Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Тажикстандын Согдий облусундагы АИВ инфекциясына эпидемиологиялык көзөмөл тутумун баалоо, 2023-жыл

Тажикстандын Согдий облусундагы АИВ инфекциясына эпидемиологиялык көзөмөл тутумун баалоо, 2023-жыл
Полный текст  

Корутунду

Киришүү. АИВ-инфекциясы менен жашаган адамдар өмүр бою СПИД борборлорунда көзөмөлдөнүп, дарыланып турушат жана алар саламат- тыкты сактоо бюджетине олуттуу таасирин тийгизишет. Тутумдагы боштуктарды аныктоо жана тутумдун сапатын, натыйжалуулугун жана пайдалуулугун жогорулатуу үчүн байкоо тутумун баалоо өтө маанилүү. Бул изилдөө Согдий облусундагы АИВ эпидемиологиялык көзөмөл ту- тумун атрибуттар боюнча кемчиликтерди аныктоо менен ага карата си- стеманы жакшыртуу боюнча сунуштарды иштеп чыгуу максатта жургузулду. Материалдар жана методдор. Сүрөттөөчү кайчылаш изилдөө 2023- жылдын январынан май айына чейин АКШнын Ооруларды көзөмөл дөө жана алдын алуу борборунун жаңыртылган колдонмосун колдонуу менен жүргүзүлдү. Системанын: пайдалуулук, жөнөкөйлүк, өз уба- гында, алгылыктуулук, өкүлчүлүк, туруктуулук атрибуттары бааланды. Натыйжалар жана талкуулолор. Система кырдаалды баалоо жана анын негизинде чечим кабыл алуу менен пайдалуу. №4 отчеттук фор- мага ылайык системанын өз убагында аткарылуусу 54% ды түздү. АИВтин жаңы учурлары боюнча эпидемиологиялык иликтөөлөрдүн 60%ы гана белгиленген мөөнөттө жүргүзүлгөн. Кабыл алуу 100% ды түздү, бардык медициналык мекемелер АИВ-инфекциясын аныктоого даяр. Система жергиликтүү өз алдынча башкаруунун бардык аймактарын, бардык курактагы адамдарды камтып, ошондой эле бардык меке- мелерди керектүү материалдар жана техникалык каражаттар менен камсыз кылган. Жыйынтыгы.Согдий облусунда АИВге байкоо жүргүзүү системасы пайдалуу, алгылыктуу, репрезентативдүү жана туруктуу, бирок жөнөкөй жана өз убагында эмес. СПИД борборунун жана медицина- лык уюмдардын кызматкерлеринин тыгыз өз ара аракеттенүүсү, ошон- дой эле жооптуу адамдарды окутуу системанын татаалдыгын жеңилдетип, өз убагындалуулук деңгээлин жогорулатат.

Авторлор жөнүндө

Курбонов Эмомали Абдувалиевич, заведующий эпидемиологического отдела Центр профилактики и борьбы с ВИЧ в Согдийской области, Худжанд, Республики Таджикистан; Магистрант кафедры эпидемиологии с курсом по ВИЧ-инфекции Казахского национального медицинского университета им. С.Д. Асфендиярова, Алмата, Республика Казахстан

Кубатова Айсулуу Кубатовна, аспирант Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика

Хорт Роберта, Резидент-советник по полевой эпидемиологии Программа обучения полевой эпидемиологии в Центральной Азии Региональное отделение Центра по контролю и профилактике заболеваний США в Центральной Азии, Алмата, Республика Казахстан
Саломудин Джаббор Юсуфи, начальник Управления медицинского и фармацевтического образования, кадровой политики и науки Министерства здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан, Душанбе

Набирова Диляра Азизовна, доктор медицинских наук, Старший советник по прикладной эпидемиологии, Программы обучения эпидемиологии в Центральной Азии в Центре по контролю и профилактике заболеваний США, Алмата, Республика Казахстан

Kurbonov Emomali Abduvalievich, Head of the Epidemiological Department, Center for Prevention and Control of HIV in the Sughd Region, Khujand, Republic of Tajikistan; Master's student at the Department of Epidemiology with a course on HIV infection at the Kazakh National Medical University. S.D. Asfendiyarov, Almaty, Republic of Kazakhstan

Kubatova Aisulu Kubatovna, graduate student of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Roberta Horth, Resident Advisor for Field Epidemiology Central Asia Field Epidemiology Training Program USA Centers for Disease Control and Prevention Central Asia Regional Office, Almaty, Republic of Kazakhstan
Salomudin Jabbor Yusufi, Head of the Department of Medical and Pharmaceutical Education, Personnel Policy and Science, Ministry of Health and Social Protection of the Population of the Republic of Tajikistan, Dushanbe
Nabirova Dilyara Azizovna, Doctor of Medical Sciences,Senior Advisor for Applied Epidemiology,Central Asia Epidemiology Training Programs at the USA Centers for Disease Control and Prevention, Almaty, Republic of Kazakhstan

Курбонов Эмомали Абдувалиевич, ВИЧ-инфекциянын алдын алуу жана көзөмөлдөө борборунун Согди облусу боюнча эпидемиологиялык бөлүмүнүн башчысы, Тажикстан Республикасынын Худжанд шаары; С.Д. Асфендияров атындагы Казак улуттук медицина университетинде ВИЧ-инфекция курсу менен эпидемиология кафедрасынын магистранты, Алматы, Казакстан Республикасы

Кубатова Айсулу Кубатовна, Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун аспиранты, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы
Роберта Хорт, Талаа эпидемиологиясынын Борбордук Азиядагы Талаа эпидемиологиясын окутуу программасы боюнча резидент кеңешчиси, АКШ Ооруларды көзөмөлдөө жана алдын алуу борборлорунун Борбордук Азиядагы аймактык кеңсеси, Алматы, Казакстан Республикасы
Саломудин Джаббор Юсуфи, Тажикстан Республикасынын Саламаттык сактоо жана калкты социалдык коргоо министрлигинин медициналык жана фармацевтикалык билим берүү, кадр саясаты жана илим бөлүмүнүн башчысы, Душанбе шаары
Набирова Диляра Азизовна, медицина илимдеринин доктору, АКШнын Ооруларды көзөмөлдөө жана алдын алуу борборлорунун Борбордук Азиядагы эпидемиологиялык окуу программалары боюнча прикладдык эпидемиология боюнча улук кеңешчиси, Алматы, Казакстан Республикасы

Шилтемелер

1. Romanelli F. Human Immunodeficiency Virus (HIV): Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS). Management of Antimicrobials in Infectious Diseases [Internet]. 2010 [cited 2024 Jan 8];327–42. Available from: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-60327-239-1_17
2. Arage G, Tessema GA, Kassa H. Adherence to antiretro viral therapy and its associated factors among children at South Wollo Zone Hospitals, Northeast Ethiopia: A cross-sectional study. BMC Public Health [Internet]. 2014 Apr 15
[cited 2023 Dec 15];14(1):1–7. Available from:
https://bm<br< a="">/>cpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-14-3653. UNAIDS global AIDS updat [Internet]. 2023 [cited 2024Jan 21]. Available from: </br<>https://thepath.unaids.org/
4. ВОЗ выпускает доклад об устойчивости ВИЧ к лекарственным препаратам 2021 г.[Internet]. [cited 2023 Jun 29].
Available from: https://www.who.int/ru/news/item/24-11-2021-who-releases-hiv-drug-resistance-report-2021
5. Lebelonyane R, Mills LA, Mogorosi C, Ussery F, Marukutira T, Theu J, et al. Advanced HIV disease in the Botswana
combination prevention project: Prevalence, risk factors,and outcomes. AIDS [Internet]. 2020 Dec 1 [cited 2023 Jan
3];34(15):2223–30. Available from: https://journals.lww.com/aidsonline/Fulltext/2020/12010/Advanced_ HIV_dise
ase _in_the_Botswana_combination.6.aspx
6. Phanuphak N, Gulick RM. HIV treatment and prevention 2019: current standards of care. Curr Opin HIV AIDS [In
ternet]. 2020 Jan 1 [cited 2024 Jan 21];15(1):4–12. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31658110/
7. Günthard HF, Saag MS, Benson CA, Del Rio C, Eron JJ,Gallant JE, et al.Antiretroviral Drugs for Treatment and Pre
vention of HIV Infection in Adults: 2016 Recommendations of the International Antiviral Society-USA Panel. JAMA
[Internet]. 2016 Jul 12 [cited 2024 Jan 21];316(2):191–210.Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27404187/
8. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по диагностике, лечению и диспансерному наблюдению за инфекцией вируса иммунодефицита человека в Республике Таджикистан. Душанбе; 2019.
9. Centers for Disease Control and Prevention. Updated guidelines for evaluating public health surveillance systems: rec
ommendations from the guidelines working group [Internet]. USA:Atlanta;2001.Available from: https://www.cdc.gov/
mmwr/ preview/mmwrhtml/rr5013a1.htm
10. Tajikistan Population (2024) - Worldometer [Internet]. [cited 2024 Jan 11]. Available from: https://www. worldome
ters. info/world-population/tajikistan-population/
11. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по ко
нсультированию и тестированию на ВИЧ в Республике Таджикистана. Душанбе; 2012.
12. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство о по
рядок медицинского освидетельствования с целью выявления заражения вирусом иммунодефицита человека,
учёта, медицинского обследования ВИЧ инфицированных и профилактического наблюдения за ними. Душанбе; 2014.
13. Кубатова А.К, Мейманбекова М.А, Асыбалиева А.Н, Ажейлат С. Оценка национальной системы эпиднадзора за ВИЧ - инфекцией в Кыргызской Республике. Вестник науки. 2018;Самара:152–64.
14. Nair HP, Torian L V., Forgione L, Begier EM. Evaluation of HIV incidence surveillance in New York City, 2006. Public Health Rep [Internet]. 2011 [cited 2024 Feb 13];126(1):28–38.Available from: https://pubmed. ncbi.nlm.nih.gov/
21337929/
15. Okeafor IN, Okeafor CU. Evaluation of HIV Surveillance System in Rivers State, Nigeria. Nigerian Health Journal
[Internet]. 2017 Apr 4 [cited 2024 Feb 13];17(1). Available from: https://www.ajol.info/index. php/nhj/article/view/1
54265
16. Adokiya MN, Awoonor-Williams JK,Barau IY, Beiers mann C, Mueller O. Evaluation of the integrated disease surveil
lance and response system for infectious diseases control in northern Ghana. BMC Public Health. 2015 Feb 4;15(1).198

1. Romanelli F. Human Immunodeficiency Virus (HIV): Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS). Management of Antimicrobials in Infectious Diseases [Internet]. 2010 [cited 2024 Jan 8];327–42. Available from: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-60327-239-1_17
2. Arage G, Tessema GA, Kassa H. Adherence to antiretro viral therapy and its associated factors among children at South Wollo Zone Hospitals, Northeast Ethiopia: A cross-sectional study. BMC Public Health [Internet]. 2014 Apr 15
[cited 2023 Dec 15];14(1):1–7. Available from:
https://bm<br< a="">/>cpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-14-3653. UNAIDS global AIDS updat [Internet]. 2023 [cited 2024Jan 21]. Available from: </br<>https://thepath.unaids.org/
4. ВОЗ выпускает доклад об устойчивости ВИЧ к лекарственным препаратам 2021 г.[Internet]. [cited 2023 Jun 29].
Available from: https://www.who.int/ru/news/item/24-11-2021-who-releases-hiv-drug-resistance-report-2021
5. Lebelonyane R, Mills LA, Mogorosi C, Ussery F, Marukutira T, Theu J, et al. Advanced HIV disease in the Botswana
combination prevention project: Prevalence, risk factors,and outcomes. AIDS [Internet]. 2020 Dec 1 [cited 2023 Jan
3];34(15):2223–30. Available from: https://journals.lww.com/aidsonline/Fulltext/2020/12010/Advanced_ HIV_dise
ase _in_the_Botswana_combination.6.aspx
6. Phanuphak N, Gulick RM. HIV treatment and prevention 2019: current standards of care. Curr Opin HIV AIDS [In
ternet]. 2020 Jan 1 [cited 2024 Jan 21];15(1):4–12. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31658110/
7. Günthard HF, Saag MS, Benson CA, Del Rio C, Eron JJ,Gallant JE, et al.Antiretroviral Drugs for Treatment and Pre
vention of HIV Infection in Adults: 2016 Recommendations of the International Antiviral Society-USA Panel. JAMA
[Internet]. 2016 Jul 12 [cited 2024 Jan 21];316(2):191–210.Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27404187/
8. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по диагностике, лечению и диспансерному наблюдению за инфекцией вируса иммунодефицита человека в Республике Таджикистан. Душанбе; 2019.
9. Centers for Disease Control and Prevention. Updated guidelines for evaluating public health surveillance systems: rec
ommendations from the guidelines working group [Internet]. USA:Atlanta;2001.Available from: https://www.cdc.gov/
mmwr/ preview/mmwrhtml/rr5013a1.htm
10. Tajikistan Population (2024) - Worldometer [Internet]. [cited 2024 Jan 11]. Available from: https://www. worldome
ters. info/world-population/tajikistan-population/
11. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по ко
нсультированию и тестированию на ВИЧ в Республике Таджикистана. Душанбе; 2012.
12. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство о по
рядок медицинского освидетельствования с целью выявления заражения вирусом иммунодефицита человека,
учёта, медицинского обследования ВИЧ инфицированных и профилактического наблюдения за ними. Душанбе; 2014.
13. Кубатова А.К, Мейманбекова М.А, Асыбалиева А.Н, Ажейлат С. Оценка национальной системы эпиднадзора за ВИЧ - инфекцией в Кыргызской Республике. Вестник науки. 2018;Самара:152–64.
14. Nair HP, Torian L V., Forgione L, Begier EM. Evaluation of HIV incidence surveillance in New York City, 2006. Public Health Rep [Internet]. 2011 [cited 2024 Feb 13];126(1):28–38.Available from: https://pubmed. ncbi.nlm.nih.gov/
21337929/
15. Okeafor IN, Okeafor CU. Evaluation of HIV Surveillance System in Rivers State, Nigeria. Nigerian Health Journal
[Internet]. 2017 Apr 4 [cited 2024 Feb 13];17(1). Available from: https://www.ajol.info/index. php/nhj/article/view/1
54265
16. Adokiya MN, Awoonor-Williams JK,Barau IY, Beiers mann C, Mueller O. Evaluation of the integrated disease surveil
lance and response system for infectious diseases control in northern Ghana. BMC Public Health. 2015 Feb 4;15(1).198

1. Romanelli F. Human Immunodeficiency Virus (HIV): Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS). Management of Antimicrobials in Infectious Diseases [Internet]. 2010 [cited 2024 Jan 8];327–42. Available from: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-60327-239-1_17
2. Arage G, Tessema GA, Kassa H. Adherence to antiretro viral therapy and its associated factors among children at South Wollo Zone Hospitals, Northeast Ethiopia: A cross-sectional study. BMC Public Health [Internet]. 2014 Apr 15
[cited 2023 Dec 15];14(1):1–7. Available from:
https://bm<br< a="">/>cpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-14-3653. UNAIDS global AIDS updat [Internet]. 2023 [cited 2024Jan 21]. Available from: </br<>https://thepath.unaids.org/
4. ВОЗ выпускает доклад об устойчивости ВИЧ к лекарственным препаратам 2021 г.[Internet]. [cited 2023 Jun 29].
Available from: https://www.who.int/ru/news/item/24-11-2021-who-releases-hiv-drug-resistance-report-2021
5. Lebelonyane R, Mills LA, Mogorosi C, Ussery F, Marukutira T, Theu J, et al. Advanced HIV disease in the Botswana
combination prevention project: Prevalence, risk factors,and outcomes. AIDS [Internet]. 2020 Dec 1 [cited 2023 Jan
3];34(15):2223–30. Available from: https://journals.lww.com/aidsonline/Fulltext/2020/12010/Advanced_ HIV_dise
ase _in_the_Botswana_combination.6.aspx
6. Phanuphak N, Gulick RM. HIV treatment and prevention 2019: current standards of care. Curr Opin HIV AIDS [In
ternet]. 2020 Jan 1 [cited 2024 Jan 21];15(1):4–12. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31658110/
7. Günthard HF, Saag MS, Benson CA, Del Rio C, Eron JJ,Gallant JE, et al.Antiretroviral Drugs for Treatment and Pre
vention of HIV Infection in Adults: 2016 Recommendations of the International Antiviral Society-USA Panel. JAMA
[Internet]. 2016 Jul 12 [cited 2024 Jan 21];316(2):191–210.Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27404187/
8. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по диагностике, лечению и диспансерному наблюдению за инфекцией вируса иммунодефицита человека в Республике Таджикистан. Душанбе; 2019.
9. Centers for Disease Control and Prevention. Updated guidelines for evaluating public health surveillance systems: rec
ommendations from the guidelines working group [Internet]. USA:Atlanta;2001.Available from: https://www.cdc.gov/
mmwr/ preview/mmwrhtml/rr5013a1.htm
10. Tajikistan Population (2024) - Worldometer [Internet]. [cited 2024 Jan 11]. Available from: https://www. worldome
ters. info/world-population/tajikistan-population/
11. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по ко
нсультированию и тестированию на ВИЧ в Республике Таджикистана. Душанбе; 2012.
12. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство о по
рядок медицинского освидетельствования с целью выявления заражения вирусом иммунодефицита человека,
учёта, медицинского обследования ВИЧ инфицированных и профилактического наблюдения за ними. Душанбе; 2014.
13. Кубатова А.К, Мейманбекова М.А, Асыбалиева А.Н, Ажейлат С. Оценка национальной системы эпиднадзора за ВИЧ - инфекцией в Кыргызской Республике. Вестник науки. 2018;Самара:152–64.
14. Nair HP, Torian L V., Forgione L, Begier EM. Evaluation of HIV incidence surveillance in New York City, 2006. Public Health Rep [Internet]. 2011 [cited 2024 Feb 13];126(1):28–38.Available from: https://pubmed. ncbi.nlm.nih.gov/
21337929/
15. Okeafor IN, Okeafor CU. Evaluation of HIV Surveillance System in Rivers State, Nigeria. Nigerian Health Journal
[Internet]. 2017 Apr 4 [cited 2024 Feb 13];17(1). Available from: https://www.ajol.info/index. php/nhj/article/view/1
54265
16. Adokiya MN, Awoonor-Williams JK,Barau IY, Beiers mann C, Mueller O. Evaluation of the integrated disease surveil
lance and response system for infectious diseases control in northern Ghana. BMC Public Health. 2015 Feb 4;15(1).198

Для цитирования

Курбонов Э.А., Кубатова А.К., Хорт Р., Юсуфи С. Дж., Набирова Д.А. Оценка системы эпидемиологического надзора за ВИЧ инфекцией в Согдийской области, Таджикистан, 2023 год. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2024, № 2, с.191-199. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.2.6.26.191.199

For citation

Qurbonov E.A., Kubatova A.K., Hort R., Nabirova D.A. Assessment of the epidemiological surveillance system for HIV in
fection in Sughd region, Tajikistan, 2023. Scientific and practical journal “Health care of Kyrgyzstan” 2024, No.2, p. 191-
199. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.2.6.26.191.199

Цитата үчүн

Курбонов Э.А., Кубатова А.К., Хорт Р., Юсуфи С. Дж., Набирова Д.А. Тажикстандын Согдий облусундагы АИВ инфекциясына эпидемиологиялык көзөмөл тутумун баалоо, 2023-жыл. "Кыргызстандын саламаттык сактоо"
илимий-практикалык журналы 2024, № 2, б. 191-199. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.2.6.26.191.199

Авторлор Курбонов Э.А., Кубатова А.К., Хорт Р., Юсуфи С. Дж., Набирова Д.А.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.2.6.26.191.199
Беттер 191-199
Негизги сөздөр Эпидемиологиялык көзөмөл, Баалоо, АИВ инфекциясы, Таджикистан, Сүрөттөөчү кайчылаш изилдөө
Орусча
Об авторах

Курбонов Эмомали Абдувалиевич, заведующий эпидемиологического отдела Центр профилактики и борьбы с ВИЧ в Согдийской области, Худжанд, Республики Таджикистан; Магистрант кафедры эпидемиологии с курсом по ВИЧ-инфекции Казахского национального медицинского университета им. С.Д. Асфендиярова, Алмата, Республика Казахстан

Кубатова Айсулуу Кубатовна, аспирант Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика

Хорт Роберта, Резидент-советник по полевой эпидемиологии Программа обучения полевой эпидемиологии в Центральной Азии Региональное отделение Центра по контролю и профилактике заболеваний США в Центральной Азии, Алмата, Республика Казахстан
Саломудин Джаббор Юсуфи, начальник Управления медицинского и фармацевтического образования, кадровой политики и науки Министерства здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан, Душанбе

Набирова Диляра Азизовна, доктор медицинских наук, Старший советник по прикладной эпидемиологии, Программы обучения эпидемиологии в Центральной Азии в Центре по контролю и профилактике заболеваний США, Алмата, Республика Казахстан

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. Romanelli F. Human Immunodeficiency Virus (HIV): Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS). Management of Antimicrobials in Infectious Diseases [Internet]. 2010 [cited 2024 Jan 8];327–42. Available from: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-60327-239-1_17
2. Arage G, Tessema GA, Kassa H. Adherence to antiretro viral therapy and its associated factors among children at South Wollo Zone Hospitals, Northeast Ethiopia: A cross-sectional study. BMC Public Health [Internet]. 2014 Apr 15
[cited 2023 Dec 15];14(1):1–7. Available from:
https://bm<br< a="">/>cpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-14-3653. UNAIDS global AIDS updat [Internet]. 2023 [cited 2024Jan 21]. Available from: </br<>https://thepath.unaids.org/
4. ВОЗ выпускает доклад об устойчивости ВИЧ к лекарственным препаратам 2021 г.[Internet]. [cited 2023 Jun 29].
Available from: https://www.who.int/ru/news/item/24-11-2021-who-releases-hiv-drug-resistance-report-2021
5. Lebelonyane R, Mills LA, Mogorosi C, Ussery F, Marukutira T, Theu J, et al. Advanced HIV disease in the Botswana
combination prevention project: Prevalence, risk factors,and outcomes. AIDS [Internet]. 2020 Dec 1 [cited 2023 Jan
3];34(15):2223–30. Available from: https://journals.lww.com/aidsonline/Fulltext/2020/12010/Advanced_ HIV_dise
ase _in_the_Botswana_combination.6.aspx
6. Phanuphak N, Gulick RM. HIV treatment and prevention 2019: current standards of care. Curr Opin HIV AIDS [In
ternet]. 2020 Jan 1 [cited 2024 Jan 21];15(1):4–12. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31658110/
7. Günthard HF, Saag MS, Benson CA, Del Rio C, Eron JJ,Gallant JE, et al.Antiretroviral Drugs for Treatment and Pre
vention of HIV Infection in Adults: 2016 Recommendations of the International Antiviral Society-USA Panel. JAMA
[Internet]. 2016 Jul 12 [cited 2024 Jan 21];316(2):191–210.Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27404187/
8. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по диагностике, лечению и диспансерному наблюдению за инфекцией вируса иммунодефицита человека в Республике Таджикистан. Душанбе; 2019.
9. Centers for Disease Control and Prevention. Updated guidelines for evaluating public health surveillance systems: rec
ommendations from the guidelines working group [Internet]. USA:Atlanta;2001.Available from: https://www.cdc.gov/
mmwr/ preview/mmwrhtml/rr5013a1.htm
10. Tajikistan Population (2024) - Worldometer [Internet]. [cited 2024 Jan 11]. Available from: https://www. worldome
ters. info/world-population/tajikistan-population/
11. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по ко
нсультированию и тестированию на ВИЧ в Республике Таджикистана. Душанбе; 2012.
12. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство о по
рядок медицинского освидетельствования с целью выявления заражения вирусом иммунодефицита человека,
учёта, медицинского обследования ВИЧ инфицированных и профилактического наблюдения за ними. Душанбе; 2014.
13. Кубатова А.К, Мейманбекова М.А, Асыбалиева А.Н, Ажейлат С. Оценка национальной системы эпиднадзора за ВИЧ - инфекцией в Кыргызской Республике. Вестник науки. 2018;Самара:152–64.
14. Nair HP, Torian L V., Forgione L, Begier EM. Evaluation of HIV incidence surveillance in New York City, 2006. Public Health Rep [Internet]. 2011 [cited 2024 Feb 13];126(1):28–38.Available from: https://pubmed. ncbi.nlm.nih.gov/
21337929/
15. Okeafor IN, Okeafor CU. Evaluation of HIV Surveillance System in Rivers State, Nigeria. Nigerian Health Journal
[Internet]. 2017 Apr 4 [cited 2024 Feb 13];17(1). Available from: https://www.ajol.info/index. php/nhj/article/view/1
54265
16. Adokiya MN, Awoonor-Williams JK,Barau IY, Beiers mann C, Mueller O. Evaluation of the integrated disease surveil
lance and response system for infectious diseases control in northern Ghana. BMC Public Health. 2015 Feb 4;15(1).198

Для цитирования

Курбонов Э.А., Кубатова А.К., Хорт Р., Юсуфи С. Дж., Набирова Д.А. Оценка системы эпидемиологического надзора за ВИЧ инфекцией в Согдийской области, Таджикистан, 2023 год. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2024, № 2, с.191-199. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.2.6.26.191.199

Англисче
About authors

Kurbonov Emomali Abduvalievich, Head of the Epidemiological Department, Center for Prevention and Control of HIV in the Sughd Region, Khujand, Republic of Tajikistan; Master's student at the Department of Epidemiology with a course on HIV infection at the Kazakh National Medical University. S.D. Asfendiyarov, Almaty, Republic of Kazakhstan

Kubatova Aisulu Kubatovna, graduate student of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Roberta Horth, Resident Advisor for Field Epidemiology Central Asia Field Epidemiology Training Program USA Centers for Disease Control and Prevention Central Asia Regional Office, Almaty, Republic of Kazakhstan
Salomudin Jabbor Yusufi, Head of the Department of Medical and Pharmaceutical Education, Personnel Policy and Science, Ministry of Health and Social Protection of the Population of the Republic of Tajikistan, Dushanbe
Nabirova Dilyara Azizovna, Doctor of Medical Sciences,Senior Advisor for Applied Epidemiology,Central Asia Epidemiology Training Programs at the USA Centers for Disease Control and Prevention, Almaty, Republic of Kazakhstan

References

1. Romanelli F. Human Immunodeficiency Virus (HIV): Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS). Management of Antimicrobials in Infectious Diseases [Internet]. 2010 [cited 2024 Jan 8];327–42. Available from: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-60327-239-1_17
2. Arage G, Tessema GA, Kassa H. Adherence to antiretro viral therapy and its associated factors among children at South Wollo Zone Hospitals, Northeast Ethiopia: A cross-sectional study. BMC Public Health [Internet]. 2014 Apr 15
[cited 2023 Dec 15];14(1):1–7. Available from:
https://bm<br< a="">/>cpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-14-3653. UNAIDS global AIDS updat [Internet]. 2023 [cited 2024Jan 21]. Available from: </br<>https://thepath.unaids.org/
4. ВОЗ выпускает доклад об устойчивости ВИЧ к лекарственным препаратам 2021 г.[Internet]. [cited 2023 Jun 29].
Available from: https://www.who.int/ru/news/item/24-11-2021-who-releases-hiv-drug-resistance-report-2021
5. Lebelonyane R, Mills LA, Mogorosi C, Ussery F, Marukutira T, Theu J, et al. Advanced HIV disease in the Botswana
combination prevention project: Prevalence, risk factors,and outcomes. AIDS [Internet]. 2020 Dec 1 [cited 2023 Jan
3];34(15):2223–30. Available from: https://journals.lww.com/aidsonline/Fulltext/2020/12010/Advanced_ HIV_dise
ase _in_the_Botswana_combination.6.aspx
6. Phanuphak N, Gulick RM. HIV treatment and prevention 2019: current standards of care. Curr Opin HIV AIDS [In
ternet]. 2020 Jan 1 [cited 2024 Jan 21];15(1):4–12. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31658110/
7. Günthard HF, Saag MS, Benson CA, Del Rio C, Eron JJ,Gallant JE, et al.Antiretroviral Drugs for Treatment and Pre
vention of HIV Infection in Adults: 2016 Recommendations of the International Antiviral Society-USA Panel. JAMA
[Internet]. 2016 Jul 12 [cited 2024 Jan 21];316(2):191–210.Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27404187/
8. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по диагностике, лечению и диспансерному наблюдению за инфекцией вируса иммунодефицита человека в Республике Таджикистан. Душанбе; 2019.
9. Centers for Disease Control and Prevention. Updated guidelines for evaluating public health surveillance systems: rec
ommendations from the guidelines working group [Internet]. USA:Atlanta;2001.Available from: https://www.cdc.gov/
mmwr/ preview/mmwrhtml/rr5013a1.htm
10. Tajikistan Population (2024) - Worldometer [Internet]. [cited 2024 Jan 11]. Available from: https://www. worldome
ters. info/world-population/tajikistan-population/
11. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по ко
нсультированию и тестированию на ВИЧ в Республике Таджикистана. Душанбе; 2012.
12. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство о по
рядок медицинского освидетельствования с целью выявления заражения вирусом иммунодефицита человека,
учёта, медицинского обследования ВИЧ инфицированных и профилактического наблюдения за ними. Душанбе; 2014.
13. Кубатова А.К, Мейманбекова М.А, Асыбалиева А.Н, Ажейлат С. Оценка национальной системы эпиднадзора за ВИЧ - инфекцией в Кыргызской Республике. Вестник науки. 2018;Самара:152–64.
14. Nair HP, Torian L V., Forgione L, Begier EM. Evaluation of HIV incidence surveillance in New York City, 2006. Public Health Rep [Internet]. 2011 [cited 2024 Feb 13];126(1):28–38.Available from: https://pubmed. ncbi.nlm.nih.gov/
21337929/
15. Okeafor IN, Okeafor CU. Evaluation of HIV Surveillance System in Rivers State, Nigeria. Nigerian Health Journal
[Internet]. 2017 Apr 4 [cited 2024 Feb 13];17(1). Available from: https://www.ajol.info/index. php/nhj/article/view/1
54265
16. Adokiya MN, Awoonor-Williams JK,Barau IY, Beiers mann C, Mueller O. Evaluation of the integrated disease surveil
lance and response system for infectious diseases control in northern Ghana. BMC Public Health. 2015 Feb 4;15(1).198

For citation

Qurbonov E.A., Kubatova A.K., Hort R., Nabirova D.A. Assessment of the epidemiological surveillance system for HIV in
fection in Sughd region, Tajikistan, 2023. Scientific and practical journal “Health care of Kyrgyzstan” 2024, No.2, p. 191-
199. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.2.6.26.191.199

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Курбонов Эмомали Абдувалиевич, ВИЧ-инфекциянын алдын алуу жана көзөмөлдөө борборунун Согди облусу боюнча эпидемиологиялык бөлүмүнүн башчысы, Тажикстан Республикасынын Худжанд шаары; С.Д. Асфендияров атындагы Казак улуттук медицина университетинде ВИЧ-инфекция курсу менен эпидемиология кафедрасынын магистранты, Алматы, Казакстан Республикасы

Кубатова Айсулу Кубатовна, Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун аспиранты, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы
Роберта Хорт, Талаа эпидемиологиясынын Борбордук Азиядагы Талаа эпидемиологиясын окутуу программасы боюнча резидент кеңешчиси, АКШ Ооруларды көзөмөлдөө жана алдын алуу борборлорунун Борбордук Азиядагы аймактык кеңсеси, Алматы, Казакстан Республикасы
Саломудин Джаббор Юсуфи, Тажикстан Республикасынын Саламаттык сактоо жана калкты социалдык коргоо министрлигинин медициналык жана фармацевтикалык билим берүү, кадр саясаты жана илим бөлүмүнүн башчысы, Душанбе шаары
Набирова Диляра Азизовна, медицина илимдеринин доктору, АКШнын Ооруларды көзөмөлдөө жана алдын алуу борборлорунун Борбордук Азиядагы эпидемиологиялык окуу программалары боюнча прикладдык эпидемиология боюнча улук кеңешчиси, Алматы, Казакстан Республикасы

Шилтемелер

1. Romanelli F. Human Immunodeficiency Virus (HIV): Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS). Management of Antimicrobials in Infectious Diseases [Internet]. 2010 [cited 2024 Jan 8];327–42. Available from: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-60327-239-1_17
2. Arage G, Tessema GA, Kassa H. Adherence to antiretro viral therapy and its associated factors among children at South Wollo Zone Hospitals, Northeast Ethiopia: A cross-sectional study. BMC Public Health [Internet]. 2014 Apr 15
[cited 2023 Dec 15];14(1):1–7. Available from:
https://bm<br< a="">/>cpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-14-3653. UNAIDS global AIDS updat [Internet]. 2023 [cited 2024Jan 21]. Available from: </br<>https://thepath.unaids.org/
4. ВОЗ выпускает доклад об устойчивости ВИЧ к лекарственным препаратам 2021 г.[Internet]. [cited 2023 Jun 29].
Available from: https://www.who.int/ru/news/item/24-11-2021-who-releases-hiv-drug-resistance-report-2021
5. Lebelonyane R, Mills LA, Mogorosi C, Ussery F, Marukutira T, Theu J, et al. Advanced HIV disease in the Botswana
combination prevention project: Prevalence, risk factors,and outcomes. AIDS [Internet]. 2020 Dec 1 [cited 2023 Jan
3];34(15):2223–30. Available from: https://journals.lww.com/aidsonline/Fulltext/2020/12010/Advanced_ HIV_dise
ase _in_the_Botswana_combination.6.aspx
6. Phanuphak N, Gulick RM. HIV treatment and prevention 2019: current standards of care. Curr Opin HIV AIDS [In
ternet]. 2020 Jan 1 [cited 2024 Jan 21];15(1):4–12. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31658110/
7. Günthard HF, Saag MS, Benson CA, Del Rio C, Eron JJ,Gallant JE, et al.Antiretroviral Drugs for Treatment and Pre
vention of HIV Infection in Adults: 2016 Recommendations of the International Antiviral Society-USA Panel. JAMA
[Internet]. 2016 Jul 12 [cited 2024 Jan 21];316(2):191–210.Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27404187/
8. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по диагностике, лечению и диспансерному наблюдению за инфекцией вируса иммунодефицита человека в Республике Таджикистан. Душанбе; 2019.
9. Centers for Disease Control and Prevention. Updated guidelines for evaluating public health surveillance systems: rec
ommendations from the guidelines working group [Internet]. USA:Atlanta;2001.Available from: https://www.cdc.gov/
mmwr/ preview/mmwrhtml/rr5013a1.htm
10. Tajikistan Population (2024) - Worldometer [Internet]. [cited 2024 Jan 11]. Available from: https://www. worldome
ters. info/world-population/tajikistan-population/
11. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство по ко
нсультированию и тестированию на ВИЧ в Республике Таджикистана. Душанбе; 2012.
12. Министерство здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан. Руководство о по
рядок медицинского освидетельствования с целью выявления заражения вирусом иммунодефицита человека,
учёта, медицинского обследования ВИЧ инфицированных и профилактического наблюдения за ними. Душанбе; 2014.
13. Кубатова А.К, Мейманбекова М.А, Асыбалиева А.Н, Ажейлат С. Оценка национальной системы эпиднадзора за ВИЧ - инфекцией в Кыргызской Республике. Вестник науки. 2018;Самара:152–64.
14. Nair HP, Torian L V., Forgione L, Begier EM. Evaluation of HIV incidence surveillance in New York City, 2006. Public Health Rep [Internet]. 2011 [cited 2024 Feb 13];126(1):28–38.Available from: https://pubmed. ncbi.nlm.nih.gov/
21337929/
15. Okeafor IN, Okeafor CU. Evaluation of HIV Surveillance System in Rivers State, Nigeria. Nigerian Health Journal
[Internet]. 2017 Apr 4 [cited 2024 Feb 13];17(1). Available from: https://www.ajol.info/index. php/nhj/article/view/1
54265
16. Adokiya MN, Awoonor-Williams JK,Barau IY, Beiers mann C, Mueller O. Evaluation of the integrated disease surveil
lance and response system for infectious diseases control in northern Ghana. BMC Public Health. 2015 Feb 4;15(1).198

Цитата үчүн

Курбонов Э.А., Кубатова А.К., Хорт Р., Юсуфи С. Дж., Набирова Д.А. Тажикстандын Согдий облусундагы АИВ инфекциясына эпидемиологиялык көзөмөл тутумун баалоо, 2023-жыл. "Кыргызстандын саламаттык сактоо"
илимий-практикалык журналы 2024, № 2, б. 191-199. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2024.2.6.26.191.199

Көрүүлөр: 1001
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support