Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Кыргыз Республикасында А гепатитинин таралышын аныктоочу тобокелдик факторлору

Кыргыз Республикасында А гепатитинин таралышын аныктоочу тобокелдик факторлору
Полный текст  

Корутунду

Илимий иштин максаты Кыргыз Республикасынын климаттык жана географиялык аймактарында А вирустук гепатитинин таралышын жана коркунуч факторлорун изилдөө. Натыйжада, вирустук гепатит Анын жогорку каттоо көрсөткүчү сентябрда оорунун көбөйүшүн, декабрда эң жогорку чегин жана февраль айында кескин төмөндөөнү байкап, пандемия учурунда сезондук циклдүүлүк дээрлик болгон эмес. Кыргыз Республикасынын калкынын арасында сурамжылоо ыкмасын колдонуу менен макулдук берген калктын арасында HAV IgM маркеринин болушун жана тобокелдик факторлорун изилдөө жолу менен А гепатитинин курч түрүнүн таралышы изилденген. Ошол эле учурда, чектөө чаралары киргизилген COVID-19 пандемиясынын учурундагы жашоо образы жана жалпысынан адамдын жүрүм-турумуна байланыштуу суроолор болду. Натыйжаларга ылайык, үлгүнүн 1,5% кандын сарысында IgM бар экени аныкталган. COVID-19 пандемиясынын учурунда А гепатитинин сезондуулугунун жылмакай болушу жалпы республика боюнча калктын 93,1% профилактикалык иш-чараларды жана чектөө чаралары боюнча өкмөттүн талаптарын аткаргандыгына байланыштуу. Респонденттердин 14,6%ы гана жуулбаган жашылча-жемиштерди, респонденттердин жарымынан көбү чийки, кайнатылбаган сууну колдонушкан. Калктын бештен бир бөлүгү фастфудду колдонушкан, Бишкек жана Ош шаарларынын калкы эң көп жеген, тиешелүүлүгүнө жараша 84,9% жана 90,0%. Кыргыз Республикасынын калкынын 84,6%ы крандагы сууну тиричилик муктаждыктары үчүн пайдаланса, респонденттердин 79,6%ы суу тунук, 12,9% - булуттуу деп жооп беришкен, 7%га жакыны жооп беришкен эмес.

Авторлор жөнүндө

Абдрахманова Замира Орозовна, врач эпидемиолог, научный сотрудник Республиканского научно-практического центра по контролю вирусных инфекций Национального института общественного здоровья Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Нурматов Зуридин Шарипович, доктор медицинских наук, руководитель Республиканского научно-практического центра по контролю вирусными инфекциями Национального института общественного здоровья Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Зулпуева Акмарал Айдарбековна, преподаватель кафедры «Терапевтической стоматологии, с курсом детской терапевтической стоматологии» медицинского факультета ,Ошского государственного Университета, Ош, Кыргызская Республика

Abdrakhmanova Zamira Orozovna, epidemiologist, researcher at the Republican Scientific and Practical Center for the Control of Viral Infections, National Institute of Public Health, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Nurmatov Zuridin Sharipovich, Doctor of Medical Sciences, Head of the Republican Scientific and Practical Center for the Control of Viral Infections National Institute of Public Health, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Zulpueva Akmaral Aydarbekovna, lecturer at the Department of Therapeutic Dentistry, with a course in pediatric therapeutic dentistry, Faculty of Medicine, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic

Абдрахманова Замира Орозовна, эпидемиолог, Республикалык вирустук инфекцияларды көзөмөлдөө илимий-практикалык борборунун илимий кызматкери, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттыкты сактоо улуттук институту, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Нурматов Зуридин Шарипович, медицина илимдеринин доктору, Республикалык вирустук инфекцияларды көзөмөлдөө илимий-практикалык борборунун жетекчиси, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук институтунун, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы
Зулпуева Акмарал Айдарбековна, терапиялык стоматология кафедрасынын окутуучусу, ОшМУнун Медицина факультетинин балдар терапиялык стоматологиясы курсу менен, Ош, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. ВОЗ, информационный бюллетень, гепатит А, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете:
https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-a
2. ВОЗ, гепатиты, лечение, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете: https://www.who.int/ru/health-topics/hepatitis#tab=tab_3

3. Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Песслер Ф. Распространенность вирусного гепатита А в Кыргызской республике Журнал “Здравоохранение Кыргызстана” 2023год, No1, стр. 77-82. doi.10.51350/zdrav.kg2023.1.2.10.77.82 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/168/301m
4. Демографический ежегодник Кыргызской Республики 2018-2022.https://www.stat.kg/ru/publications/demograficheskij-ezhegodnik-kyrgyzskoj-respubliki  
5. Использование водных ресурсов в Кыргызской Республике в 2022 году https://www.stat.kg/media/files/64e414b4-2f27-42fa-a4ed-32c0144770cb.pdf

1. ВОЗ, информационный бюллетень, гепатит А, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете:
https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-a
2. ВОЗ, гепатиты, лечение, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете: https://www.who.int/ru/health-topics/hepatitis#tab=tab_3

3. Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Песслер Ф. Распространенность вирусного гепатита А в Кыргызской республике Журнал “Здравоохранение Кыргызстана” 2023год, No1, стр. 77-82. doi.10.51350/zdrav.kg2023.1.2.10.77.82 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/168/301m
4. Демографический ежегодник Кыргызской Республики 2018-2022.https://www.stat.kg/ru/publications/demograficheskij-ezhegodnik-kyrgyzskoj-respubliki  
5. Использование водных ресурсов в Кыргызской Республике в 2022 году https://www.stat.kg/media/files/64e414b4-2f27-42fa-a4ed-32c0144770cb.pdf

1. ВОЗ, информационный бюллетень, гепатит А, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете:
https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-a
2. ВОЗ, гепатиты, лечение, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете: https://www.who.int/ru/health-topics/hepatitis#tab=tab_3

3. Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Песслер Ф. Распространенность вирусного гепатита А в Кыргызской республике Журнал “Здравоохранение Кыргызстана” 2023год, No1, стр. 77-82. doi.10.51350/zdrav.kg2023.1.2.10.77.82 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/168/301m
4. Демографический ежегодник Кыргызской Республики 2018-2022.https://www.stat.kg/ru/publications/demograficheskij-ezhegodnik-kyrgyzskoj-respubliki  
5. Использование водных ресурсов в Кыргызской Республике в 2022 году https://www.stat.kg/media/files/64e414b4-2f27-42fa-a4ed-32c0144770cb.pdf

Для цитирования

Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Зулпуева А.А. Факторы риска, обуславливающие распространенность гепатита А в Кыргызской Республике. Здравоохранение Кыргызстана научно-практический журнал 2024, № 1, с. 92-99. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.1.3.13.92.99

For citation

Abdrakhmanova Z.O., Nurmatov Z.Sh., Zulpueva A.A.Risk factors determining the prevalence of hepatitis A in the Kyr gyz Republic. Health care of Kyrgyzstan scientific  and prac tical journal 2024, No.1, pp. 92-99. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.1.3.13.92.99

Цитата үчүн

Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Зулпуева А.А. Кыргыз Республикасында А гепатитинин таралышын аныктоочу тобокелдик факторлору. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы
2024, № 1, б. 92-99. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.1.3.13.92.99

Авторлор Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Зулпуева А.А.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.1.3.13.94.101
Беттер 94-101
Негизги сөздөр Мезгилдүүлүк, Вирустук гепатит А, Оору, Коркунуч факторлору
Орусча
Об авторах

Абдрахманова Замира Орозовна, врач эпидемиолог, научный сотрудник Республиканского научно-практического центра по контролю вирусных инфекций Национального института общественного здоровья Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Нурматов Зуридин Шарипович, доктор медицинских наук, руководитель Республиканского научно-практического центра по контролю вирусными инфекциями Национального института общественного здоровья Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Зулпуева Акмарал Айдарбековна, преподаватель кафедры «Терапевтической стоматологии, с курсом детской терапевтической стоматологии» медицинского факультета ,Ошского государственного Университета, Ош, Кыргызская Республика

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. ВОЗ, информационный бюллетень, гепатит А, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете:
https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-a
2. ВОЗ, гепатиты, лечение, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете: https://www.who.int/ru/health-topics/hepatitis#tab=tab_3

3. Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Песслер Ф. Распространенность вирусного гепатита А в Кыргызской республике Журнал “Здравоохранение Кыргызстана” 2023год, No1, стр. 77-82. doi.10.51350/zdrav.kg2023.1.2.10.77.82 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/168/301m
4. Демографический ежегодник Кыргызской Республики 2018-2022.https://www.stat.kg/ru/publications/demograficheskij-ezhegodnik-kyrgyzskoj-respubliki  
5. Использование водных ресурсов в Кыргызской Республике в 2022 году https://www.stat.kg/media/files/64e414b4-2f27-42fa-a4ed-32c0144770cb.pdf

Для цитирования

Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Зулпуева А.А. Факторы риска, обуславливающие распространенность гепатита А в Кыргызской Республике. Здравоохранение Кыргызстана научно-практический журнал 2024, № 1, с. 92-99. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.1.3.13.92.99

Англисче
About authors

Abdrakhmanova Zamira Orozovna, epidemiologist, researcher at the Republican Scientific and Practical Center for the Control of Viral Infections, National Institute of Public Health, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Nurmatov Zuridin Sharipovich, Doctor of Medical Sciences, Head of the Republican Scientific and Practical Center for the Control of Viral Infections National Institute of Public Health, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Zulpueva Akmaral Aydarbekovna, lecturer at the Department of Therapeutic Dentistry, with a course in pediatric therapeutic dentistry, Faculty of Medicine, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic

References

1. ВОЗ, информационный бюллетень, гепатит А, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете:
https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-a
2. ВОЗ, гепатиты, лечение, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете: https://www.who.int/ru/health-topics/hepatitis#tab=tab_3

3. Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Песслер Ф. Распространенность вирусного гепатита А в Кыргызской республике Журнал “Здравоохранение Кыргызстана” 2023год, No1, стр. 77-82. doi.10.51350/zdrav.kg2023.1.2.10.77.82 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/168/301m
4. Демографический ежегодник Кыргызской Республики 2018-2022.https://www.stat.kg/ru/publications/demograficheskij-ezhegodnik-kyrgyzskoj-respubliki  
5. Использование водных ресурсов в Кыргызской Республике в 2022 году https://www.stat.kg/media/files/64e414b4-2f27-42fa-a4ed-32c0144770cb.pdf

For citation

Abdrakhmanova Z.O., Nurmatov Z.Sh., Zulpueva A.A.Risk factors determining the prevalence of hepatitis A in the Kyr gyz Republic. Health care of Kyrgyzstan scientific  and prac tical journal 2024, No.1, pp. 92-99. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.1.3.13.92.99

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Абдрахманова Замира Орозовна, эпидемиолог, Республикалык вирустук инфекцияларды көзөмөлдөө илимий-практикалык борборунун илимий кызматкери, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттыкты сактоо улуттук институту, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Нурматов Зуридин Шарипович, медицина илимдеринин доктору, Республикалык вирустук инфекцияларды көзөмөлдөө илимий-практикалык борборунун жетекчиси, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук институтунун, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы
Зулпуева Акмарал Айдарбековна, терапиялык стоматология кафедрасынын окутуучусу, ОшМУнун Медицина факультетинин балдар терапиялык стоматологиясы курсу менен, Ош, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. ВОЗ, информационный бюллетень, гепатит А, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете:
https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-a
2. ВОЗ, гепатиты, лечение, (по состоянию на 11 ноября 2022г). Доступно в интернете: https://www.who.int/ru/health-topics/hepatitis#tab=tab_3

3. Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Песслер Ф. Распространенность вирусного гепатита А в Кыргызской республике Журнал “Здравоохранение Кыргызстана” 2023год, No1, стр. 77-82. doi.10.51350/zdrav.kg2023.1.2.10.77.82 https://zdrav.kg/arkhivy/product/view/168/301m
4. Демографический ежегодник Кыргызской Республики 2018-2022.https://www.stat.kg/ru/publications/demograficheskij-ezhegodnik-kyrgyzskoj-respubliki  
5. Использование водных ресурсов в Кыргызской Республике в 2022 году https://www.stat.kg/media/files/64e414b4-2f27-42fa-a4ed-32c0144770cb.pdf

Цитата үчүн

Абдрахманова З.О., Нурматов З.Ш., Зулпуева А.А. Кыргыз Республикасында А гепатитинин таралышын аныктоочу тобокелдик факторлору. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы
2024, № 1, б. 92-99. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.1.3.13.92.99

Көрүүлөр: 121
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support