Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Кыргыз Республикасынын аймактарында айрым тамак-аш азыктарынын курамындагы кальцийди жана темирди изилдөөнүн анализи

Кыргыз Республикасынын аймактарында айрым тамак-аш азыктарынын курамындагы кальцийди жана темирди изилдөөнүн анализи
Полный текст  

Корутунду

Киришүү. Күнүмдүк тамактануу рационундагы макро- жана микроэлементтердин сапаттык жана сандык курамын адамдын жаш курагына жана физиологиялык керектөөлөрүнө ылайык изилдөө - анын дени сак тамактануусунун негизги принциби болуп саналат. Изилдөөнүн максаты - Кыргыз Республикасынын ар кайсы региондорунун негизги тамак-аш продуктыларында айрым минералдык заттардын камтылышын аныктоо. Материалдар жана ыкмалар. Биз төмөнкү тамак-аш азыктарынын – эт жана сүт азыктарынын, дан эгиндеринин, Кыргыз Республикасынын жашылчаларында минералдык заттардын (кальций жана темир) камтылышын изил- дедик. Жалпысынан 1470 изилдөө жүргүзүлдү. Тамак-аш азыктарынын курамындагы минералдык заттарды анык- тоодо ГОСТ 30538-9 боюнча ICAP 6000/7000/PRO N 51/21 спектрометрде AES-ICP ыкмасы колдонулган. Натыйжалар. Кыргыз Республикасынын калкынын тамак-аш азыктарынын негизги түрлөрүндө (эт жана сүт азыктары, дан эгиндери, жашылчалар) кальцийдин жана темирдин камтылышынын жыйынтыктары келтирилген. Жыйынтыгы. Биологиялык жактан баалуу тамак-аш азыктары болуп кальцийдин курамы боюнча Кыргыз Рес- публикада бардык региондорунун сүт азыктары саналат; дан азыктарынын ичинен кальцийдин курамы боюнча Баткен күрүчү, ал эми темирдин курамы боюнча Өзгөн күрүчү эсептелет.

Авторлор жөнүндө

Аксупова Айгуль Мырзабековна, кандидат технических наук, начальник испытательной лаборатории пищевой и сельскохозяйственной продукции Центра испытаний сертификации и метрологии Министерства Экономики КР, эксперт ISO 9001, FSSC 22000, ISO 22000, ISO/IEC 17025, НАССР, Бишкек, Кыргызская Республика
Эсенаманова Марина Кадыровна, к.м.н., профессор кафедры гигиенических дисциплин КГМА им.И.К.Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика
Атамбаева Раиса Минахмедовна, д.м.н., профессор, зав.каф. гигиенических дисциплин КГМА им.И.К.Ахунбаева,Бишкек, Кыргызская Республика
Кочкорова Феруза Атамырзаевна, к.м.н, доцент кафедры гигиенических дисциплин КГМА им. И.К. Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика

Aksupova Aigul Myrzabekovna, Candidate of Technical Sciences, Head of the Testing Laboratory of Food and Agricultural Products of the Center for Certification and Metrology Testing of the Ministry of Economy of the Kyrgyz Republic, ISO 9001, FSSC 22000, ISO 22000, ISO/IEC17025, HACCP expert, Bishkek, Kyrgyz Republic
Esenamanova Marina Kadyrovna, Candidate of Medical Sciences, Professor of the Department of Hygienic Disciplines, KSMA named after I.K.Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz RepublicBishkek, Kyrgyz Republic
Atambayeva Raisa Minakhmedovna, Doctor of Medical Sciences, Professor, Head of the Department hygienic disciplines of KSMA named after I.K. Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz Republic
Kochkorova Feruza Atamyrzaevna, Candidate of Medical Sciences, Associate Professor of the Department of Hygienic Disciplines, KSMA named after. I.K. Akhunbaeva, Bishkek, Kyrgyz Republic

Аксупова Айгүл Мырзабековна, техника илимдеринин кандидаты, Кыргыз Республикасынын Экономика министрлигинин Сертификация жана метрологияны сыноо борборунун тамак-аш жана айыл чарба продукцияларын сыноо лабораториясынын башчысы, ISO 9001, FSSC 22000, ISO эксперти 22000, ISO/IEC 17025, HACCP, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Эсенаманова Марина Кадыровна, медицина илимдеринин кандидаты, И.К.Ахунбаев атындагы КММАнын гигиеналык дисциплиналары кафедранын профессору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Атамбаева Раиса Минахмедовна, медицина илимдеринин доктору, профессор, И.К.Ахунбаев атындагы КММАнын гигиеналык дисциплиналарынын кафедранын  башчысы, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Кочкорова Феруза Атамырзаевна, медицина илимдеринин кандидаты, И.К.Ахунбаев атындагы КММАнын гигиеналык дисциплиналары кафедранын доценти, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Королев А.А. Гигиена питания, Москва: Академия, 2006. //Korolev A.A. Hygiene of Nutrition, Moscow: Academy, 2006.
2. Петровский К.С., Ванханен В.Д.: Гигиена питания, М.: Медицина, 1982. // Petrovsky K.S., Vankhanen V.D.: Hygiene of nutrition, M.: Medicine, 1982.
3. Мартинчик А.Н. Общая нутрициология: пресс-инф. / М.: Мед. 2008.//Martinchik A.N. General Nutritionology: Press InfM.: Med. 2008.
4. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Саржанова К.С. Рекомендуемые нормы потребления пищевых веществ энергии и пищевых продуктов для различных групп населения Кыргызской Республики. Бишкек, 2017 //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Sarzhanova K.S. Recommended standards for the consumption of food substances energy and food products for various population groups of the Kyrgyz Republic. Bishkek, 2017.
5. Тутельян В.А. Спиричев В.Б., Суханов Б.П., Кудашев В.А. Микронутриенты в питании больного и здорового человека. М.: Колос, 2002.//Tutelyan V.A. Spirichev V.B., Sukhanov B.P., Kudashev V.A. Micronutrients in nutrition of a sick and healthy person. M.: Kolos, 2002.

6. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Атамбаева Р.М., Саржанова К.С. Питание и здоровье. Бишкек, 2019. //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Atambaeva R.M., Sarzhanova K.S. Nutrition and health. Bishkek, 2019.
7. Тутельян В.А. и др. Нормы физиологических потребностей в энергии и пищевых веществах для различных групп населения Российской Федерации: методические рекомендации/ М., 2022. //Tutelyan V.A. et al. Physiological Energy and Food Requirements Standards for Various Nasé Groups of the Russian Federation: methodological recommendations/M., 2022.
8. Скурихин И. М., Волгарев М.Н. Химический состав пищевых продуктов. Справочник в 2-х томах, М.: Медицина, 1987. Skurikhin I.M., Volgarev M.N. Chemical composition of food products. Reference in 2 volumes, M.: Medicine, 1987.

1. Королев А.А. Гигиена питания, Москва: Академия, 2006. //Korolev A.A. Hygiene of Nutrition, Moscow: Academy, 2006.
2. Петровский К.С., Ванханен В.Д.: Гигиена питания, М.: Медицина, 1982. // Petrovsky K.S., Vankhanen V.D.: Hygiene of nutrition, M.: Medicine, 1982.
3. Мартинчик А.Н. Общая нутрициология: пресс-инф. / М.: Мед. 2008.//Martinchik A.N. General Nutritionology: Press InfM.: Med. 2008.
4. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Саржанова К.С. Рекомендуемые нормы потребления пищевых веществ энергии и пищевых продуктов для различных групп населения Кыргызской Республики. Бишкек, 2017 //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Sarzhanova K.S. Recommended standards for the consumption of food substances energy and food products for various population groups of the Kyrgyz Republic. Bishkek, 2017.
5. Тутельян В.А. Спиричев В.Б., Суханов Б.П., Кудашев В.А. Микронутриенты в питании больного и здорового человека. М.: Колос, 2002.//Tutelyan V.A. Spirichev V.B., Sukhanov B.P., Kudashev V.A. Micronutrients in nutrition of a sick and healthy person. M.: Kolos, 2002.

6. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Атамбаева Р.М., Саржанова К.С. Питание и здоровье. Бишкек, 2019. //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Atambaeva R.M., Sarzhanova K.S. Nutrition and health. Bishkek, 2019.
7. Тутельян В.А. и др. Нормы физиологических потребностей в энергии и пищевых веществах для различных групп населения Российской Федерации: методические рекомендации/ М., 2022. //Tutelyan V.A. et al. Physiological Energy and Food Requirements Standards for Various Nasé Groups of the Russian Federation: methodological recommendations/M., 2022.
8. Скурихин И. М., Волгарев М.Н. Химический состав пищевых продуктов. Справочник в 2-х томах, М.: Медицина, 1987. Skurikhin I.M., Volgarev M.N. Chemical composition of food products. Reference in 2 volumes, M.: Medicine, 1987.

1. Королев А.А. Гигиена питания, Москва: Академия, 2006. //Korolev A.A. Hygiene of Nutrition, Moscow: Academy, 2006.
2. Петровский К.С., Ванханен В.Д.: Гигиена питания, М.: Медицина, 1982. // Petrovsky K.S., Vankhanen V.D.: Hygiene of nutrition, M.: Medicine, 1982.
3. Мартинчик А.Н. Общая нутрициология: пресс-инф. / М.: Мед. 2008.//Martinchik A.N. General Nutritionology: Press InfM.: Med. 2008.
4. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Саржанова К.С. Рекомендуемые нормы потребления пищевых веществ энергии и пищевых продуктов для различных групп населения Кыргызской Республики. Бишкек, 2017 //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Sarzhanova K.S. Recommended standards for the consumption of food substances energy and food products for various population groups of the Kyrgyz Republic. Bishkek, 2017.
5. Тутельян В.А. Спиричев В.Б., Суханов Б.П., Кудашев В.А. Микронутриенты в питании больного и здорового человека. М.: Колос, 2002.//Tutelyan V.A. Spirichev V.B., Sukhanov B.P., Kudashev V.A. Micronutrients in nutrition of a sick and healthy person. M.: Kolos, 2002.

6. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Атамбаева Р.М., Саржанова К.С. Питание и здоровье. Бишкек, 2019. //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Atambaeva R.M., Sarzhanova K.S. Nutrition and health. Bishkek, 2019.
7. Тутельян В.А. и др. Нормы физиологических потребностей в энергии и пищевых веществах для различных групп населения Российской Федерации: методические рекомендации/ М., 2022. //Tutelyan V.A. et al. Physiological Energy and Food Requirements Standards for Various Nasé Groups of the Russian Federation: methodological recommendations/M., 2022.
8. Скурихин И. М., Волгарев М.Н. Химический состав пищевых продуктов. Справочник в 2-х томах, М.: Медицина, 1987. Skurikhin I.M., Volgarev M.N. Chemical composition of food products. Reference in 2 volumes, M.: Medicine, 1987.

Для цитирования

Аксупова А.М., Эсенаманова М.К., Атамбаева Р.М., Кочкорова Ф.А. Анализ исследования содержания кальция и железа в некоторых продуктах питания, отобранных из различных регионов Кыргызской Республики. Здравоохранение Кыргызстана 2022, № 4, с. 178-184. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.25.178

For citation

Aksupova A.M., Esenamanova M.K., Atambaeva R.M.,Kochkorova F.A.Analysis of the study of Ca and Fe content
in certain foods selected in different regions of the Kyrgyz Republic. Health care of Kyrgyzstan 2022, No.4, pp.178-184.https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.25.178

Цитата үчүн

Аксупова А.М., Эсенаманова М.К., Атамбаева Р.М., Кочкорова Ф.А. Кыргыз Республикасынын аймактарында айрым тамак-аш азыктарынын курамындагы кальцийди жана темирди изилдөөнүн анализи. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2022, no 4, б. 178-184. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.25.178

Авторлор Аксупова А.М., Атамбаева Р.М., Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022
Беттер 178-184
Негизги сөздөр минералдар - кальций жана темир, калктын биологиялык баалуу тамак-аш азыктары
Орусча
Об авторах

Аксупова Айгуль Мырзабековна, кандидат технических наук, начальник испытательной лаборатории пищевой и сельскохозяйственной продукции Центра испытаний сертификации и метрологии Министерства Экономики КР, эксперт ISO 9001, FSSC 22000, ISO 22000, ISO/IEC 17025, НАССР, Бишкек, Кыргызская Республика
Эсенаманова Марина Кадыровна, к.м.н., профессор кафедры гигиенических дисциплин КГМА им.И.К.Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика
Атамбаева Раиса Минахмедовна, д.м.н., профессор, зав.каф. гигиенических дисциплин КГМА им.И.К.Ахунбаева,Бишкек, Кыргызская Республика
Кочкорова Феруза Атамырзаевна, к.м.н, доцент кафедры гигиенических дисциплин КГМА им. И.К. Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. Королев А.А. Гигиена питания, Москва: Академия, 2006. //Korolev A.A. Hygiene of Nutrition, Moscow: Academy, 2006.
2. Петровский К.С., Ванханен В.Д.: Гигиена питания, М.: Медицина, 1982. // Petrovsky K.S., Vankhanen V.D.: Hygiene of nutrition, M.: Medicine, 1982.
3. Мартинчик А.Н. Общая нутрициология: пресс-инф. / М.: Мед. 2008.//Martinchik A.N. General Nutritionology: Press InfM.: Med. 2008.
4. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Саржанова К.С. Рекомендуемые нормы потребления пищевых веществ энергии и пищевых продуктов для различных групп населения Кыргызской Республики. Бишкек, 2017 //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Sarzhanova K.S. Recommended standards for the consumption of food substances energy and food products for various population groups of the Kyrgyz Republic. Bishkek, 2017.
5. Тутельян В.А. Спиричев В.Б., Суханов Б.П., Кудашев В.А. Микронутриенты в питании больного и здорового человека. М.: Колос, 2002.//Tutelyan V.A. Spirichev V.B., Sukhanov B.P., Kudashev V.A. Micronutrients in nutrition of a sick and healthy person. M.: Kolos, 2002.

6. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Атамбаева Р.М., Саржанова К.С. Питание и здоровье. Бишкек, 2019. //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Atambaeva R.M., Sarzhanova K.S. Nutrition and health. Bishkek, 2019.
7. Тутельян В.А. и др. Нормы физиологических потребностей в энергии и пищевых веществах для различных групп населения Российской Федерации: методические рекомендации/ М., 2022. //Tutelyan V.A. et al. Physiological Energy and Food Requirements Standards for Various Nasé Groups of the Russian Federation: methodological recommendations/M., 2022.
8. Скурихин И. М., Волгарев М.Н. Химический состав пищевых продуктов. Справочник в 2-х томах, М.: Медицина, 1987. Skurikhin I.M., Volgarev M.N. Chemical composition of food products. Reference in 2 volumes, M.: Medicine, 1987.

Для цитирования

Аксупова А.М., Эсенаманова М.К., Атамбаева Р.М., Кочкорова Ф.А. Анализ исследования содержания кальция и железа в некоторых продуктах питания, отобранных из различных регионов Кыргызской Республики. Здравоохранение Кыргызстана 2022, № 4, с. 178-184. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.25.178

Англисче
About authors

Aksupova Aigul Myrzabekovna, Candidate of Technical Sciences, Head of the Testing Laboratory of Food and Agricultural Products of the Center for Certification and Metrology Testing of the Ministry of Economy of the Kyrgyz Republic, ISO 9001, FSSC 22000, ISO 22000, ISO/IEC17025, HACCP expert, Bishkek, Kyrgyz Republic
Esenamanova Marina Kadyrovna, Candidate of Medical Sciences, Professor of the Department of Hygienic Disciplines, KSMA named after I.K.Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz RepublicBishkek, Kyrgyz Republic
Atambayeva Raisa Minakhmedovna, Doctor of Medical Sciences, Professor, Head of the Department hygienic disciplines of KSMA named after I.K. Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz Republic
Kochkorova Feruza Atamyrzaevna, Candidate of Medical Sciences, Associate Professor of the Department of Hygienic Disciplines, KSMA named after. I.K. Akhunbaeva, Bishkek, Kyrgyz Republic

References

1. Королев А.А. Гигиена питания, Москва: Академия, 2006. //Korolev A.A. Hygiene of Nutrition, Moscow: Academy, 2006.
2. Петровский К.С., Ванханен В.Д.: Гигиена питания, М.: Медицина, 1982. // Petrovsky K.S., Vankhanen V.D.: Hygiene of nutrition, M.: Medicine, 1982.
3. Мартинчик А.Н. Общая нутрициология: пресс-инф. / М.: Мед. 2008.//Martinchik A.N. General Nutritionology: Press InfM.: Med. 2008.
4. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Саржанова К.С. Рекомендуемые нормы потребления пищевых веществ энергии и пищевых продуктов для различных групп населения Кыргызской Республики. Бишкек, 2017 //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Sarzhanova K.S. Recommended standards for the consumption of food substances energy and food products for various population groups of the Kyrgyz Republic. Bishkek, 2017.
5. Тутельян В.А. Спиричев В.Б., Суханов Б.П., Кудашев В.А. Микронутриенты в питании больного и здорового человека. М.: Колос, 2002.//Tutelyan V.A. Spirichev V.B., Sukhanov B.P., Kudashev V.A. Micronutrients in nutrition of a sick and healthy person. M.: Kolos, 2002.

6. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Атамбаева Р.М., Саржанова К.С. Питание и здоровье. Бишкек, 2019. //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Atambaeva R.M., Sarzhanova K.S. Nutrition and health. Bishkek, 2019.
7. Тутельян В.А. и др. Нормы физиологических потребностей в энергии и пищевых веществах для различных групп населения Российской Федерации: методические рекомендации/ М., 2022. //Tutelyan V.A. et al. Physiological Energy and Food Requirements Standards for Various Nasé Groups of the Russian Federation: methodological recommendations/M., 2022.
8. Скурихин И. М., Волгарев М.Н. Химический состав пищевых продуктов. Справочник в 2-х томах, М.: Медицина, 1987. Skurikhin I.M., Volgarev M.N. Chemical composition of food products. Reference in 2 volumes, M.: Medicine, 1987.

For citation

Aksupova A.M., Esenamanova M.K., Atambaeva R.M.,Kochkorova F.A.Analysis of the study of Ca and Fe content
in certain foods selected in different regions of the Kyrgyz Republic. Health care of Kyrgyzstan 2022, No.4, pp.178-184.https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.25.178

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Аксупова Айгүл Мырзабековна, техника илимдеринин кандидаты, Кыргыз Республикасынын Экономика министрлигинин Сертификация жана метрологияны сыноо борборунун тамак-аш жана айыл чарба продукцияларын сыноо лабораториясынын башчысы, ISO 9001, FSSC 22000, ISO эксперти 22000, ISO/IEC 17025, HACCP, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Эсенаманова Марина Кадыровна, медицина илимдеринин кандидаты, И.К.Ахунбаев атындагы КММАнын гигиеналык дисциплиналары кафедранын профессору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Атамбаева Раиса Минахмедовна, медицина илимдеринин доктору, профессор, И.К.Ахунбаев атындагы КММАнын гигиеналык дисциплиналарынын кафедранын  башчысы, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Кочкорова Феруза Атамырзаевна, медицина илимдеринин кандидаты, И.К.Ахунбаев атындагы КММАнын гигиеналык дисциплиналары кафедранын доценти, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Королев А.А. Гигиена питания, Москва: Академия, 2006. //Korolev A.A. Hygiene of Nutrition, Moscow: Academy, 2006.
2. Петровский К.С., Ванханен В.Д.: Гигиена питания, М.: Медицина, 1982. // Petrovsky K.S., Vankhanen V.D.: Hygiene of nutrition, M.: Medicine, 1982.
3. Мартинчик А.Н. Общая нутрициология: пресс-инф. / М.: Мед. 2008.//Martinchik A.N. General Nutritionology: Press InfM.: Med. 2008.
4. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Саржанова К.С. Рекомендуемые нормы потребления пищевых веществ энергии и пищевых продуктов для различных групп населения Кыргызской Республики. Бишкек, 2017 //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Sarzhanova K.S. Recommended standards for the consumption of food substances energy and food products for various population groups of the Kyrgyz Republic. Bishkek, 2017.
5. Тутельян В.А. Спиричев В.Б., Суханов Б.П., Кудашев В.А. Микронутриенты в питании больного и здорового человека. М.: Колос, 2002.//Tutelyan V.A. Spirichev V.B., Sukhanov B.P., Kudashev V.A. Micronutrients in nutrition of a sick and healthy person. M.: Kolos, 2002.

6. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Атамбаева Р.М., Саржанова К.С. Питание и здоровье. Бишкек, 2019. //Esenamanova M.K., Kochkorova F.A., Atambaeva R.M., Sarzhanova K.S. Nutrition and health. Bishkek, 2019.
7. Тутельян В.А. и др. Нормы физиологических потребностей в энергии и пищевых веществах для различных групп населения Российской Федерации: методические рекомендации/ М., 2022. //Tutelyan V.A. et al. Physiological Energy and Food Requirements Standards for Various Nasé Groups of the Russian Federation: methodological recommendations/M., 2022.
8. Скурихин И. М., Волгарев М.Н. Химический состав пищевых продуктов. Справочник в 2-х томах, М.: Медицина, 1987. Skurikhin I.M., Volgarev M.N. Chemical composition of food products. Reference in 2 volumes, M.: Medicine, 1987.

Цитата үчүн

Аксупова А.М., Эсенаманова М.К., Атамбаева Р.М., Кочкорова Ф.А. Кыргыз Республикасынын аймактарында айрым тамак-аш азыктарынын курамындагы кальцийди жана темирди изилдөөнүн анализи. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2022, no 4, б. 178-184. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.25.178

Көрүүлөр: 2441
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support