Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Кирүү

Кыргыз Республикасынын кургак учуктун диагностикалык лабораторияларында биокоопсуздук тобокелдигин баалоонун мониторинги

https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.10.78.87
Кыргыз Республикасынын кургак учуктун диагностикалык лабораторияларында биокоопсуздук тобокелдигин баалоонун мониторинги
Полный текст  

PDF (RUS)
Корутунду Авторлор жөнүндө Шилтемелер

Корутунду

Киришүү. Кургак учук лабораторияларындагы биологиялык коопсуздук персоналды, пациенттерди жана айлана-чөйрөнү кургак учук микобактериясы менен иштөө менен байланышкан биологиялык тобокелдиктерден коргоонун маанилүү аспектиси болуп саналат. Кургак учук коомдук саламаттыкты сактоонун олуттуу көйгөйү бойдон калууда Кыргыз Республикасынын шартында биологиялык коопсуз дуктун тобокелдиктерин системалуу баалоону жана мониторингди киргизүү өзгөчө актуалдуу болуп саналат. Биологиялык тобокелдиктерди башкаруунун негизи болуп аларды идентификациялоо, кесепеттеринин ыктымалдуулугун жана оордугун талдоо, контролдоо страте гиясын иштеп чыгуу саналат. Изилдөөнүн максаты Кыргыз Республикасында кургак учуктун диагностикалык лабораториялары үчүн биокоопсуздук тобокелдигин баалоо системасын иштеп чыгуу жана ишке ашыруу болгон. Милдеттерге стандарттык операциялык процедураларды (СОП) иштеп чыгуу, аларды колдонууга мониторинг жүргүзүү, натыйжаларды талдоо жана лабораториялык булгануу тобокелдиктерин азайтуу боюнча сунуштарды иштеп чыгуу кирет. Материалдар жана ыкмалар. Тобокелдиктерди баалоо үчүн ДСУнун (LBM4) сунуштарына негизделген Excel форматындагы электрондук матрица колдонулган. Матрица тобокелдиктерди ыктымалдуулуктун (төмөн, орто, жогорку) жана кесепеттеринин оордугуна (майда, орточо, оор) жараша классификациялаган. Негизги этаптарга төмөнкүлөр кирет: лабораториялык циклдин этаптары боюнча маалыматтарды чогултуу; деңгээлди берүү менен тобокелдикти баалоо; контролдоо чараларын иштеп чыгуу; чаралардын натыйжалуулугун ишке ашыруу жана талдоо. Натыйжалар жана талдоо. Аналитикалык этапта 7 негизги тобокелдиктер аныкталган, анын ичинде жабдуулардын бузулушу (автоклавдар, биологиялык коопсуздук шкафтары) жана персоналдын каталары. Аналитикага чейинки этапта үлгүлөрдү ташуу жана сактоо менен байланышкан 6 тобокелдик аныкталган. Пост-аналитикалык этапта 5 тобокелдик аныкталган, анын ичинде маалыматтардын жоголушу жана документтештирилген каталар. Аналитикага чейинки 14, аналитикалык 15 жана аналитикадан кийинки этаптар үчүн 7 контролдук иш-чара ишке ашырылган. Чаралардын эффективдуулугу окуялардын санынын кыскарышы менен ырасталды. Инфраструктураны модернизациялоо үчүн кошумча каржылоого муктаждык бар. Жыйынтыгы. Жабдууларды үзгүлтүксүз тейлөө жана персоналды окутуу олуттуу инциденттердин ыктымалдыгын азайтат. Эл аралык стандарттарды (ISO 35001, ДСУнун сунуштары) Кыргыз Республикасынын региондук шарттарына ылайыкташтыруу зарыл. Биологиялык коопсуздук системасын модернизациялоо үчүн саясий колдоо жана ресурстарды бөлүштүрүү абдан маанилүү. Иштелип чыккан SOP жана тобокелдиктерди баалоо матрицасы Борбордук Азиянын башка өлкөлөрү үчүн үлгү боло алат.

Авторлор жөнүндө

Сыдыкова Мээрбубу Мисировна, руководитель Национальной референс лабораторией Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика.

Калмамбетова Гульмира Исмаиловна, кандидат медицинских наук, заместитель директора по стратегическому развитию и международному сотрудничеству Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика.

Кадыров Абдууллат Саматович, доктор медицинских наук, профессор, директор Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика

Искакова Алтын, врач-лаборант Национального референс лаборатории Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика

Джапарова Айгуль Кулубековна, начальник управления лабораторно-диагностической службы Республиканского центра профилактики и контроля особо опасных и карантинных инфекций Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызской Республики

Sydykova Meerbubu Misirovna, Head of the National Reference Laboratory of the National Center for Phthisiology of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic.

Kalmambetova Gulmira Ismailovna, Candidate of Medical Sciences, Deputy Director for Strategic Development and International Cooperation, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic.

Kadyrov Abdullat Samatovich, Doctor of Medical Sciences, Professor, Directorof the National Center for Phthisiology of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Isakova Altyn, laboratory physician, National Reference Laboratory, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Dzhaparova Aigul Kulubekovna, Head of the Laboratory and Diagnostic Service Department of the Republican Center for Prevention and Control of Particularly Dangerous and Quarantine Infections of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic.

Сыдыкова Мээрбүбү Мисировна, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук фтизиатрия борборунун Улуттук референс лабораториясынын башчысы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.

Калмамбетова Гүлмира Исмаиловна, медицина илимдеринин кандидаты, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук фтизиатрия борборунун директорунун стратегиялык өнүктүрүү жана эл аралык кызматташуу боюнча орун басары, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.

Кадыров Абдуллат Саматович, медицина илимдеринин доктору, профессор, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук фтизиатрия борборунун директору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Искакова Алтын, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук фтизиатрия борборунун Улуттук референс лабораториясынын лаборанты, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Джапарова Айгүл Кулубековна, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Республикалык өзгөчө коркунучтуу жана карантиндик инфекциялардын алдын алуу жана көзөмөлдөө борборунун лабораториялык-диагностикалык кызмат бөлүмүнүн башчысы, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Практическое руководство по биологической безопасности в лабораторных условиях. Четвертое Издание. ВОЗ  Женева, 2004:7.
2. Айкимбаев АМ. Основы биологической безопасности: монография. Алматы, 2010:250.
3. Dana Perkins, Kathleen Danskin A. Elise Rowe, and Alicia A. Livinski. Applied Biosafety. Mar 2019;34-45. DOI:
10.1177/1535676018778538
4. Zaki AN. Biosafety and biosecurity measures: management of biosafety level 3 facilities. International Journal of  Antimicrobial Agents. 2010;36:70–74.
5. Онищенко ГГ, Смоленский ВЮ, Ежлова ЕБ и др. Актуальные проблемы биологической безопасности в  современных условиях. Вестник РАМН. 2014;11:118–127.
6. Bielecka A, Mohammadi AA. State-of-the-Art in Biosafety and Biosecurity in European Countries. Archivum Immunologiaeet Therapiae Experimentalis. 2014;62(3):169–178.
7. Jennifer Gaudioso, Tamara Zemlo. Survey of Bioscience Research Practices in Asia: Implications for Biosafety and Biosecurity. Sage Journals. 2009;12:260–267.
8. Huasong Peng, Muhammad Bilal, Hafiz MN. Iqbal. Improved Biosafety and Biosecurity Measures and/or Strategies to Tackle Laboratory-Acquired Infections. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2018;15(12):97.
9. Blaine JW. Establishing a National Biological Laboratory Safety and Security Monitoring Program. Biosecurity and Bioterrorism. 2012;10(4):396–400.
10. Cook DC, Liu S, Murphy B. Adaptive approaches to biosecurity governance. Risk Analysis. 2010;30(9):1303–1314.
11. Дроздов СГ, Гарин НС, Джиндоян ЛС, Тарасенко ВМ. Основы техники безопасности в микробиологических и  вирусологических лабораториях. Медицина. 1987;256.
12. Pike RM. Laboratory-associated infections: summary and analysis of 3921 cases. Health Lab Sci. 1976;13(2):105–114.
13. Gaudioso J, Salerno RM. Biosecurity and Research: Minimizing Adverse Impacts. Science. 2004;304(5671):687–690.
14. Тюрин ЕА. Факторы биологической безопасности. Биозащита и биобезопасность. 2010;3(4):34–39.
15. Biorisk management: Laboratory biosecurity guidance. World Health Organization. 2006.  URL: http://www.who.int/csr/resources/publications/biosafety/WHO_CDS_EPR_2006_6.pdf.
16. ISO. Risk Management: Principles and Guidelines. ISO 31000:2018. International Organization for Standardization. 2009:19.

1. Практическое руководство по биологической безопасности в лабораторных условиях. Четвертое Издание. ВОЗ  Женева, 2004:7.
2. Айкимбаев АМ. Основы биологической безопасности: монография. Алматы, 2010:250.
3. Dana Perkins, Kathleen Danskin A. Elise Rowe, and Alicia A. Livinski. Applied Biosafety. Mar 2019;34-45. DOI:
10.1177/1535676018778538
4. Zaki AN. Biosafety and biosecurity measures: management of biosafety level 3 facilities. International Journal of  Antimicrobial Agents. 2010;36:70–74.
5. Онищенко ГГ, Смоленский ВЮ, Ежлова ЕБ и др. Актуальные проблемы биологической безопасности в  современных условиях. Вестник РАМН. 2014;11:118–127.
6. Bielecka A, Mohammadi AA. State-of-the-Art in Biosafety and Biosecurity in European Countries. Archivum Immunologiaeet Therapiae Experimentalis. 2014;62(3):169–178.
7. Jennifer Gaudioso, Tamara Zemlo. Survey of Bioscience Research Practices in Asia: Implications for Biosafety and Biosecurity. Sage Journals. 2009;12:260–267.
8. Huasong Peng, Muhammad Bilal, Hafiz MN. Iqbal. Improved Biosafety and Biosecurity Measures and/or Strategies to Tackle Laboratory-Acquired Infections. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2018;15(12):97.
9. Blaine JW. Establishing a National Biological Laboratory Safety and Security Monitoring Program. Biosecurity and Bioterrorism. 2012;10(4):396–400.
10. Cook DC, Liu S, Murphy B. Adaptive approaches to biosecurity governance. Risk Analysis. 2010;30(9):1303–1314.
11. Дроздов СГ, Гарин НС, Джиндоян ЛС, Тарасенко ВМ. Основы техники безопасности в микробиологических и  вирусологических лабораториях. Медицина. 1987;256.
12. Pike RM. Laboratory-associated infections: summary and analysis of 3921 cases. Health Lab Sci. 1976;13(2):105–114.
13. Gaudioso J, Salerno RM. Biosecurity and Research: Minimizing Adverse Impacts. Science. 2004;304(5671):687–690.
14. Тюрин ЕА. Факторы биологической безопасности. Биозащита и биобезопасность. 2010;3(4):34–39.
15. Biorisk management: Laboratory biosecurity guidance. World Health Organization. 2006.  URL: http://www.who.int/csr/resources/publications/biosafety/WHO_CDS_EPR_2006_6.pdf.
16. ISO. Risk Management: Principles and Guidelines. ISO 31000:2018. International Organization for Standardization. 2009:19.

1. Практическое руководство по биологической безопасности в лабораторных условиях. Четвертое Издание. ВОЗ  Женева, 2004:7.
2. Айкимбаев АМ. Основы биологической безопасности: монография. Алматы, 2010:250.
3. Dana Perkins, Kathleen Danskin A. Elise Rowe, and Alicia A. Livinski. Applied Biosafety. Mar 2019;34-45. DOI:
10.1177/1535676018778538
4. Zaki AN. Biosafety and biosecurity measures: management of biosafety level 3 facilities. International Journal of  Antimicrobial Agents. 2010;36:70–74.
5. Онищенко ГГ, Смоленский ВЮ, Ежлова ЕБ и др. Актуальные проблемы биологической безопасности в  современных условиях. Вестник РАМН. 2014;11:118–127.
6. Bielecka A, Mohammadi AA. State-of-the-Art in Biosafety and Biosecurity in European Countries. Archivum Immunologiaeet Therapiae Experimentalis. 2014;62(3):169–178.
7. Jennifer Gaudioso, Tamara Zemlo. Survey of Bioscience Research Practices in Asia: Implications for Biosafety and Biosecurity. Sage Journals. 2009;12:260–267.
8. Huasong Peng, Muhammad Bilal, Hafiz MN. Iqbal. Improved Biosafety and Biosecurity Measures and/or Strategies to Tackle Laboratory-Acquired Infections. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2018;15(12):97.
9. Blaine JW. Establishing a National Biological Laboratory Safety and Security Monitoring Program. Biosecurity and Bioterrorism. 2012;10(4):396–400.
10. Cook DC, Liu S, Murphy B. Adaptive approaches to biosecurity governance. Risk Analysis. 2010;30(9):1303–1314.
11. Дроздов СГ, Гарин НС, Джиндоян ЛС, Тарасенко ВМ. Основы техники безопасности в микробиологических и  вирусологических лабораториях. Медицина. 1987;256.
12. Pike RM. Laboratory-associated infections: summary and analysis of 3921 cases. Health Lab Sci. 1976;13(2):105–114.
13. Gaudioso J, Salerno RM. Biosecurity and Research: Minimizing Adverse Impacts. Science. 2004;304(5671):687–690.
14. Тюрин ЕА. Факторы биологической безопасности. Биозащита и биобезопасность. 2010;3(4):34–39.
15. Biorisk management: Laboratory biosecurity guidance. World Health Organization. 2006.  URL: http://www.who.int/csr/resources/publications/biosafety/WHO_CDS_EPR_2006_6.pdf.
16. ISO. Risk Management: Principles and Guidelines. ISO 31000:2018. International Organization for Standardization. 2009:19.

Негизги сөздөр
Туберкулез , Биологиялык коопсуздук , Бактериологиялык лаборатория , Инфекцияга каршы чаралар , Биологиялык коопсуздук кабинеттери , Тобокелдикти баалоо
Для цитирования

Сыдыкова М.М., Калмамбетова Г.И., Кадыров А.С., Исакова А.А., Джапарова А.К. Мониторинг оценки рисков биобезопасности в лабораториях диагностики туберкулеза Кыргызской Республики. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2025, № 1, с.78-87. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.10.78.87
For citation

Sydykova M.M., Kalmambetova G.I., , Kadyrov A.S., Isakova A., Dzhaparova A.K. Monitoring of biosafety risk assess
ment in tuberculosis diagnostic laboratories of the Kyrgyz Republic. Scientific and practical journal “Health care of
Kyrgyzstan 2025, No.1, p. 78-87. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.10.78.87
Цитата үчүн

Сыдыкова М.М., Калмамбетова Г.И., Кадыров А.С., Исакова А.А., Джапарова А.К. Кыргыз Республикасынын кургак учуктун диагностикалык лабораторияларында биокоопсуздук тобокелдигин  мониторинги. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы 2025, № 1, б. 78-87. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.10.78.87
Авторлор Сыдыкова М.М., Калманбетова Г.И., Кадыров А.С., Исакова А.А., Джапарова А.К.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.10.78.87
Беттер 78-87
Негизги сөздөр Туберкулез, Биологиялык коопсуздук, Бактериологиялык лаборатория, Инфекцияга каршы чаралар, Биологиялык коопсуздук кабинеттери, Тобокелдикти баалоо
Орусча
Об авторах

Сыдыкова Мээрбубу Мисировна, руководитель Национальной референс лабораторией Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика.

Калмамбетова Гульмира Исмаиловна, кандидат медицинских наук, заместитель директора по стратегическому развитию и международному сотрудничеству Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика.

Кадыров Абдууллат Саматович, доктор медицинских наук, профессор, директор Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика

Искакова Алтын, врач-лаборант Национального референс лаборатории Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика

Джапарова Айгуль Кулубековна, начальник управления лабораторно-диагностической службы Республиканского центра профилактики и контроля особо опасных и карантинных инфекций Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызской Республики
Полный текст

PDF (RUS)
Список литературы

1. Практическое руководство по биологической безопасности в лабораторных условиях. Четвертое Издание. ВОЗ  Женева, 2004:7.
2. Айкимбаев АМ. Основы биологической безопасности: монография. Алматы, 2010:250.
3. Dana Perkins, Kathleen Danskin A. Elise Rowe, and Alicia A. Livinski. Applied Biosafety. Mar 2019;34-45. DOI:
10.1177/1535676018778538
4. Zaki AN. Biosafety and biosecurity measures: management of biosafety level 3 facilities. International Journal of  Antimicrobial Agents. 2010;36:70–74.
5. Онищенко ГГ, Смоленский ВЮ, Ежлова ЕБ и др. Актуальные проблемы биологической безопасности в  современных условиях. Вестник РАМН. 2014;11:118–127.
6. Bielecka A, Mohammadi AA. State-of-the-Art in Biosafety and Biosecurity in European Countries. Archivum Immunologiaeet Therapiae Experimentalis. 2014;62(3):169–178.
7. Jennifer Gaudioso, Tamara Zemlo. Survey of Bioscience Research Practices in Asia: Implications for Biosafety and Biosecurity. Sage Journals. 2009;12:260–267.
8. Huasong Peng, Muhammad Bilal, Hafiz MN. Iqbal. Improved Biosafety and Biosecurity Measures and/or Strategies to Tackle Laboratory-Acquired Infections. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2018;15(12):97.
9. Blaine JW. Establishing a National Biological Laboratory Safety and Security Monitoring Program. Biosecurity and Bioterrorism. 2012;10(4):396–400.
10. Cook DC, Liu S, Murphy B. Adaptive approaches to biosecurity governance. Risk Analysis. 2010;30(9):1303–1314.
11. Дроздов СГ, Гарин НС, Джиндоян ЛС, Тарасенко ВМ. Основы техники безопасности в микробиологических и  вирусологических лабораториях. Медицина. 1987;256.
12. Pike RM. Laboratory-associated infections: summary and analysis of 3921 cases. Health Lab Sci. 1976;13(2):105–114.
13. Gaudioso J, Salerno RM. Biosecurity and Research: Minimizing Adverse Impacts. Science. 2004;304(5671):687–690.
14. Тюрин ЕА. Факторы биологической безопасности. Биозащита и биобезопасность. 2010;3(4):34–39.
15. Biorisk management: Laboratory biosecurity guidance. World Health Organization. 2006.  URL: http://www.who.int/csr/resources/publications/biosafety/WHO_CDS_EPR_2006_6.pdf.
16. ISO. Risk Management: Principles and Guidelines. ISO 31000:2018. International Organization for Standardization. 2009:19.
Для цитирования

Сыдыкова М.М., Калмамбетова Г.И., Кадыров А.С., Исакова А.А., Джапарова А.К. Мониторинг оценки рисков биобезопасности в лабораториях диагностики туберкулеза Кыргызской Республики. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2025, № 1, с.78-87. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.10.78.87
Англисче
About authors

Sydykova Meerbubu Misirovna, Head of the National Reference Laboratory of the National Center for Phthisiology of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic.

Kalmambetova Gulmira Ismailovna, Candidate of Medical Sciences, Deputy Director for Strategic Development and International Cooperation, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic.

Kadyrov Abdullat Samatovich, Doctor of Medical Sciences, Professor, Directorof the National Center for Phthisiology of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Isakova Altyn, laboratory physician, National Reference Laboratory, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Dzhaparova Aigul Kulubekovna, Head of the Laboratory and Diagnostic Service Department of the Republican Center for Prevention and Control of Particularly Dangerous and Quarantine Infections of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic.
References

1. Практическое руководство по биологической безопасности в лабораторных условиях. Четвертое Издание. ВОЗ  Женева, 2004:7.
2. Айкимбаев АМ. Основы биологической безопасности: монография. Алматы, 2010:250.
3. Dana Perkins, Kathleen Danskin A. Elise Rowe, and Alicia A. Livinski. Applied Biosafety. Mar 2019;34-45. DOI:
10.1177/1535676018778538
4. Zaki AN. Biosafety and biosecurity measures: management of biosafety level 3 facilities. International Journal of  Antimicrobial Agents. 2010;36:70–74.
5. Онищенко ГГ, Смоленский ВЮ, Ежлова ЕБ и др. Актуальные проблемы биологической безопасности в  современных условиях. Вестник РАМН. 2014;11:118–127.
6. Bielecka A, Mohammadi AA. State-of-the-Art in Biosafety and Biosecurity in European Countries. Archivum Immunologiaeet Therapiae Experimentalis. 2014;62(3):169–178.
7. Jennifer Gaudioso, Tamara Zemlo. Survey of Bioscience Research Practices in Asia: Implications for Biosafety and Biosecurity. Sage Journals. 2009;12:260–267.
8. Huasong Peng, Muhammad Bilal, Hafiz MN. Iqbal. Improved Biosafety and Biosecurity Measures and/or Strategies to Tackle Laboratory-Acquired Infections. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2018;15(12):97.
9. Blaine JW. Establishing a National Biological Laboratory Safety and Security Monitoring Program. Biosecurity and Bioterrorism. 2012;10(4):396–400.
10. Cook DC, Liu S, Murphy B. Adaptive approaches to biosecurity governance. Risk Analysis. 2010;30(9):1303–1314.
11. Дроздов СГ, Гарин НС, Джиндоян ЛС, Тарасенко ВМ. Основы техники безопасности в микробиологических и  вирусологических лабораториях. Медицина. 1987;256.
12. Pike RM. Laboratory-associated infections: summary and analysis of 3921 cases. Health Lab Sci. 1976;13(2):105–114.
13. Gaudioso J, Salerno RM. Biosecurity and Research: Minimizing Adverse Impacts. Science. 2004;304(5671):687–690.
14. Тюрин ЕА. Факторы биологической безопасности. Биозащита и биобезопасность. 2010;3(4):34–39.
15. Biorisk management: Laboratory biosecurity guidance. World Health Organization. 2006.  URL: http://www.who.int/csr/resources/publications/biosafety/WHO_CDS_EPR_2006_6.pdf.
16. ISO. Risk Management: Principles and Guidelines. ISO 31000:2018. International Organization for Standardization. 2009:19.
For citation

Sydykova M.M., Kalmambetova G.I., , Kadyrov A.S., Isakova A., Dzhaparova A.K. Monitoring of biosafety risk assess
ment in tuberculosis diagnostic laboratories of the Kyrgyz Republic. Scientific and practical journal “Health care of
Kyrgyzstan 2025, No.1, p. 78-87. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.10.78.87
Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Сыдыкова Мээрбүбү Мисировна, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук фтизиатрия борборунун Улуттук референс лабораториясынын башчысы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.

Калмамбетова Гүлмира Исмаиловна, медицина илимдеринин кандидаты, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук фтизиатрия борборунун директорунун стратегиялык өнүктүрүү жана эл аралык кызматташуу боюнча орун басары, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.

Кадыров Абдуллат Саматович, медицина илимдеринин доктору, профессор, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук фтизиатрия борборунун директору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Искакова Алтын, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Улуттук фтизиатрия борборунун Улуттук референс лабораториясынын лаборанты, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Джапарова Айгүл Кулубековна, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Республикалык өзгөчө коркунучтуу жана карантиндик инфекциялардын алдын алуу жана көзөмөлдөө борборунун лабораториялык-диагностикалык кызмат бөлүмүнүн башчысы, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Шилтемелер

1. Практическое руководство по биологической безопасности в лабораторных условиях. Четвертое Издание. ВОЗ  Женева, 2004:7.
2. Айкимбаев АМ. Основы биологической безопасности: монография. Алматы, 2010:250.
3. Dana Perkins, Kathleen Danskin A. Elise Rowe, and Alicia A. Livinski. Applied Biosafety. Mar 2019;34-45. DOI:
10.1177/1535676018778538
4. Zaki AN. Biosafety and biosecurity measures: management of biosafety level 3 facilities. International Journal of  Antimicrobial Agents. 2010;36:70–74.
5. Онищенко ГГ, Смоленский ВЮ, Ежлова ЕБ и др. Актуальные проблемы биологической безопасности в  современных условиях. Вестник РАМН. 2014;11:118–127.
6. Bielecka A, Mohammadi AA. State-of-the-Art in Biosafety and Biosecurity in European Countries. Archivum Immunologiaeet Therapiae Experimentalis. 2014;62(3):169–178.
7. Jennifer Gaudioso, Tamara Zemlo. Survey of Bioscience Research Practices in Asia: Implications for Biosafety and Biosecurity. Sage Journals. 2009;12:260–267.
8. Huasong Peng, Muhammad Bilal, Hafiz MN. Iqbal. Improved Biosafety and Biosecurity Measures and/or Strategies to Tackle Laboratory-Acquired Infections. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2018;15(12):97.
9. Blaine JW. Establishing a National Biological Laboratory Safety and Security Monitoring Program. Biosecurity and Bioterrorism. 2012;10(4):396–400.
10. Cook DC, Liu S, Murphy B. Adaptive approaches to biosecurity governance. Risk Analysis. 2010;30(9):1303–1314.
11. Дроздов СГ, Гарин НС, Джиндоян ЛС, Тарасенко ВМ. Основы техники безопасности в микробиологических и  вирусологических лабораториях. Медицина. 1987;256.
12. Pike RM. Laboratory-associated infections: summary and analysis of 3921 cases. Health Lab Sci. 1976;13(2):105–114.
13. Gaudioso J, Salerno RM. Biosecurity and Research: Minimizing Adverse Impacts. Science. 2004;304(5671):687–690.
14. Тюрин ЕА. Факторы биологической безопасности. Биозащита и биобезопасность. 2010;3(4):34–39.
15. Biorisk management: Laboratory biosecurity guidance. World Health Organization. 2006.  URL: http://www.who.int/csr/resources/publications/biosafety/WHO_CDS_EPR_2006_6.pdf.
16. ISO. Risk Management: Principles and Guidelines. ISO 31000:2018. International Organization for Standardization. 2009:19.
Цитата үчүн

Сыдыкова М.М., Калмамбетова Г.И., Кадыров А.С., Исакова А.А., Джапарова А.К. Кыргыз Республикасынын кургак учуктун диагностикалык лабораторияларында биокоопсуздук тобокелдигин  мониторинги. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы 2025, № 1, б. 78-87. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.1.3.10.78.87
Көрүүлөр: 250
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support