Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Көз жаракатынын эпидемиологиясы жана визуалдык кесепеттери

Көз жаракатынын эпидемиологиясы жана визуалдык кесепеттери
Полный текст Full text  

Корутунду

Киришүү. Көз жаракаты ыкчам жардам берүү бөлүмдөрүнө бардык кайрылуулардын болжол менен 3% түзөт. Көздүн потенциалдык жабыркоосун жана аларыдын корреляттарын визуализация менен билүү жаракаттан кийинки көз чанак жаракатын так жана тез аныктоо үчүн өтө чоң мааниге ээ. Изилдөө максаты. Бул изилдөөнүн негизги максаты катары ыкчам хирургиялык кийлигишүү талап кылынган көз жаракаттары бар бейтаптардын эпидемиологиялык мүнөздөмөсүнө талдоо жүргүзүү болгон. Экинчи максат катары акыркы визуалдык натыйжага таасир этүүчү факторлорду аныктоо каралган. Изилдөө материалы жана ыкмалары. Жалпысынан 10 жыл жана 4 ай ичинде 92 бейтап текшерилген, алардын арасында 40,2% (n=37) эркек жана 40,2% (n=37) аял болгон. Орточо курак 54,76±22,18 жылды түзгөн, аялдардын оточо курагы (64,38±22,90 жыл) эркектерге (48,29±19,33 жыл) салыштырганда жогру болгон Р<0,05). Жалпы тайпада 35,13% (n=32) бейтап 65 жаш курактан улуураак болгон. Оорууга кабылуу көрсөткүчү 100 миң калкка жылына 1,45 учурду түздү. Изилдөөнүн натыйжалары. Жаракаттын эң көп учураган себеби катары чарбалык кырсык учурлары (44,6%), андан соң кол салуулар (22,8%) жана өндүрүштөгү кырсыктар (17,4%) аныкталды. Чарбалык кырсык 61% учурда 65 жаштан улуу бейтаптарда байкалган (Р<0,001), кол салуунун натыйжасында алынган зыяндар 66,7% учурда эң жаш курак тайпасындагы бейтаптарда кездешкен (Р<0,001), ал эми өндүрүштөгү кырсыктар 15-45 жаштагы куракта көбүрөөк аныкталган (50%; Р<0,001). Жаракат менен жынысты карасак, жаракат үйдө учураганда аялдар көбүрөөк жабыркаган (53,7%; аял:эркек катнашы =1,16:1, P=0,011), ошол эле учурда кол салуудан алынган жаракаттар көбүнчө эркектер арасында кездешкен (85,7%; аял:эркек катнашы =6:1, P=0,006). Корутунду. Биздин изилдөө хирургиялык кийлигишүүнү талап кылган көз жаракатынын себептери жыныс жана жаш курагына байланыштуу айырмаланаарын көрсөттү. Алынган маалыматтар көз жаракаттын мүнөзү ошол аймактын жашоочуларынын социалдык-экономикалык статусун чагылдырат деген ойду далилдейт.

Авторлор жөнүндө

Ырысов Кенешбек Бакирбаевич, доктор медицинских наук, профессор, член-корр. НАН КР, проректор по учебной работе, профессор кафедры нейрохирургии Кыргызской Государственной Медицинской Академии имени И.К. Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика
Ибраимова Айгуль Асановна, кандидат медицинских наук, врач-офтальмолог, докторант кафедры нейрохирургии, Кыргызской государственной медицинской академии им. И. К. Ахунбаева, Бишкек,
Кыргызской Республики



Yrysov Keneshbek Bakirbaevich, Doctor of Medical Sciences, Professor, Corresponding Member NAS KR, Vice-Rector for Academic Affairs, Professor of the Department of Neurosurgery of the Kyrgyz State Medical Academy named after I.K. Akhunbaeva, Bishkek, Kyrgyz Republic

Ibraimova Aigul Asanovna, candidate of medical sciences, ophthalmologist, doctoral student of the Department of Neurosurgery, Kyrgyz State Medical Academy named after I.K. Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz Republic

Ырысов Кеңешбек Бакирбаевич, медицина илимдеринин доктору, профессор, КР УИАнын корреспондент-мүчөсү, окуу иштери боюнча проректору, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясынын нейрохирургия кафедрасынын профессору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Ибраимова Айгүл Асановна, медицина илимдеринин кандидаты, офтальмолог, И.К. Ахунбаеватындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясынын нейрохирургия кафедрасынын докторанты, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Belmonte-Grau M, Garrido-Ceca G, Marticorena-Álvarez P. Ocular trauma in an urban Spanish population: epidemiology and
visual outcome. Int J Ophthalmol. 2021;14(9):1327-1333.
2. Burm J.S. Chung CH, Oh S.J. Pure orbital blowout fracture: new concepts and importance of medial orbital blowout fracture //
Plast. Reconstr. Surg. 2019. - Vol. 103 (7). - P. 1839-1849.
3. Classification and surgical management of orbital fractures: experience with 111 orbital reconstructions / Manolidis S., Weeks
B.H., Kirby M., Scarlett M., Hollier L. // J Craniofac. Surg. 2012. - vol.13. - N6. - P.726-737.
4. Combined orbito-frontal injuries / Sollmann W.P., Seifert V., Haubitz B., Dietz H. //Neurosurg Rev. 2019. - Vol.12. - N2. - P.115-
121.
5. Early combined management of frontal sinus and orbital and facial fractures / Lee T.T., Ratzker P.A., Galarza M., Villanueva PA.
// J Trauma. 2018. - Vol.44. - №4. - P665-669.
6. Finkelstein M., Legmann A., Rubin P.A.D. Projectile metallic foreign bodies in the orbit. A retrospective study of epidemiologic
factors, management, and outcomes // Ophthalmology. 2017. - Vol. 104. - P. 96-103.
7. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
8. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
9. Ырысов К.Б., Шамуратов У.А., Идирисов А.Б. Клинико-статистическая характеристика сочетанных повреждений голов
ного мозга и органов зрения // Вестник КГМА им. И. К. Ахунбаева, 2023. - №2. – С. 37-47.
10. Шамуратов У.А., Ырысов К.Б., Машрапов Ш.Ж. Этиология, профессиональный риск и социально-экономические факторы
травм глаз // Научное обозрение. Медицинские науки. – 2022. – № 6. – С. 49-53;
11. Токтобаева А.А., Ырысов К.Б., Ыдырысов И.Т., Калыев К.М. Прогностическое значение нейроофтальмологических из
менений у больных с легкой черепно-мозговой травмой // Здравоохранение Кыргызстана, 2020. – №1. - С. 63-68.
12. Ырысов К.Б., Медведев М.А., Шамуратов У.А. Лечебно-тактические принципы при сочетанных повреждениях головного
мозга и органа зрения // Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева, 2018. - №5-6. – С.66-72.

1. Belmonte-Grau M, Garrido-Ceca G, Marticorena-Álvarez P. Ocular trauma in an urban Spanish population: epidemiology and
visual outcome. Int J Ophthalmol. 2021;14(9):1327-1333.
2. Burm J.S. Chung CH, Oh S.J. Pure orbital blowout fracture: new concepts and importance of medial orbital blowout fracture //
Plast. Reconstr. Surg. 2019. - Vol. 103 (7). - P. 1839-1849.
3. Classification and surgical management of orbital fractures: experience with 111 orbital reconstructions / Manolidis S., Weeks
B.H., Kirby M., Scarlett M., Hollier L. // J Craniofac. Surg. 2012. - vol.13. - N6. - P.726-737.
4. Combined orbito-frontal injuries / Sollmann W.P., Seifert V., Haubitz B., Dietz H. //Neurosurg Rev. 2019. - Vol.12. - N2. - P.115-
121.
5. Early combined management of frontal sinus and orbital and facial fractures / Lee T.T., Ratzker P.A., Galarza M., Villanueva PA.
// J Trauma. 2018. - Vol.44. - №4. - P665-669.
6. Finkelstein M., Legmann A., Rubin P.A.D. Projectile metallic foreign bodies in the orbit. A retrospective study of epidemiologic
factors, management, and outcomes // Ophthalmology. 2017. - Vol. 104. - P. 96-103.
7. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
8. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
9. Ырысов К.Б., Шамуратов У.А., Идирисов А.Б. Клинико-статистическая характеристика сочетанных повреждений голов
ного мозга и органов зрения // Вестник КГМА им. И. К. Ахунбаева, 2023. - №2. – С. 37-47.
10. Шамуратов У.А., Ырысов К.Б., Машрапов Ш.Ж. Этиология, профессиональный риск и социально-экономические факторы
травм глаз // Научное обозрение. Медицинские науки. – 2022. – № 6. – С. 49-53;
11. Токтобаева А.А., Ырысов К.Б., Ыдырысов И.Т., Калыев К.М. Прогностическое значение нейроофтальмологических из
менений у больных с легкой черепно-мозговой травмой // Здравоохранение Кыргызстана, 2020. – №1. - С. 63-68.
12. Ырысов К.Б., Медведев М.А., Шамуратов У.А. Лечебно-тактические принципы при сочетанных повреждениях головного
мозга и органа зрения // Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева, 2018. - №5-6. – С.66-72.

1. Belmonte-Grau M, Garrido-Ceca G, Marticorena-Álvarez P. Ocular trauma in an urban Spanish population: epidemiology and
visual outcome. Int J Ophthalmol. 2021;14(9):1327-1333.
2. Burm J.S. Chung CH, Oh S.J. Pure orbital blowout fracture: new concepts and importance of medial orbital blowout fracture //
Plast. Reconstr. Surg. 2019. - Vol. 103 (7). - P. 1839-1849.
3. Classification and surgical management of orbital fractures: experience with 111 orbital reconstructions / Manolidis S., Weeks
B.H., Kirby M., Scarlett M., Hollier L. // J Craniofac. Surg. 2012. - vol.13. - N6. - P.726-737.
4. Combined orbito-frontal injuries / Sollmann W.P., Seifert V., Haubitz B., Dietz H. //Neurosurg Rev. 2019. - Vol.12. - N2. - P.115-
121.
5. Early combined management of frontal sinus and orbital and facial fractures / Lee T.T., Ratzker P.A., Galarza M., Villanueva PA.
// J Trauma. 2018. - Vol.44. - №4. - P665-669.
6. Finkelstein M., Legmann A., Rubin P.A.D. Projectile metallic foreign bodies in the orbit. A retrospective study of epidemiologic
factors, management, and outcomes // Ophthalmology. 2017. - Vol. 104. - P. 96-103.
7. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
8. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
9. Ырысов К.Б., Шамуратов У.А., Идирисов А.Б. Клинико-статистическая характеристика сочетанных повреждений голов
ного мозга и органов зрения // Вестник КГМА им. И. К. Ахунбаева, 2023. - №2. – С. 37-47.
10. Шамуратов У.А., Ырысов К.Б., Машрапов Ш.Ж. Этиология, профессиональный риск и социально-экономические факторы
травм глаз // Научное обозрение. Медицинские науки. – 2022. – № 6. – С. 49-53;
11. Токтобаева А.А., Ырысов К.Б., Ыдырысов И.Т., Калыев К.М. Прогностическое значение нейроофтальмологических из
менений у больных с легкой черепно-мозговой травмой // Здравоохранение Кыргызстана, 2020. – №1. - С. 63-68.
12. Ырысов К.Б., Медведев М.А., Шамуратов У.А. Лечебно-тактические принципы при сочетанных повреждениях головного
мозга и органа зрения // Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева, 2018. - №5-6. – С.66-72.

Для цитирования

Ырысов К. Б., Ибраимова А.А. Эпидемиология и визуальные последствия травмы глаз. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2025, № 2, с. 39-47. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.4.39.47

For citation

Yrysov K.B., Ibraimova A.A. Epidemiology and visual effects of eye injury. Scientific and practical journal “Health care
of Kyrgyzstan 2025, No.2, p. 39-47.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.4.39.47

Цитата үчүн

Ырысов К. Б., Ибраимова А.А. Көз жаракатынын эпидемиологиясы жана визуалдык кесепеттери. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы 2025, № 2, б. 39-47. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.4.39.47

Авторлор Ырысов К.Б., Ибраимова А.А.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.4.39.47
Беттер 39-47
Негизги сөздөр Эндофтальмит, Эвисцерация, Гифема, Кранио-орбиталдык жабыркоолор, Көз жаракаты
Орусча
Об авторах

Ырысов Кенешбек Бакирбаевич, доктор медицинских наук, профессор, член-корр. НАН КР, проректор по учебной работе, профессор кафедры нейрохирургии Кыргызской Государственной Медицинской Академии имени И.К. Ахунбаева, Бишкек, Кыргызская Республика
Ибраимова Айгуль Асановна, кандидат медицинских наук, врач-офтальмолог, докторант кафедры нейрохирургии, Кыргызской государственной медицинской академии им. И. К. Ахунбаева, Бишкек,
Кыргызской Республики



Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. Belmonte-Grau M, Garrido-Ceca G, Marticorena-Álvarez P. Ocular trauma in an urban Spanish population: epidemiology and
visual outcome. Int J Ophthalmol. 2021;14(9):1327-1333.
2. Burm J.S. Chung CH, Oh S.J. Pure orbital blowout fracture: new concepts and importance of medial orbital blowout fracture //
Plast. Reconstr. Surg. 2019. - Vol. 103 (7). - P. 1839-1849.
3. Classification and surgical management of orbital fractures: experience with 111 orbital reconstructions / Manolidis S., Weeks
B.H., Kirby M., Scarlett M., Hollier L. // J Craniofac. Surg. 2012. - vol.13. - N6. - P.726-737.
4. Combined orbito-frontal injuries / Sollmann W.P., Seifert V., Haubitz B., Dietz H. //Neurosurg Rev. 2019. - Vol.12. - N2. - P.115-
121.
5. Early combined management of frontal sinus and orbital and facial fractures / Lee T.T., Ratzker P.A., Galarza M., Villanueva PA.
// J Trauma. 2018. - Vol.44. - №4. - P665-669.
6. Finkelstein M., Legmann A., Rubin P.A.D. Projectile metallic foreign bodies in the orbit. A retrospective study of epidemiologic
factors, management, and outcomes // Ophthalmology. 2017. - Vol. 104. - P. 96-103.
7. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
8. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
9. Ырысов К.Б., Шамуратов У.А., Идирисов А.Б. Клинико-статистическая характеристика сочетанных повреждений голов
ного мозга и органов зрения // Вестник КГМА им. И. К. Ахунбаева, 2023. - №2. – С. 37-47.
10. Шамуратов У.А., Ырысов К.Б., Машрапов Ш.Ж. Этиология, профессиональный риск и социально-экономические факторы
травм глаз // Научное обозрение. Медицинские науки. – 2022. – № 6. – С. 49-53;
11. Токтобаева А.А., Ырысов К.Б., Ыдырысов И.Т., Калыев К.М. Прогностическое значение нейроофтальмологических из
менений у больных с легкой черепно-мозговой травмой // Здравоохранение Кыргызстана, 2020. – №1. - С. 63-68.
12. Ырысов К.Б., Медведев М.А., Шамуратов У.А. Лечебно-тактические принципы при сочетанных повреждениях головного
мозга и органа зрения // Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева, 2018. - №5-6. – С.66-72.

Для цитирования

Ырысов К. Б., Ибраимова А.А. Эпидемиология и визуальные последствия травмы глаз. Научно-практический журнал «Здравоохранение Кыргызстана» 2025, № 2, с. 39-47. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.4.39.47

Англисче
About authors

Yrysov Keneshbek Bakirbaevich, Doctor of Medical Sciences, Professor, Corresponding Member NAS KR, Vice-Rector for Academic Affairs, Professor of the Department of Neurosurgery of the Kyrgyz State Medical Academy named after I.K. Akhunbaeva, Bishkek, Kyrgyz Republic

Ibraimova Aigul Asanovna, candidate of medical sciences, ophthalmologist, doctoral student of the Department of Neurosurgery, Kyrgyz State Medical Academy named after I.K. Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz Republic

Full text

PDF (RUS)

References

1. Belmonte-Grau M, Garrido-Ceca G, Marticorena-Álvarez P. Ocular trauma in an urban Spanish population: epidemiology and
visual outcome. Int J Ophthalmol. 2021;14(9):1327-1333.
2. Burm J.S. Chung CH, Oh S.J. Pure orbital blowout fracture: new concepts and importance of medial orbital blowout fracture //
Plast. Reconstr. Surg. 2019. - Vol. 103 (7). - P. 1839-1849.
3. Classification and surgical management of orbital fractures: experience with 111 orbital reconstructions / Manolidis S., Weeks
B.H., Kirby M., Scarlett M., Hollier L. // J Craniofac. Surg. 2012. - vol.13. - N6. - P.726-737.
4. Combined orbito-frontal injuries / Sollmann W.P., Seifert V., Haubitz B., Dietz H. //Neurosurg Rev. 2019. - Vol.12. - N2. - P.115-
121.
5. Early combined management of frontal sinus and orbital and facial fractures / Lee T.T., Ratzker P.A., Galarza M., Villanueva PA.
// J Trauma. 2018. - Vol.44. - №4. - P665-669.
6. Finkelstein M., Legmann A., Rubin P.A.D. Projectile metallic foreign bodies in the orbit. A retrospective study of epidemiologic
factors, management, and outcomes // Ophthalmology. 2017. - Vol. 104. - P. 96-103.
7. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
8. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
9. Ырысов К.Б., Шамуратов У.А., Идирисов А.Б. Клинико-статистическая характеристика сочетанных повреждений голов
ного мозга и органов зрения // Вестник КГМА им. И. К. Ахунбаева, 2023. - №2. – С. 37-47.
10. Шамуратов У.А., Ырысов К.Б., Машрапов Ш.Ж. Этиология, профессиональный риск и социально-экономические факторы
травм глаз // Научное обозрение. Медицинские науки. – 2022. – № 6. – С. 49-53;
11. Токтобаева А.А., Ырысов К.Б., Ыдырысов И.Т., Калыев К.М. Прогностическое значение нейроофтальмологических из
менений у больных с легкой черепно-мозговой травмой // Здравоохранение Кыргызстана, 2020. – №1. - С. 63-68.
12. Ырысов К.Б., Медведев М.А., Шамуратов У.А. Лечебно-тактические принципы при сочетанных повреждениях головного
мозга и органа зрения // Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева, 2018. - №5-6. – С.66-72.

For citation

Yrysov K.B., Ibraimova A.A. Epidemiology and visual effects of eye injury. Scientific and practical journal “Health care
of Kyrgyzstan 2025, No.2, p. 39-47.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.4.39.47

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Ырысов Кеңешбек Бакирбаевич, медицина илимдеринин доктору, профессор, КР УИАнын корреспондент-мүчөсү, окуу иштери боюнча проректору, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясынын нейрохирургия кафедрасынын профессору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Ибраимова Айгүл Асановна, медицина илимдеринин кандидаты, офтальмолог, И.К. Ахунбаеватындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясынын нейрохирургия кафедрасынын докторанты, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Belmonte-Grau M, Garrido-Ceca G, Marticorena-Álvarez P. Ocular trauma in an urban Spanish population: epidemiology and
visual outcome. Int J Ophthalmol. 2021;14(9):1327-1333.
2. Burm J.S. Chung CH, Oh S.J. Pure orbital blowout fracture: new concepts and importance of medial orbital blowout fracture //
Plast. Reconstr. Surg. 2019. - Vol. 103 (7). - P. 1839-1849.
3. Classification and surgical management of orbital fractures: experience with 111 orbital reconstructions / Manolidis S., Weeks
B.H., Kirby M., Scarlett M., Hollier L. // J Craniofac. Surg. 2012. - vol.13. - N6. - P.726-737.
4. Combined orbito-frontal injuries / Sollmann W.P., Seifert V., Haubitz B., Dietz H. //Neurosurg Rev. 2019. - Vol.12. - N2. - P.115-
121.
5. Early combined management of frontal sinus and orbital and facial fractures / Lee T.T., Ratzker P.A., Galarza M., Villanueva PA.
// J Trauma. 2018. - Vol.44. - №4. - P665-669.
6. Finkelstein M., Legmann A., Rubin P.A.D. Projectile metallic foreign bodies in the orbit. A retrospective study of epidemiologic
factors, management, and outcomes // Ophthalmology. 2017. - Vol. 104. - P. 96-103.
7. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
8. Georgouli T., Pountos I., Chang B., Giannoudis P. Orbital injuries in trauma patients: prevalence and outcome // Injury Extra
2017. - Vol. 38 (4). - P. 122.
9. Ырысов К.Б., Шамуратов У.А., Идирисов А.Б. Клинико-статистическая характеристика сочетанных повреждений голов
ного мозга и органов зрения // Вестник КГМА им. И. К. Ахунбаева, 2023. - №2. – С. 37-47.
10. Шамуратов У.А., Ырысов К.Б., Машрапов Ш.Ж. Этиология, профессиональный риск и социально-экономические факторы
травм глаз // Научное обозрение. Медицинские науки. – 2022. – № 6. – С. 49-53;
11. Токтобаева А.А., Ырысов К.Б., Ыдырысов И.Т., Калыев К.М. Прогностическое значение нейроофтальмологических из
менений у больных с легкой черепно-мозговой травмой // Здравоохранение Кыргызстана, 2020. – №1. - С. 63-68.
12. Ырысов К.Б., Медведев М.А., Шамуратов У.А. Лечебно-тактические принципы при сочетанных повреждениях головного
мозга и органа зрения // Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева, 2018. - №5-6. – С.66-72.

Цитата үчүн

Ырысов К. Б., Ибраимова А.А. Көз жаракатынын эпидемиологиясы жана визуалдык кесепеттери. Кыргызстандын саламаттык сактоо илимий-практикалык журналы 2025, № 2, б. 39-47. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2025.2.6.4.39.47

Көрүүлөр: 123
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support