Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигине караштуу саламаттык сактоо уюмдарында COVID-19дун медицина кызматкерлери арасында жайылышынын эпидемиологиялык өзгөчөлүктөрү

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигине караштуу  саламаттык сактоо уюмдарында COVID-19дун медицина кызматкерлери  арасында жайылышынын эпидемиологиялык өзгөчөлүктөрү
Полный текст Full text  

Корутунду

Киришүү. Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун (ДССУ) маалыматына ылайык, пандемия учурунда медицина кызматкерлери жугуштуу ооруларга кабылуу коркунучуна эң көп дуушар болушат. Бул изил дөөнүн максаты – КР Саламаттык сактоо министрлигине караштуу стационардык уюмдарда иштеген медицина кызматкерлеринин арасында COVID-19дун жайылышынын эпидемиологиялык өзгөчө лүктөрүн аныктоо болгон. Материалдар жана методдор. 2020–2023-жылдар аралыгындагы статистикалык маалыматтарга ретроспективдүү анализ жүргүзүлүп, медицина кызматкерлеринен сурамжылоо алынган. Натыйжалар. Пандемиянын алдыңкы сапында иштеген медицина кызматкерлери жугуштуу ооруга чалдыгуу коркунучуна олуттуу дуушар болушканы аныкталды. Ооруга чалдыгуу көрсөткүчү калк арасындагы көрсөткүчтөн пандемиянын чокусу мезгилинде 4төн 13 эсе жогору болгон. Медицина кызматкерлери арасында төрт эпидемиялык толкун катталып, ар бири жаңы SARS-CoV-2 вирусунун штаммынын (B, Delta, Omicron BA.1.1) пайда болушу менен байланышкан. Дарыгерлер арасында эң жогорку жуктуруп алуу көрсөткүчү 2020-жылдын июль айында катталган. Ооруканалардагы бейтаптар менен тыгыз байланышта болгондуктан, медайымдар эң аялуу категория катары аныкталды. Негизги тобокелдик факторлору катары төмөнкүлөр белгилен ди: дем алуу органдарын коргоочу каражаттардын (СИЗ) жетишсиздиги — KN95 маскаларын колдонуу (FIT-тест натыйжалуулугу 0% көрсөткөн); СИЗ алмаштыруу эрежелеринин бузулушу (респондент тердин 39% респираторлорун алмаштырбаганы); кошумча оорулардын болушу (ОШ = 2.3); жана илдетке чалдыккан кесиптештери менен жатаканада бирге жашоо (ОШ = 2.9). Жыйынтык. Бул изилдөө медицина кызматкерлерин коргоого системалуу мамиле зарылдыгын ырастайт — дем алуу органдары үчүн СИЗди өз убагында жана жетиштүү камсыздоодон тартып, инфекциянын көзөмөлдөө протоколдорун кынтыксыз сактоого чейин. Бул чаралар келечекте кесиптик тобокелдиктерди азайтуу жана стационар ларда COVID-19дун жайылышын алдын алуу үчүн өтө маанилүү.

Авторлор жөнүндө

Байызбекова Джайнагуль Алчинбековна, доктор медицинских наук, профессор, руководитель Центра анализа и управления рисками общественного здоровья Национального института Общест венного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Абдиразаков Нурбек Алмазбекович, аспирант, научный сотрудник Центра анализа, управления рисками общественному здравоохранению и профилактики заболеваний Национального института Общественного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Жумалиева Чынаркул Койчумановна, соискатель, научный сотрудник Центра анализа, управления рисками общественному здравоохранению и профилактики заболеваний Национального института Общественного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Асыранова Уулке Сырдыбековна, соискатель ученой степени кандидата медицинских наук, научный сотрудник Национального института общественного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Каныметова Асель Каныметовна, соискатель, руководитель Республиканского научно-практического центра инфекционного контроля и управления медицинскими отходами Национального института общественного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Baiyzbekova Dzhainagul Alchinbekovna, Doctor of Medical Sciences., Professor, Head of the Center for Analysis and Management of Public Health Risks National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Abdirazakov Nurbek Almazbekovich, graduate student, research fellow of the Center for Analysis and Management of Public Health Risks National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Zhumalieva Chynarkul Koichumanovna, applicant, research fellow of the Center for Analysis and Management of Public Health Risks National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Asyranova Uulke Syrdybekovna, applicant for the scientific degree of Candidate of Medical Sciences, researcher at the National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Kanymetova Asel Kanymetovna, Candidate for Degree, Head of the Republican Scientific and Practical Center for Infection Control and Medical Waste Management, at the National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Байызбекова Джайнагүл Алчынбековна, медицина илимдеринин доктору, профессор, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун Коомдук ден соолук тобокелдиктерин талдоо жана башкаруу борборунун жетекчиси, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Абдиразаков Нурбек Алмазбекович, аспирант, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттык сактоонун Улуттук институтунун Коомдук ден соолук тобокелдиктерин талдоо жана башкаруу борборунун илимий кызматкери, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы

Жумалиева Чынаркүл Койчумановна, өтүнмө ээси, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун Коомдук ден соолук тобокелдиктерин талдоо жана башкаруу борборунун илимий кызматкери, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы

Асыранова Уулке Сырдыбековна, медицина илимдеринин кандидаты илимий даражага талапкер, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун илимий кызматкери, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы

Каныметова Асель Каныметовна, илимдин кандидаты, Республикалык инфекцияларды көзөмөлдөө жана медициналык калдыктар менен иштөө илимий-практикалык борборунун жетекчиси, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттыкты сактоо улуттук институтунун, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Байызбекова Д.А. Руководство по Профилактике инфекций и инфекционному контролю.//Байызбекова Д.А., Дооронбекова А.Ж., Каныметова А.К., Абдиразаков Н.А. и др.-Б., 2025.- с.110.
2. ВОЗ. COVID-19: Гигиена и безопасность труда медицинских работников. Временные рекомендации // 2 февраля 2022г.- с.20. (https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/339151/WHO-2019-nCoV-HCW-advice-2021.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
3. ВОЗ. COVID-19 - стратегический план по обеспечению готовности и реагирования: руководство по оперативному планированию. Всемирная организация здравоохранения. Европейское региональное бюро. (2021).- с.54. https://iris.who.int/handle/10665/341451. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
4. Профилактика, выявление и ведение случаев инфекции среди медицинских работников в контексте COVID-19. Временные рекомендации, 30 октября 2020 г. Женева: Всемирная организация здравоохранения; 2020 г.
(https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/336265/WHO-2019-nCoVHW_infection-2020.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
5. Coronavirus disease (COVID-19) outbreak: rights, roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety and health. Interim guidance, 18 March 2020. Geneva: World Health Organization
(https://www.who.int/publications/i/item/coronavirus-disease-(covid-19)-outbreak-rights-roles-andresponsibilities-of-health-workers-including-key-considerations-for-occupational-safety-and-health , по состоянию на 30. 07. 2025 г.).

1. Байызбекова Д.А. Руководство по Профилактике инфекций и инфекционному контролю.//Байызбекова Д.А., Дооронбекова А.Ж., Каныметова А.К., Абдиразаков Н.А. и др.-Б., 2025.- с.110.
2. ВОЗ. COVID-19: Гигиена и безопасность труда медицинских работников. Временные рекомендации // 2 февраля 2022г.- с.20. (https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/339151/WHO-2019-nCoV-HCW-advice-2021.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
3. ВОЗ. COVID-19 - стратегический план по обеспечению готовности и реагирования: руководство по оперативному планированию. Всемирная организация здравоохранения. Европейское региональное бюро. (2021).- с.54. https://iris.who.int/handle/10665/341451. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
4. Профилактика, выявление и ведение случаев инфекции среди медицинских работников в контексте COVID-19. Временные рекомендации, 30 октября 2020 г. Женева: Всемирная организация здравоохранения; 2020 г.
(https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/336265/WHO-2019-nCoVHW_infection-2020.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
5. Coronavirus disease (COVID-19) outbreak: rights, roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety and health. Interim guidance, 18 March 2020. Geneva: World Health Organization
(https://www.who.int/publications/i/item/coronavirus-disease-(covid-19)-outbreak-rights-roles-andresponsibilities-of-health-workers-including-key-considerations-for-occupational-safety-and-health , по состоянию на 30. 07. 2025 г.).

1. Байызбекова Д.А. Руководство по Профилактике инфекций и инфекционному контролю.//Байызбекова Д.А., Дооронбекова А.Ж., Каныметова А.К., Абдиразаков Н.А. и др.-Б., 2025.- с.110.
2. ВОЗ. COVID-19: Гигиена и безопасность труда медицинских работников. Временные рекомендации // 2 февраля 2022г.- с.20. (https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/339151/WHO-2019-nCoV-HCW-advice-2021.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
3. ВОЗ. COVID-19 - стратегический план по обеспечению готовности и реагирования: руководство по оперативному планированию. Всемирная организация здравоохранения. Европейское региональное бюро. (2021).- с.54. https://iris.who.int/handle/10665/341451. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
4. Профилактика, выявление и ведение случаев инфекции среди медицинских работников в контексте COVID-19. Временные рекомендации, 30 октября 2020 г. Женева: Всемирная организация здравоохранения; 2020 г.
(https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/336265/WHO-2019-nCoVHW_infection-2020.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
5. Coronavirus disease (COVID-19) outbreak: rights, roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety and health. Interim guidance, 18 March 2020. Geneva: World Health Organization
(https://www.who.int/publications/i/item/coronavirus-disease-(covid-19)-outbreak-rights-roles-andresponsibilities-of-health-workers-including-key-considerations-for-occupational-safety-and-health , по состоянию на 30. 07. 2025 г.).

Для цитирования

Байызбекова Д.А., Абдиразаков Н.А., Жумалиева Ч.К., Асыранова У.С., Каныметова А.К. Эпидемиологические особенности распространения COVID-19 среди медицинских работников в ОЗ МЗ КР. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2025, № 2, с. 104-111. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.12.104.111 

For citation

Baiyzbekova D.A., Abdirazakov N.A., Zhumalieva Ch.K., Asyranova U.S., Kanymetova A.K. Epidemiological Features of COVID-19 Spread Among Healthcare Workers in Healthcare Institutions of the Ministry of Health of the  Republic.Scientific practical journal “Health care of Kyrgyzstan” 2025, No.2, p. 104-111. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.12.104.111

Цитата үчүн

Байызбекова Д.А., Абдиразаков Н.А., Жумалиева Ч.К., Асыранова У.С., Каныметова А.К. Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигине караштуу саламаттык сактоо уюмдарында COVID-19дун медицина кызматкерлери арасында жайылышынын эпидемиологиялык өзгөчөлүктөрү. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы 2025, № 2, б. 104-111.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.12.104.111  

Авторлор Байызбекова Д.А., Абдиразаков Н.А., Жумалиева Ч.К., Асыранова У.С., Каныметова А.К.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.12.104.111
Беттер 104-111
Негизги сөздөр Коркунуч факторлору, Ретроспективдүү эпидемиологиялык анализ, Медицина кызматкерлери
Орусча
Об авторах

Байызбекова Джайнагуль Алчинбековна, доктор медицинских наук, профессор, руководитель Центра анализа и управления рисками общественного здоровья Национального института Общест венного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Абдиразаков Нурбек Алмазбекович, аспирант, научный сотрудник Центра анализа, управления рисками общественному здравоохранению и профилактики заболеваний Национального института Общественного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Жумалиева Чынаркул Койчумановна, соискатель, научный сотрудник Центра анализа, управления рисками общественному здравоохранению и профилактики заболеваний Национального института Общественного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Асыранова Уулке Сырдыбековна, соискатель ученой степени кандидата медицинских наук, научный сотрудник Национального института общественного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Каныметова Асель Каныметовна, соискатель, руководитель Республиканского научно-практического центра инфекционного контроля и управления медицинскими отходами Национального института общественного здоровья МЗ, Бишкек, Кыргызская Республика

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. Байызбекова Д.А. Руководство по Профилактике инфекций и инфекционному контролю.//Байызбекова Д.А., Дооронбекова А.Ж., Каныметова А.К., Абдиразаков Н.А. и др.-Б., 2025.- с.110.
2. ВОЗ. COVID-19: Гигиена и безопасность труда медицинских работников. Временные рекомендации // 2 февраля 2022г.- с.20. (https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/339151/WHO-2019-nCoV-HCW-advice-2021.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
3. ВОЗ. COVID-19 - стратегический план по обеспечению готовности и реагирования: руководство по оперативному планированию. Всемирная организация здравоохранения. Европейское региональное бюро. (2021).- с.54. https://iris.who.int/handle/10665/341451. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
4. Профилактика, выявление и ведение случаев инфекции среди медицинских работников в контексте COVID-19. Временные рекомендации, 30 октября 2020 г. Женева: Всемирная организация здравоохранения; 2020 г.
(https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/336265/WHO-2019-nCoVHW_infection-2020.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
5. Coronavirus disease (COVID-19) outbreak: rights, roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety and health. Interim guidance, 18 March 2020. Geneva: World Health Organization
(https://www.who.int/publications/i/item/coronavirus-disease-(covid-19)-outbreak-rights-roles-andresponsibilities-of-health-workers-including-key-considerations-for-occupational-safety-and-health , по состоянию на 30. 07. 2025 г.).

Для цитирования

Байызбекова Д.А., Абдиразаков Н.А., Жумалиева Ч.К., Асыранова У.С., Каныметова А.К. Эпидемиологические особенности распространения COVID-19 среди медицинских работников в ОЗ МЗ КР. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2025, № 2, с. 104-111. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.12.104.111 

Англисче
About authors

Baiyzbekova Dzhainagul Alchinbekovna, Doctor of Medical Sciences., Professor, Head of the Center for Analysis and Management of Public Health Risks National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Abdirazakov Nurbek Almazbekovich, graduate student, research fellow of the Center for Analysis and Management of Public Health Risks National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Zhumalieva Chynarkul Koichumanovna, applicant, research fellow of the Center for Analysis and Management of Public Health Risks National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Asyranova Uulke Syrdybekovna, applicant for the scientific degree of Candidate of Medical Sciences, researcher at the National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Kanymetova Asel Kanymetovna, Candidate for Degree, Head of the Republican Scientific and Practical Center for Infection Control and Medical Waste Management, at the National Institute of Public Health of the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Full text

PDF (RUS)

References

1. Байызбекова Д.А. Руководство по Профилактике инфекций и инфекционному контролю.//Байызбекова Д.А., Дооронбекова А.Ж., Каныметова А.К., Абдиразаков Н.А. и др.-Б., 2025.- с.110.
2. ВОЗ. COVID-19: Гигиена и безопасность труда медицинских работников. Временные рекомендации // 2 февраля 2022г.- с.20. (https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/339151/WHO-2019-nCoV-HCW-advice-2021.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
3. ВОЗ. COVID-19 - стратегический план по обеспечению готовности и реагирования: руководство по оперативному планированию. Всемирная организация здравоохранения. Европейское региональное бюро. (2021).- с.54. https://iris.who.int/handle/10665/341451. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
4. Профилактика, выявление и ведение случаев инфекции среди медицинских работников в контексте COVID-19. Временные рекомендации, 30 октября 2020 г. Женева: Всемирная организация здравоохранения; 2020 г.
(https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/336265/WHO-2019-nCoVHW_infection-2020.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
5. Coronavirus disease (COVID-19) outbreak: rights, roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety and health. Interim guidance, 18 March 2020. Geneva: World Health Organization
(https://www.who.int/publications/i/item/coronavirus-disease-(covid-19)-outbreak-rights-roles-andresponsibilities-of-health-workers-including-key-considerations-for-occupational-safety-and-health , по состоянию на 30. 07. 2025 г.).

For citation

Baiyzbekova D.A., Abdirazakov N.A., Zhumalieva Ch.K., Asyranova U.S., Kanymetova A.K. Epidemiological Features of COVID-19 Spread Among Healthcare Workers in Healthcare Institutions of the Ministry of Health of the  Republic.Scientific practical journal “Health care of Kyrgyzstan” 2025, No.2, p. 104-111. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.12.104.111

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Байызбекова Джайнагүл Алчынбековна, медицина илимдеринин доктору, профессор, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун Коомдук ден соолук тобокелдиктерин талдоо жана башкаруу борборунун жетекчиси, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Абдиразаков Нурбек Алмазбекович, аспирант, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттык сактоонун Улуттук институтунун Коомдук ден соолук тобокелдиктерин талдоо жана башкаруу борборунун илимий кызматкери, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы

Жумалиева Чынаркүл Койчумановна, өтүнмө ээси, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун Коомдук ден соолук тобокелдиктерин талдоо жана башкаруу борборунун илимий кызматкери, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы

Асыранова Уулке Сырдыбековна, медицина илимдеринин кандидаты илимий даражага талапкер, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун илимий кызматкери, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы

Каныметова Асель Каныметовна, илимдин кандидаты, Республикалык инфекцияларды көзөмөлдөө жана медициналык калдыктар менен иштөө илимий-практикалык борборунун жетекчиси, Саламаттыкты сактоо министрлигинин Коомдук саламаттыкты сактоо улуттук институтунун, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Байызбекова Д.А. Руководство по Профилактике инфекций и инфекционному контролю.//Байызбекова Д.А., Дооронбекова А.Ж., Каныметова А.К., Абдиразаков Н.А. и др.-Б., 2025.- с.110.
2. ВОЗ. COVID-19: Гигиена и безопасность труда медицинских работников. Временные рекомендации // 2 февраля 2022г.- с.20. (https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/339151/WHO-2019-nCoV-HCW-advice-2021.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
3. ВОЗ. COVID-19 - стратегический план по обеспечению готовности и реагирования: руководство по оперативному планированию. Всемирная организация здравоохранения. Европейское региональное бюро. (2021).- с.54. https://iris.who.int/handle/10665/341451. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
4. Профилактика, выявление и ведение случаев инфекции среди медицинских работников в контексте COVID-19. Временные рекомендации, 30 октября 2020 г. Женева: Всемирная организация здравоохранения; 2020 г.
(https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/336265/WHO-2019-nCoVHW_infection-2020.1-rus.pdf , по состоянию на 30. 07. 2025 г.)
5. Coronavirus disease (COVID-19) outbreak: rights, roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety and health. Interim guidance, 18 March 2020. Geneva: World Health Organization
(https://www.who.int/publications/i/item/coronavirus-disease-(covid-19)-outbreak-rights-roles-andresponsibilities-of-health-workers-including-key-considerations-for-occupational-safety-and-health , по состоянию на 30. 07. 2025 г.).

Цитата үчүн

Байызбекова Д.А., Абдиразаков Н.А., Жумалиева Ч.К., Асыранова У.С., Каныметова А.К. Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигине караштуу саламаттык сактоо уюмдарында COVID-19дун медицина кызматкерлери арасында жайылышынын эпидемиологиялык өзгөчөлүктөрү. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы 2025, № 2, б. 104-111.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.12.104.111  

Көрүүлөр: 113
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support