Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Кыргыз Республикасындагы вирустук гепатиттердин алдын алуу жана көзөмөлөө боюнча ченемдик укуктук базасы

Кыргыз Республикасындагы вирустук гепатиттердин алдын алуу жана көзөмөлөө боюнча ченемдик укуктук базасы
Полный текст  

Корутунду

Киришүү. «Кыргыз Республикасында вирустук гепатиттин алдын алуу, дарылоо жана ага каршы күрөшүү боюнча жол картасын» иштеп чыгуунун зарылчылыгы жөнүндө методика сунушталды. Вирустук гепатиттин көйгөйлөрүнө таасир эткен же аларды чечүүгө багытталган саламаттык сактоо системасын укуктук жөнгө салуунун, мамлекеттик ченемдик актылардын жана мамлекеттик программалардын материалдары пайдаланылды. Илимий - метрикалык ыкма вирустук гепатиттин спецификалык жана спецификалык эмес профилактикасын эске алуу менен байкоо жана дарылоонун бирдиктүү платформасында (клиникалык протоколдор) Улуттук програм- маларды ишке ашыруунун негизги принциптерин жана стратегиялык кадамдарын сунуштайт, "2022–2030-жылдар үчүн ВИЧ, вирустук гепатит жана ЖЖБИ боюнча ДСУнун Глобалдык саламаттык секторунун стратегияларын" эске алуу. Максат: Кыргыз Республикасындагы вирустук гепатиттин көйгөйлөрүн укуктук жөнгө салуунун абалы. Ыкмалары. мыйзамдык актыларды (мыйзамдарды, өкмөттүн токтомдорун) жана вирустук гепатит боюнча мамлекеттик программаларды талдоо. Натыйжалар. КР Өкмөтү тарабынан өлкөнүн бардык денгээлдеги саламаттыкты сактоо боюнча ченемдик укуктук актылары (мыйзамдар, өкмөттүн токтомдору, буйруктары), ошондой эле вирустук гепатиттин көйгөйлөрүн чечүүгө багытталган мамлекеттик программалар иштелип чыккан. Бирок, кээ бир эмдөө, дарылоо, диагностика жана башка оң жылыштарга карабастан, вирустук гепатит көйгөй лөрүнүн жеке көрсөткүчтөрүнүн акыркы эки он жылдыкта эпидемиологиялык абалы дагы эле курч бойдон калууда.Жыйынтыгы. Вирустук гепатиттин алдын алуу жана ага каршы күрөшүү бүгүнкү күндө жогорку жүктөмгө байланыштуу улуттук саламаттык сактоо системасынын артыкчылыктуу багыты болуп саналат. Глобалдык мамиленин контекстинде ДСУ 2022–2030-жылдарга ВИЧ, вирустук гепатит жана жыныстык жол менен жугуучу инфекциялар боюнча саламаттыкты сактоо секторунун стратегиясын кабыл алды. “Кыргыз Республикасында вирустук гепатиттин алдын алуу жана эскертүү боюнча жол картасы” Улуттук долбоорун ишке ашыруу сунушталууда.

Авторлор жөнүндө

Айдаралиев Арсен Асылбекович, Член-корреспондент, профессор, д.м.н., Национальной академии наук Кыргызской Республики; Президент академического консорциума «Международный университет Кыргызстана», Бишкек, Кыргызская Республика
Акматов Илим Мелисович, аспирант Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Маткеримов Айбек Тураталиевич, аспирант Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Кельдибеков Рамис Жакыпбекович, к.ю.н., научный сотрудник Международного института гор академического консорциума «Международный университет Кыргызстана»; научный сотрудник Группы прогнозирования Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Касымова Рано Оморовна, д.м.н., профессор кафедры гигиены Медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Бишкек, Кыргызская Республика

Aidaraliev Arsen Asylbekovich, Corresponding Member, Professor, MD, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic; President of the Academic Consortium "International University of Kyrgyzstan", Bishkek, Kyrgyz Republic
Akmatov Ilim Melisovich, post-graduate student of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Matkerimov Aibek Turatalievich, post-graduate student of the National Institute of Public Health,Bishkek, Kyrgyz Republic
Keldibekov Ramis Zhakypbekovich, Ph.D., researcher at the International Institute of Mountains of the Academic Consortium "International University of Kyrgyzstan"; Research Fellow of the Forecasting Group of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Kasymova Rano Omorovna, Doctor of Medical Sciences, Professor of the Department of Hygiene,B.N. Yeltsin,Kyrgyz-Russian Slavic University,Bishkek, Kyrgyz Republic

Айдаралиев Арсен Асылбекович, мүчө-корреспондент, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын профессору, медицина илимдеринин доктору, “Кыргызстандын Эл аралык университети” академиялык консорциумунун президенти, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Акматов Илим Мелисович, Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун докторанты, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы
Маткеримов Айбек Тураталиевич, Коомдук саламаттыкты сактоо институтунун улуттук илимдер академиясынын аспиранты , Бишкек, Кыргыз Республикасы
Келдибеков Рамис Жакыпбекович, юридика илимдеринин кандидаты, илимий кызматкер
«Кыргызстандын Эл аралык университети» академиялык консорциумунун Эл аралык Тоо институту; Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун болжолдоо тобунун илимий кызматкери, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Касымова Рано Оморовна, медицина илимдеринин доктору, Б.Н. Ельцин атындагы Кыргыз-Орус Славян университетинин Медицина факультетинин гигиена кафедрасынын профессору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Вирусный гепатит. - ВОЗ, 2018. – Режим доступа: https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1342997/retrieve.
2. Страновой отчет о достигнутом прогрессе в осуществлении глобальных мер в ответ на ВИЧ инфекцию [Кыргызская Республика] от 31 марта 2012 г. – Режим доступа: https://www.unaids.org/sites/default/files/country/documents/ce_KG_Narrative_ Report_0.pdf
3. Лухверчик Л.Н., Алаторцева Г.И., Нестеренко Л.Н., Михайлов М.И., Кюрегян К.К., Доценко В.В., Кабаргина В.Ю., Амиантова И.И., Нурматов З.Ш., Нурматов А.З., Байызбекова Д.А., Касымов О.Т., Максытов С.Т., Зверев В.В. Роль вируса гепатита Е в этиологии острых вирусных гепатитов на территории Кыргызстана // Здравоохранение Кыргызстана. - 2018.- № 2. - С. 152-161.
4. Ниязалиева М.С. Характеристика эпидемического процесса вирусного гепатита В в Кыргызской Республике // Здравоохранение Кыргызстана. 2022. № 1. С. 109-113.
5. ВОЗ GHSS 2022–2030 июнь 2022 г. – Режим доступа: . https://cdn.who.int/media/docs/default-source/hq-hiv-hepatitis-andstis-library/full-final-who-ghss-hiv-vh-sti_1-june2022_ru.pdf?sfvrsn=7c074b36_9
6. Вирусные гепатиты в Российской Федерации:аналитический обзор /Под ред. А.Б. Жебруна.- СПб., 2005.- Вып.5. - 158 с.
7. Приказ Министерства здравоохранения КР № 431 от 22.05.2017г. «О внедрении целевой программы «Стратегия борьбы с вирусными гепатитами в Кыргызской Республике на 2017-2022 гг.»

1. Viral hepatitis. - WHO, 2018. – Available at: https://apps.who.int/ireis/rest/bitstreams/1342997/retrieve.
2. The country report on the achieved progress in the implementation of global measures in response to HIV infection [Kyrgyz Republic] of March 31, 2012 - Available at:  https://www.unaids.org/SITES/Default/Files/Country/Documents/CE_KG_NARRATIVE_REPORT_0.PDFF
3. Lukhverchik L.N., Alatortseva G.I., Nesterenko L.N., Mikhailov M.I., Kuregyan K.K., Dotsenko V.V., Kabargina V.Yu., Amiantova I.I., Nurmatov Z . Sh., Nurmatov A.Z., Bayzbekova D.A., Kaymov O.T., Maksytov S.T., Zverev V.V. The role of the hepatitis E virus in the etiology of acute viral hepatitis in Kyrgyzstan // Zdravookhranenie Kyrgyztana (Healthcare of Kyrgyzstan). - 2018.- No. 2. - P. 152-161.
4. Niyazalieva M.S. Characterization of the epidemic process of viral hepatitis B in the Kyrgyz Republic // Zdravookhranenie Kyrgyztana (Healthcare of Kyrgyzstan). 2022. No. 1. P. 109-113.
5. GHSS 2022–2030 June 2022 - Available at: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/hq-hiv-hepatitis-and-stis-libaray/fullfinal-who-vhov-vh-1-june2022_ru.pdf?sfvrsn= 7c074b36_9
6. Viral hepatitis in the Russian Federation: analytical review / Ed.: A. B. Zhebrun. - St. Petersburg, 2005. - Issue. 5. - 158 p.
7. Order of the Ministry of Health of the Kyrgyz Republic No. 431 of 22 May, 2017. "On the implementation of the program “Strategy for the fight against viral hepatitis in the Kyrgyz Republic for 2017-2022”.

1. Вирусный гепатит. - ВОЗ, 2018. – Режим доступа: https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1342997/retrieve.
2. Страновой отчет о достигнутом прогрессе в осуществлении глобальных мер в ответ на ВИЧ инфекцию [Кыргызская Республика] от 31 марта 2012 г. – Режим доступа: https://www.unaids.org/sites/default/files/country/documents/ce_KG_Narrative_ Report_0.pdf
3. Лухверчик Л.Н., Алаторцева Г.И., Нестеренко Л.Н., Михайлов М.И., Кюрегян К.К., Доценко В.В., Кабаргина В.Ю., Амиантова И.И., Нурматов З.Ш., Нурматов А.З., Байызбекова Д.А., Касымов О.Т., Максытов С.Т., Зверев В.В. Роль вируса гепатита Е в этиологии острых вирусных гепатитов на территории Кыргызстана // Здравоохранение Кыргызстана. - 2018.- № 2. - С. 152-161.
4. Ниязалиева М.С. Характеристика эпидемического процесса вирусного гепатита В в Кыргызской Республике // Здравоохранение Кыргызстана. 2022. № 1. С. 109-113.
5. ВОЗ GHSS 2022–2030 июнь 2022 г. – Режим доступа: . https://cdn.who.int/media/docs/default-source/hq-hiv-hepatitis-andstis-library/full-final-who-ghss-hiv-vh-sti_1-june2022_ru.pdf?sfvrsn=7c074b36_9
6. Вирусные гепатиты в Российской Федерации:аналитический обзор /Под ред. А.Б. Жебруна.- СПб., 2005.- Вып.5. - 158 с.
7. Приказ Министерства здравоохранения КР № 431 от 22.05.2017г. «О внедрении целевой программы «Стратегия борьбы с вирусными гепатитами в Кыргызской Республике на 2017-2022 гг.»

Для цитирования

Айдаралиев А.А., Акматов И.М., Маткеримов А.Т., Кельдибеков Р.Ж., Касымова Р.О. Нормативно-правовые основы профилактики и контроля вирусных гепатитов в Кыргызской Республике. Здравоохранение Кыргызстана 2023, № 1, с.59-69. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.1.2.8.59.69

For citation

Aidaraliev A.A., Akmatov I.M., Matkerimov A.T.,Keldibekov R.J., Kasymova R.O.Legal and regulatory basis of the prevention and control of viral hepatitis in the Kyrgyz Republic.Health care of Kyrgyzstan 2023, No.1, pp. 59-69. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.1.2.8.59.69

Цитата үчүн

Айдаралиев А.А., Акматов И.М., Маткеримов А.Т., Кельдибеков Р.Ж., Касымова Р.О. Кыргыз Республикасындагы вирустук гепатиттердин алдын алуу жана көзөмөлөө боюнча ченемдик укуктук базасы. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2023, № 1, б. 59-69. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.1.2.8.59.69

 

Авторлор Айдаралиев А.А., Акматов И.М., Касымова Р.О., Маткеримов А.Т. , Кельдибеков Р.Ж.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.1.2.8.59.69
Беттер 59-69
Негизги сөздөр саламаттык сактоо, вирустук гепатит, ченемдик укуктук актылар, алдын алуу, жол картасы, реформа
Орусча
Об авторах

Айдаралиев Арсен Асылбекович, Член-корреспондент, профессор, д.м.н., Национальной академии наук Кыргызской Республики; Президент академического консорциума «Международный университет Кыргызстана», Бишкек, Кыргызская Республика
Акматов Илим Мелисович, аспирант Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Маткеримов Айбек Тураталиевич, аспирант Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Кельдибеков Рамис Жакыпбекович, к.ю.н., научный сотрудник Международного института гор академического консорциума «Международный университет Кыргызстана»; научный сотрудник Группы прогнозирования Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Касымова Рано Оморовна, д.м.н., профессор кафедры гигиены Медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Бишкек, Кыргызская Республика

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. Вирусный гепатит. - ВОЗ, 2018. – Режим доступа: https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1342997/retrieve.
2. Страновой отчет о достигнутом прогрессе в осуществлении глобальных мер в ответ на ВИЧ инфекцию [Кыргызская Республика] от 31 марта 2012 г. – Режим доступа: https://www.unaids.org/sites/default/files/country/documents/ce_KG_Narrative_ Report_0.pdf
3. Лухверчик Л.Н., Алаторцева Г.И., Нестеренко Л.Н., Михайлов М.И., Кюрегян К.К., Доценко В.В., Кабаргина В.Ю., Амиантова И.И., Нурматов З.Ш., Нурматов А.З., Байызбекова Д.А., Касымов О.Т., Максытов С.Т., Зверев В.В. Роль вируса гепатита Е в этиологии острых вирусных гепатитов на территории Кыргызстана // Здравоохранение Кыргызстана. - 2018.- № 2. - С. 152-161.
4. Ниязалиева М.С. Характеристика эпидемического процесса вирусного гепатита В в Кыргызской Республике // Здравоохранение Кыргызстана. 2022. № 1. С. 109-113.
5. ВОЗ GHSS 2022–2030 июнь 2022 г. – Режим доступа: . https://cdn.who.int/media/docs/default-source/hq-hiv-hepatitis-andstis-library/full-final-who-ghss-hiv-vh-sti_1-june2022_ru.pdf?sfvrsn=7c074b36_9
6. Вирусные гепатиты в Российской Федерации:аналитический обзор /Под ред. А.Б. Жебруна.- СПб., 2005.- Вып.5. - 158 с.
7. Приказ Министерства здравоохранения КР № 431 от 22.05.2017г. «О внедрении целевой программы «Стратегия борьбы с вирусными гепатитами в Кыргызской Республике на 2017-2022 гг.»

Для цитирования

Айдаралиев А.А., Акматов И.М., Маткеримов А.Т., Кельдибеков Р.Ж., Касымова Р.О. Нормативно-правовые основы профилактики и контроля вирусных гепатитов в Кыргызской Республике. Здравоохранение Кыргызстана 2023, № 1, с.59-69. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.1.2.8.59.69

Англисче
About authors

Aidaraliev Arsen Asylbekovich, Corresponding Member, Professor, MD, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic; President of the Academic Consortium "International University of Kyrgyzstan", Bishkek, Kyrgyz Republic
Akmatov Ilim Melisovich, post-graduate student of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Matkerimov Aibek Turatalievich, post-graduate student of the National Institute of Public Health,Bishkek, Kyrgyz Republic
Keldibekov Ramis Zhakypbekovich, Ph.D., researcher at the International Institute of Mountains of the Academic Consortium "International University of Kyrgyzstan"; Research Fellow of the Forecasting Group of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Kasymova Rano Omorovna, Doctor of Medical Sciences, Professor of the Department of Hygiene,B.N. Yeltsin,Kyrgyz-Russian Slavic University,Bishkek, Kyrgyz Republic

References

1. Viral hepatitis. - WHO, 2018. – Available at: https://apps.who.int/ireis/rest/bitstreams/1342997/retrieve.
2. The country report on the achieved progress in the implementation of global measures in response to HIV infection [Kyrgyz Republic] of March 31, 2012 - Available at:  https://www.unaids.org/SITES/Default/Files/Country/Documents/CE_KG_NARRATIVE_REPORT_0.PDFF
3. Lukhverchik L.N., Alatortseva G.I., Nesterenko L.N., Mikhailov M.I., Kuregyan K.K., Dotsenko V.V., Kabargina V.Yu., Amiantova I.I., Nurmatov Z . Sh., Nurmatov A.Z., Bayzbekova D.A., Kaymov O.T., Maksytov S.T., Zverev V.V. The role of the hepatitis E virus in the etiology of acute viral hepatitis in Kyrgyzstan // Zdravookhranenie Kyrgyztana (Healthcare of Kyrgyzstan). - 2018.- No. 2. - P. 152-161.
4. Niyazalieva M.S. Characterization of the epidemic process of viral hepatitis B in the Kyrgyz Republic // Zdravookhranenie Kyrgyztana (Healthcare of Kyrgyzstan). 2022. No. 1. P. 109-113.
5. GHSS 2022–2030 June 2022 - Available at: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/hq-hiv-hepatitis-and-stis-libaray/fullfinal-who-vhov-vh-1-june2022_ru.pdf?sfvrsn= 7c074b36_9
6. Viral hepatitis in the Russian Federation: analytical review / Ed.: A. B. Zhebrun. - St. Petersburg, 2005. - Issue. 5. - 158 p.
7. Order of the Ministry of Health of the Kyrgyz Republic No. 431 of 22 May, 2017. "On the implementation of the program “Strategy for the fight against viral hepatitis in the Kyrgyz Republic for 2017-2022”.

For citation

Aidaraliev A.A., Akmatov I.M., Matkerimov A.T.,Keldibekov R.J., Kasymova R.O.Legal and regulatory basis of the prevention and control of viral hepatitis in the Kyrgyz Republic.Health care of Kyrgyzstan 2023, No.1, pp. 59-69. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.1.2.8.59.69

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Айдаралиев Арсен Асылбекович, мүчө-корреспондент, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын профессору, медицина илимдеринин доктору, “Кыргызстандын Эл аралык университети” академиялык консорциумунун президенти, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Акматов Илим Мелисович, Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун докторанты, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы
Маткеримов Айбек Тураталиевич, Коомдук саламаттыкты сактоо институтунун улуттук илимдер академиясынын аспиранты , Бишкек, Кыргыз Республикасы
Келдибеков Рамис Жакыпбекович, юридика илимдеринин кандидаты, илимий кызматкер
«Кыргызстандын Эл аралык университети» академиялык консорциумунун Эл аралык Тоо институту; Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун болжолдоо тобунун илимий кызматкери, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Касымова Рано Оморовна, медицина илимдеринин доктору, Б.Н. Ельцин атындагы Кыргыз-Орус Славян университетинин Медицина факультетинин гигиена кафедрасынын профессору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Вирусный гепатит. - ВОЗ, 2018. – Режим доступа: https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/1342997/retrieve.
2. Страновой отчет о достигнутом прогрессе в осуществлении глобальных мер в ответ на ВИЧ инфекцию [Кыргызская Республика] от 31 марта 2012 г. – Режим доступа: https://www.unaids.org/sites/default/files/country/documents/ce_KG_Narrative_ Report_0.pdf
3. Лухверчик Л.Н., Алаторцева Г.И., Нестеренко Л.Н., Михайлов М.И., Кюрегян К.К., Доценко В.В., Кабаргина В.Ю., Амиантова И.И., Нурматов З.Ш., Нурматов А.З., Байызбекова Д.А., Касымов О.Т., Максытов С.Т., Зверев В.В. Роль вируса гепатита Е в этиологии острых вирусных гепатитов на территории Кыргызстана // Здравоохранение Кыргызстана. - 2018.- № 2. - С. 152-161.
4. Ниязалиева М.С. Характеристика эпидемического процесса вирусного гепатита В в Кыргызской Республике // Здравоохранение Кыргызстана. 2022. № 1. С. 109-113.
5. ВОЗ GHSS 2022–2030 июнь 2022 г. – Режим доступа: . https://cdn.who.int/media/docs/default-source/hq-hiv-hepatitis-andstis-library/full-final-who-ghss-hiv-vh-sti_1-june2022_ru.pdf?sfvrsn=7c074b36_9
6. Вирусные гепатиты в Российской Федерации:аналитический обзор /Под ред. А.Б. Жебруна.- СПб., 2005.- Вып.5. - 158 с.
7. Приказ Министерства здравоохранения КР № 431 от 22.05.2017г. «О внедрении целевой программы «Стратегия борьбы с вирусными гепатитами в Кыргызской Республике на 2017-2022 гг.»

Цитата үчүн

Айдаралиев А.А., Акматов И.М., Маткеримов А.Т., Кельдибеков Р.Ж., Касымова Р.О. Кыргыз Республикасындагы вирустук гепатиттердин алдын алуу жана көзөмөлөө боюнча ченемдик укуктук базасы. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2023, № 1, б. 59-69. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.1.2.8.59.69

 

Көрүүлөр: 3485
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support