14707/ru
8. Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасында жарандардын саламаттыгын сактоо жөнүндө”
мыйзамы 12.01.20204, №14 Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/3-37/edition/2086/ru
9. Кыргыз Республикасынын “Коомдук саламаттыкты сактоо жөнүндө” мыйзамы 12.01.2024, № 10. Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги. https://cbd.minjust.gov.kg/4-5301/edition/3727/ru
10. Кыргызско-русский словарь / Сост. К.К. Юдахин. – Б.: «Кут Бер», 2012. – 314 с.
11. Манакова Л.К. Уважение как признание права на достоинство личности. Ленинградский юридический журнал.
-2018. - №3. (53) -С.30-41. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-kak-priznanie-prava-na-dostoinstvo-lichnosti
12. Сайкина Г.К. “Меня еще не покинуло чувство принадлежности к человечеству” (И. Кант о статусе человечности и достоинстве) // XI Садыковские чтения. Иммануил Кант и современность: материалы

Международной междисциплинарной научно-образовательной конференции (Казань, 15-16 ноября 2024 г.) / под ред. Г.К. Гизатовой, О.Г. Ивановой, Г.В. Мелихова, Ф.Ф. Серебрякова, Н.А. Терещенко, Т.М. Шатуновой. – Казань: Издательство Казанского университета. -2024. -C. 347-355. https://repository.kpfu.ru/?p_id=308702
13. Beauchamp Tom L., Chlidress James F. Principles of Biomedical Ethics. - Oxford University Press, 2009 –  
P. 417. 

https://books.google.kg/books/about/Principles_of_Biomedical_Ethics.html?id=xg8iwAEACAAJ&redir_esc=y
14. Darwall S. 2006. The Second-Person Standpoint: Morality, Respect and Accountability. Cambridge, MA: Harvard Univ.
Press https://www.princeton.edu/~msmith/mycourses/darwall-ch6-2006.pdf
15. Drummond, John J. (2021). Empathy, Sympathetic Respect, and the Foundations of Morality. In Anna Bortolan & 
Elisa Magrì, Empathy, Intersubjectivity, and the Social World: The Continued Relevance of Phenomenology. Essays in Honour of Dermot Moran. Berlin: DeGruyter. pp. 345-362.https://philpapers.org/rec/DRUESR
16. Hill T.E. Jr. Respect for persons // Routledge Encyclopedia of Philosophy,
1998 https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/respect-for-persons/v-1
17. Kolomý V. Kant on moral feeling and respect. Kantian Review. 2023 Mar; 28 (1): 
105-23.  https://www.cambridge.org/core/journals/kantian-review/article/kant-on-moral-feeling-respect/FCFE11B88978CC728BCAA7E71DCFD524
18. Lysaught MT. Respect: or, how respect for persons became respect for autonomy. J Med Philos. 2004 Dec;29(6):665-80.
doi:10.1080/03605310490883028. PMID: 15590515. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15590515/
19. Sungwoo Um (2024) Honesty: Respect for the right not to be deceived, Journal of Moral Education, 53:2, 292-306,
DOI:10.1080/03057240.2023.2199347 https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03057240.2023.2199347
20. Tyler, T., & Blader, S. (2000). Cooperation in Groups: Procedural Justice, Social Identity, and Behavioral Engagement 
(1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203782842
https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780203782842/cooperation-groups-tom-tyler-steven-blader
21. Winslow, Dean L. "Respect." Masterclass in Medicine. CRC Press, 2025.
138-142. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.1201/9781003409373-18/respect-dean-winslow

For citation

Kudaibergenova T.A., Orozalieva A.A., Sydykbekova Ch., Aidarov Z.A. Respect for person in medicine: ethical and
legal analysis and prospects based on the experience of the Kyrgyz Republic. Scientific and practical journal “Health
care of Kyrgyzstan” 2025, No. 1, p.53-62.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.7.53.62 

Kyrgyz
Авторлор жөнүндө

Кудайбергенова Тамара Асановна, медицина илимдеринин кандидаты, И.К.  Ахунбаев атындагы КММАнын коомдук саламаттыкты сактоо жана саламаттыкты сактоо кафедрасынын доценти, биоэтика илимдеринин магистри, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Орозалиева Анипа Алымбековна, медицина илимдеринин кандидаты, И.К. Ахунбаев атындагы КММАнын коомдук саламаттыкты сактоо жана саламаттыкты сактоо кафедрасынын доценти, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Сыдыкбекова Чолпон, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин «Жарандык жана эмгек укугу» кафедрасынын ага окутуучусу, Юридикалык институт, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Айдаров Зиябидин Абдирайымович, медицина илимдеринин доктору, профессор, И.К. Ахунбаев атындагы КММАнын Коомдук саламаттыкты сактоо жана саламаттыкты сактоо кафедрасынын башчысы, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Аденийи Ф.С. Кант о человеческом достоинстве: автономия, человечность и права человека. Кантовский сборник. - 2019.-№38 (1). - С.81-98. https://cyberleninka.ru/article/n/kant-o-chelovecheskom-dostoinstve-avtonomiya-chelovechnost-i-prava cheloveka
2. Ахундова Ш.Д. Уважение, его основа и типы. Вестник Томского государственного педагогического университета. -2013. -№1 (129). -С.188-92. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-ego-osnova-i-tipy
3. Кудайбергенова Т.А. Этнонаука как источник формирования биоэтической культуры населения в борьбе с covid-19 / Т.А. Кудайбергенова, А.А. Орозалиева, З.А. Айдаров // Вестник КРСУ. -2021. -Т.21. -№ 9. -С. 162 -169. http://vestnik.krsu.edu.kg/archive/169/7069
4. Кудайбергенова Т.А., Айдаров З.А., Усупова Ч.С., Орозалиева А. А., Сейсембаева А.Н., Сеитбекова Г.С.Этические основания взаимодействия с местными сообществами в обеспечении готовности
к чрезвычайным ситуациям в общественном здравоохранении. Здравоохранение Кыргызстана -2023. -№2. -С. 49- 57. 

https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.8.49.57 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/170/328
5. Кыргыз Республикасынын 2024-жылдын 12-январындагы №14 “Кыргыз Республикасында жарандардын
саламаттыгын сактоо жөнүндө” Мыйзамы Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги  https://cbd.minjust.gov.kg/4-5260/edition/1939/kg
6. Кыргыз Республикасынын Конституциясы 05.05.2021 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/1-2/edition/1202952/ru
7. Кыргыз Республикасынын граждандык кодекси 8.05.1996, № 15 Кыргыз Республикасынын
Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/4/edition/14707/ru
8. Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасында жарандардын саламаттыгын сактоо жөнүндө”
мыйзамы 12.01.20204, №14 Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги https://cbd.minjust.gov.kg/3-37/edition/2086/ru
9. Кыргыз Республикасынын “Коомдук саламаттыкты сактоо жөнүндө” мыйзамы 12.01.2024, № 10. Кыргыз Республикасынын Юстиция Министрлиги. https://cbd.minjust.gov.kg/4-5301/edition/3727/ru
10. Кыргызско-русский словарь / Сост. К.К. Юдахин. – Б.: «Кут Бер», 2012. – 314 с.
11. Манакова Л.К. Уважение как признание права на достоинство личности. Ленинградский юридический журнал.
-2018. - №3. (53) -С.30-41. https://cyberleninka.ru/article/n/uvazhenie-kak-priznanie-prava-na-dostoinstvo-lichnosti
12. Сайкина Г.К. “Меня еще не покинуло чувство принадлежности к человечеству” (И. Кант о статусе человечности и достоинстве) // XI Садыковские чтения. Иммануил Кант и современность: материалы

Международной междисциплинарной научно-образовательной конференции (Казань, 15-16 ноября 2024 г.) / под ред. Г.К. Гизатовой, О.Г. Ивановой, Г.В. Мелихова, Ф.Ф. Серебрякова, Н.А. Терещенко, Т.М. Шатуновой. – Казань: Издательство Казанского университета. -2024. -C. 347-355. https://repository.kpfu.ru/?p_id=308702
13. Beauchamp Tom L., Chlidress James F. Principles of Biomedical Ethics. - Oxford University Press, 2009 –  
P. 417. 

https://books.google.kg/books/about/Principles_of_Biomedical_Ethics.html?id=xg8iwAEACAAJ&redir_esc=y
14. Darwall S. 2006. The Second-Person Standpoint: Morality, Respect and Accountability. Cambridge, MA: Harvard Univ.
Press https://www.princeton.edu/~msmith/mycourses/darwall-ch6-2006.pdf
15. Drummond, John J. (2021). Empathy, Sympathetic Respect, and the Foundations of Morality. In Anna Bortolan & 
Elisa Magrì, Empathy, Intersubjectivity, and the Social World: The Continued Relevance of Phenomenology. Essays in Honour of Dermot Moran. Berlin: DeGruyter. pp. 345-362.https://philpapers.org/rec/DRUESR
16. Hill T.E. Jr. Respect for persons // Routledge Encyclopedia of Philosophy,
1998 https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/respect-for-persons/v-1
17. Kolomý V. Kant on moral feeling and respect. Kantian Review. 2023 Mar; 28 (1): 
105-23.  https://www.cambridge.org/core/journals/kantian-review/article/kant-on-moral-feeling-respect/FCFE11B88978CC728BCAA7E71DCFD524
18. Lysaught MT. Respect: or, how respect for persons became respect for autonomy. J Med Philos. 2004 Dec;29(6):665-80.
doi:10.1080/03605310490883028. PMID: 15590515. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15590515/
19. Sungwoo Um (2024) Honesty: Respect for the right not to be deceived, Journal of Moral Education, 53:2, 292-306,
DOI:10.1080/03057240.2023.2199347 https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03057240.2023.2199347
20. Tyler, T., & Blader, S. (2000). Cooperation in Groups: Procedural Justice, Social Identity, and Behavioral Engagement 
(1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203782842
https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780203782842/cooperation-groups-tom-tyler-steven-blader
21. Winslow, Dean L. "Respect." Masterclass in Medicine. CRC Press, 2025.
138-142. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.1201/9781003409373-18/respect-dean-winslow

Цитата үчүн

Кудайбергенова Т.А., Орозалиева А.А., Сыдыкбекова Ч., Айдаров З.А. Медицинада адамдын инсандыгын сыйлоо: Кыргыз Республикасынын тажрыйбасынын негизинде этикалык-укуктук талдоо  перспективалары. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы 2025, № 1, б. 53-62.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.7.53.62

Views: 58
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support