№1(2021)

Макалада Кыргызстандын тоолуу аймактарын туруктуу өнүктүрүү боюнча көп жылдык изилдөөлөрдүн
натыйжалары келтирилген. Өздүк талдоонун жыйынтыктары жана бир катар чет элдик авторлордун
изилдөөлөрүнүн негизинде туруктуу өнүгүүгө тоскоол болгон көйгөйлөр аныкталат жана өнүгүүнүн келечектеги багыттары сунушталат.

Калкка адистештирилген консультативдик-диагностикалык жардамды уюштуруу жана көрсөтүү
көйгөйлөрү саламаттыкты сактоодогу эң татаал маселелердин бири бойдон калууда. Өлкөнүн дээрлик бардык региондорунда калктын ден-соолугунун абалындагы жагымсыз тенденцияларды, зыяндуу шишиктердин жогорку деңгээлин эске алуу менен, ооруканага чейинки баскычта квалификациялуу медициналык
жардамдын болушун камсыз кылуу өтө маанилүү. Анткени 80% га жакын оорулуулар бейтапкана мекемелеринде дарыланууну башташат жана бүтүрүшөт. Өлкөнүн көпчүлүк аймактарында оорунун өсүшү байкалган. Баштапкы учурлардын санынын көбөйүшү көптөгөн аймактарда зыяндуу шишиктердин
көбөйүшүнө таасир эткен
Изилдөөнүн максаты. Скрининг программаларын ишке ашыруунун талдоосунун негизинде онкологиялык
бейтаптарга адистештирилген медициналык жардамды уюштурууну өркүндөтүү.
Алматы областынын түштүк аймагындагы калктын зыяндуу шишик ооруларынын деңгээлин, түзүмүн жана
өзгөчөлүктөрүн, ошондой эле жашаган жерине жараша калкка скринингдик программаларды аткарууда
адистештирилген консультативдик-диагностикалык жардамдын көлөмүн жана мүнөзүн талдоонун натыйжалары колдонулган. Жатын моюнчасынын, эмчек рагынын, ичеги-карын рагынын скрининги боюнча
айылдык саламаттыкты сактоонун онкологиялык кызматынын учурдагы абалы, ошондой эле айыл калкына
адистештирилген консультативдик-диагностикалык жардамдын иштелип чыккан моделин ишке киргизүү
менен адистештирилген медициналык жардамды өркүндөтүүгө багытталган азыркы онкологиялык кызматтын абалы талданды.

Казакстан Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги сапатты башкаруу тутумун медициналык
уюмдарды башкаруу тажрыйбасына киргизүү үчүн келечектүү жаңы инновациялык технологиялардын тизмесине киргизди.
Бул милдеттерди чечүү көбүнчө максаттарды туура коюудан, стратегиялык менеджменттин сапатынан, сапатты башкаруу тутумунун философиясынын жана принциптеринин ишке ашырылышынан, командалык
ишти уюштуруудан жана окутуудан, жоготууларды жоюу боюнча иштерди уюштуруудан жана ресурстарды
натыйжалуу башкаруудан көз каранды. Биздин оюбузча, ISO 9001: 2015 стандарттары иш-аракеттерди
үзгүлтүксүз өркүндөтүү жана керектөөчүлөрдүн жогорку сапаттагы медициналык жардамга болгон муктаждыктарын канааттандыруу үчүн негиз түзүү үчүн эмне кылуу керек деген суроого жооп берет.
Жумушта көп тармактуу клиниканын ишин талдоонун жыйынтыктары боюнча материалдар колдонулган.
Сапатты башкаруу тутумун ишке ашыруунун жүрүшүндө, биз керектөөчүлөрдүн жана бардык кызыкдар
тараптардын талаптарын жана күтүүлөрүн канааттандыруу максатында процесстерди башкарууга тутумдаштырылган мамилени жүзөгө ашыруунун башкаруу модели болгон жалпы сапатты башкаруу принциптерине негизделдик.
Көп тармактуу клиниканын иштелип чыккан жана жүзөгө ашырылган сапат менеджмент тутуму жоготууларды кыскартууга жана уюмдун өзүнүн потенциалын ишке ашырууга жана атаандаштыкка
жөндөмдүүлүгүн, кызмат көрсөтүүлөрдүн сапатын жогорулатууга, кардарлардын канааттануусун жогорулатууга жана персоналдын мотивациясын жогорулатууга мүмкүндүк берген шарттарды түзүүгө багытталган

Киришүү. Азыркы мезгилге чейин мээ чайкалуусуна болгон бирдиктүү көз караш жок. Адистердин жайылган чөйрөсүнө жеткиликтүү акыркы жылдардагы адабияттарда мээнин чайкалуусунун жана анын диагностикалык критерийлерин жалпыланган заманбап сүрөттөмөсү жок. Бул кенемтени толтуруу – биздин
изилдөөбүздүн негизги милдети жана максаты.
Эмгектин максаты: Бейтаптардын канындагы S-100B протеин деңгээлинин баш мээ чайкалуусун аныктоодогу баалуулугун талдоо.
Материал жана ыкмалар. Бейтаптардын канындагы S-100B протеин деңгээлин баш мээ чайкалуусунан
жапа чеккен жана консервативдүү дарылоо алган бейтаптарда аныктоо боюнча изилдѳѳ жүргүзүлгѳн. Бардык бейтаптарга клиникалык-неврологиялык, мээнин КТ/МРТ изилдѳѳлѳрү жана электроэнцефалография
жасалган. S-100B протеин деңгээли бейтаптар клиникага келээри менен, 24 жана 48 сааттан кийин аныкталган. Клиникалык-инструменталдык жана S-100B протеин деңгээлин аныктоодогу алынган жыйынтыктарга салыштырма талдоо берилген.
Натыйжалар. Жарааттан кийинки биринчи 6 саат аралыгында S-100B протеиндин жогорку кѳрсѳткүчтѳрү
(> 0,105 мкг/л) 11 (58%) бейтапта аныкталган. S-100B протеиндин жогорулашы мээнин структуралык зыянга учуроосу (эзилүүсү) бар экендигин белгилеген. S-100B протеиндин жогорку кѳрсѳткүчтѳрү табылган
бейтаптарда мээнин КТ изилдѳѳсү 73% жана МРТ изилдѳѳсү 100% учурда эзилүү ѳзгѳрүүсү бар экендигин
кѳрсѳткѳн. S-100B протеиндин нормалдык кѳрсѳткүчтѳрү аныкталган бейтаптарда КТ жана МРТ
изилдѳѳлѳрү эч кандай патологиялык ѳзгѳрүштү тапкан эмес. S-100B протеиндин деңгээли менен ЭЭГ
изилдѳѳсүндѳгү аныкталган ѳзгѳрүүлѳр ортосунда кандайдыр бир кѳз карандылык табылган жок (р > 0,05).
Жыйынтыгы. S-100B протеин нерв тканынын зыянга учуроосунун жогорку сезимтал биохимиялык маркери болуп саналат. Анын кандагы курамынын жогорулашы жеңил баш мээ жараатында мээ эзилүүсүн тастыктаган кошумча критерий болуусу мүмкүн.

Киришүү. Акыркы мезгилде остеохондроздо жүрүүчү патогенездин, агымынын, жүлүндүн жана анын
байлоо аппаратындагы биохимиялык өзгөрүүлөргө болгон изилдөөчүлөр менен практикалык дарыгерлердин көз карашында маанилүү динамика байкалууда. Бул диагностика арсеналында компьютердик томография (КТ) жана магниттик-резонанстык томографиянын (МРТ) пайда болуусу менен келген жаңы
мүмкүнчүлүктөргө байланыштуу. КТ жана МРТ практикага киргизилгенден бери маалыматтардын
ишенимдүүлүгү 82 - 93% чейин жогорулады.
Эмгектин максаты - клиникалык сүрөттөмө жана колдонулган изилдөө, дарылоо ыкмаларынын натыйжасын жакшыртуу жолу менен бел омуртка диск чуркусунан жапа чеккен бейтаптардын хирургиялык жол
менен дарылоосун жана диагностиканын өркүндөтүү.
Материал жана ыкмалар. Эмгек нейрохирургия бөлүмдөрүндө оперативдик (116 - 83,5%) жана консервативдик (23 - 16,5%) стационардык дарылоо алган бел омуртка чуркусунун кабылдоолорунан жапа чеккен
139 бейтаптын клиникалык, диагностикалык изилдөөнүн, хирургиялык дарылоо комплексинин маалыматтарын талдоону камтыйт. Бейтаптардын курагы 19 дан 72 жашка чейинки чекте термелген.
Натыйжалар. Жогорку маалыматтуу МРТ ыкмасын колдонуу аркылуу ооруу синдрому жана сезүү бузулуулары дисктин деңгээл санынан, омуртка каналында жайгашуусунан жана өлчөмүнөн көз каранды экендиги анкыталды. ооруу синдромунун жана сезүү бузулууларынын деңгээли пролапс болгон дисктердин
санына байланышта болгон. Баса белгилей турганы, омуртка аралык дисктер канчалык көп дегенеративдик-дистрофиялык процесске кабылса, ооруу синдрому ошончолук күчтүү болуу мүмкүнчүлүгү бар.
Жыйынтыгы. . Бел омуртка дисктеринин дегенеративдик-дистрофиялык процесстерин ну аркылуу диагностикалоодо эң маалыматтуу болуп магниттик-резонанстык томография эсептелет, ал ыкма диск чуркулардын санын, жайгашуусун, өлчөмүн тактоого жардам берет. Бел омурткасындагы диск чуркулары бар
бейтаптарды изилдөөдөгү оптималдык алгоритм нейрохирургиялык кийлигишүү жасоодон мурун чечим
кабыл алууда бел омурткасынын рентгенографиясынан, жүлүндүн жана омуртка устунунун МРТсынан,
жана көрсөтмө болсо магниттик-резонанстык миелографиядан турат.

Киришүү. Адамдын организминде зат алмашуу процессинде тынымсыз эркин жана пероксиддик радикалдар пайда болот, ар кандай зыян келтирүүчү факторлордун таасири алдында, организмдин көптөгөн
патологиялык шарттарынын себеби болгон ашыкча көчкү турундогу цитотоксикалык эффект пайда болушун шарттайт.
Изилдөөнүн максаты. Адам организмине эркин жана пероксиддик радикалдардын таасир этүү процесстерин изилдөө жана аларды табигый антиоксиданттар менен оңдоо.
Материалдар жана ыкмалар. Сезгенуу пародонт оорусун дарылоодо табигый антиоксиданттарды изилдоодо илимий адабияттарды колдонуу.
Натыйжалар. Табигый антиоксиданттар менен сезгенген пародонт ооруларынын алдын алуу жана дарылоо
боюнча сунуштар берилди.
Жыйынтыгы. Кошумча антиоксидант терапиясы үчүн табигый антиоксиданттарды камтыган рационалдуу
тамактанууда жана пародонт ооруларын комплекстүү дарылоодо табигый кошумча стоматологиялык каражаттарды максаттуу түрдө кошуу сунушталат.

Заманбап медицинанын актуалдуу көйгөйлөрүнүн бири - операциядан кийинки мезгилде ооруну
басаңдатуу. Жетишсиз анальгезия хирургиялык жол менен дарылоонун канааттандырарлык эмес натыйжаларынын себеби болушу мүмкүн. Операциядан кийинки ооруну басаңдатуу үчүн, максималдуу анальгетикалык активдүүлүгү бар дары-дармектер артыкча орунду ээлейт. Макалада урологиялык жана
хирургиялык бейтаптарда операциядан кийинки ар кандай оорчулуктагы курч ооруну басуу үчүн Налбук
жана Морфинди колдонуунун негизинде операциядан кийинки анальгезиянын салыштырмалуу натыйжалуулугун изилдөөнүн натыйжалары келтирилген,.
Оору синдромунун интенсивдүүлүгүн баалоо визуалдык аналогдук шкала аркылуу жүргүзүлдү (ВАШ).
Операциядан кийинки мезгилде хирургиялык жана урологиялык профили бар бейтаптарда Налбук ооруну
басаңдатуучу жогорку активдүүлүктү көрсөтөт, седативдүү таасир бербейт жана дем алууну баспайт, бул
бир кыйла жакшы көтөргөн жана төмөн жагымсыз натыйжалары бар салттуу опиаталдык анальгезияга салыштырмалуу өтө сапаттуу ооруну басаңдатууга мүмкүнчүлүк берери көрсөтүлгөн.

Изилдөөнүн максаты- Бинокулярдык көрүүнүн бузулушу менен шериктеш чалыр көздүүдө дисбинокулярдык амблиопияны комплекстүү дарылоонун натыйжалуулугуна талдоо жүргүзүү.
Материал жана дарылоо ыкмалары.100 бейтап дарыланган (158 көз) — шериктеш эки ача чалыр көздүү
- 54 бейтап (86 көз), жана бириккен чалыр көздүү - 46 бейтап (72 көз). Контролдук тайпа —эмметропия
менен 10 адам (20 көз). 3 жашка чейинки орточо курак ‒2,4±0,45жаш, 3 төн 7 жашка чейин — 4,8±0,07
жана 7 жаштан жогору —8,3±0,4. 10°—40ка чейин бурчтуу чалыр көздүү бейтаптар (80 көз); 11° дан
15° ке чейин —25 бейтап (40 көз), 15° тан жогору ‒35 (38 көз). Гиперметропиялык астигматизм менен —
69 бейтап (111 көз), жогорку даражадагы гиперметропия менен —31 бейтап (47 көз). Жеӊил даражадагы
амблиопия ‒28 бейтап (40 көз), орточо даражадагы ‒48 бейтап (84 көз) жана оор даражадагы —24 бейтап
(26 көз). Комплекстүү терапиянын негизинде үч баскычтуу ыкма колдонулду: биринчи баскыч- ВВЗЦ ны
аныктоо менен каректин-аккомодативдик тутумуна жана каректин реакциясынын (V) ылдамдыгына таасир
этүү (түскө импульстук терапия, “Фокус”, “Relax” аппараттары, вакуумдук Сидоренко көз айнеги, үйдөн
көнүгүү жасоо). Экинчи баскычта — көздүн торчосунун колбочкаларына таасир этүү — “Гүл”, “Крестиктер”, “Жөргөмүш” программалары, кванттык нурлар, окклюзиялар жана пенализация. Үчүнчү баскыч —
бификсация рефлексин калыбына келтирүү: “Айкалыштыруу”, “Биригүү”, “Тренажер” компьютердик
программалары, 0,1% р-р Семакс схемасы боюнча мурунга тамчылатуу.
Натыйжалар. ВВЗЦны 1400±0,74 м/с дан 900±2,08 м/с (P<0.01) га чейин кемитүү, V каректик реакцияны
1,5±0,17мм/с дан 2,8±0,05мм/с (P<0.01) га чейин көбөйтүү алынды; ОAA жана ЗААны 14,4±0,23D b
5,2±0,27D, КГда—14,65±0,8. (P<0.05) жогорулатуу, алысты көрүүнүн курчтугун 0,83±0,12га чейин жогорулатуу, 72,2% учурда (68 бейтап) — бинокулярдык көрүү өөрчүгөн.
Жыйынтыгы. Дисбинокулярдык амблиопияны дарылоонун комплекстүү ыкмасынын натыйжалуулугу
көрүү тутумунун бардык звенолоруна таасир этүүсү менен шартталган.

Эң көп тараган (11,1%) жана олуттуу урологиялык оорулар заара чыгаруучу жолдордун инфекциялары [19].
Бардык курактык топтордо, бөйрөк ооруларынын арасында, пиелонефрит башкаларга караганда көп кездешет жана урологиялык оорулардын арасында нозологиянын структурасында 2-орунду ээлейт [3,19]. Бул
нозология алгачкы майыптуулуктун жана өлүмдүн себептеринин арасында маанилүү орунду ээлейт [13],
ошону менен бирге олуттуу финансылык чыгымдарды талап кылат. Жылына 100 миңден ашуун адам заара
чыгаруучу жолдордун оорусунан, негизинен пиелонефрит оорулары боюнча ооруканага жаткырылат [1].
Курч пиелонефриттин этиологиясы полифакторлуулук менен мүнөздөлөт. Бул макалада курч пиелонефриттин күчөшүнүн курчушу жана структурасы, ошондой эле патогендердин микробиологиялык
мүнөздөмөсү жана антибиотикке туруктуулугу көрсөтүлөт.

Бул илимий эмгекте өнөкөт гепатит С (ГС) натыйжасындагы боордун цирроз оорусуна клиникалык жана
биохимиялык мүнөздөмө берилген.
Өнөкөт ГС натыйжасындагы боордун циррозу үчүн алгачкы симптом минималдуу клиникалык симптомдордогу гепатомегалия (А классы Child Pugh боюнча). Child-Pugh боюнча В классы үчүн астеновегетативдик синдром, спленомегалия, мурундан кандын агуусу жана диспепсиялык көрүнүштөр мүнөздүү.
Child-Pugh боюнча С классы боор энцефалопатиясы, порталдык гипертензия, шишик-асцитикалык синдрому, кызыл өңгөч венасынын варикоздук кеңейүүсундөгү кан агуу менен пайда болот.
Боордун функционалдык көрсөткүчтөрүндө белоктук-синтетикалык функциясынын, цитолитикалык
активдүүлүк жана мезенхималдык-сезгенүү синдромунун бузулгандыгы аныкталды, С классындагы боордун циррозунда көрүнүктүү өзгөрүүлөр байкалган. ГЦК скрининги патологиялык процесстин өсүүсү
боюнча АФП көбөйүү тездигинин жогорулагандыгын көрсөттү жана апоптоз көрсөткүчтөрү менен бир багыттуу мүнөзгө ээ болгон. Вирустук ГС 1b генотипинин АФП өтө жогорулоо тездигине болгон таасири
(17±2,5%, p <0,001) аныкталды

Бул илимий иште өнөкөт гепатит С натыйжасындагы Child-Pugh боюнча А классындагы боордун циррозун
дарылоодо түздөн-түз таасир этүүчү вируска каршы препараттардын дарылоо ыкмасы көрсөтүлгөн. Өнөкөт
гепатит С натыйжасындагы Child-Pugh боюнча А классындагы боордун циррозун дарылоодо түздөн-түз
таасир этүүчү вируска каршы препараттардын (софосбувир+даклатасвир+рибавирин) дарылоодогу коопсуздугу далилденген. Түздөн-түз таасир этүүчү вируска каршы препараттардын жогорку таасирдүүлүгү
жана оорулуу тараптан жакшы кабыл алынуусу өнөкөт гепатит С оорусунун циррозго айлануусундагы
HCV 1-генотибинде аныкталган. 96,2% учурларда туруктуу вирусологиялык жооп белгиленген.

Балдардын бир жашка чейинки жашоосундагы гипотрофиянын өнүгүүсүнүн кош бойлуулук мезгилиндеги
патологияларга жана энелердин төрөтүндөгү татаалдыктарга көз карандылыгына байланыштуу тобокелдик
факторлорунун себептеринин аймактык өзгөчөлүктөрүн табуу.
Бул изилдөөнүн негизги максаты дени сак жана гипотрофиясы бар оорулуу балдардын клиникалык жана
анамнестикалык маалыматтарын эске алуу менен, себептик факторлорду салыштырмалуу изилдөө болгон.
Биздин көзөмөлүбуздө гипотрофиясы бар 135 бир жашка чейинки балдар болгон. Көзөмөлдөө тобунда
ошол эле жаштагы 126 дени сак балдар болгон жана алардын антропометриялык мүнөздөмөлөрү патологиянын деңгээлине жараша баяндалган.
Кош бойлуу кезиндеги жана төрөт учурундагы катаалдыктары бар аялдардан төрөлгөн бир жашка чейинки
балдардагы гипотрофиныны өнүгүүсүнө энелердин ден-соолугунун абалы себеп болот.

Бул иштин негизги максаты дени сак эмизген энелердин эне сүтун нутриенттүү жана энергия менен камсыз
болушун изилдөө болгон.
Биз эмизип жаткан энелердин ден-соолугунун абалын кылдаттык менен изилдеп чыктык. АндГосМИ балдар клиникасында 259 текшерилген эмизген энелердин ичинен ден-соолугу чың (аялдар жана экстрагениталдык ооруларсыз) аялдардын контингентин (30 эне) кокустук ыкмасы менен тандалып алынган (Мерков
Э.М., Поляков А.С., 1973). Жетилген эне сүтүнүн сандык (суткалык жана бир жолку лактация көлөмү) жана
сапаттык курамы (макро- жана микроскопия) аларды стерилдүү идишке чогулткандан кийин изилденди.
ГМ курамындагы тамак-аш компоненттеринин курамы жана чыгышы бирдей эмес, пайдалуу заттардын
бөлүнүшү аялдардын жашына, лактация мезгилине жана төрөт паритетине жараша болот
Дени сак аялдарда ГМ бир жашка чейинки балдардын нормалдуу өсүшү үчүн зарыл болгон азык-түлүк
компоненттеринин жетиштүү көлөмүн камтыйт. Ошого карабастан, эмчек эмизген ден-соолугу жакшы энелердин контингентинин арасында белок, май жана энергиянын эсебинен негизги азык ингредиенттеринин
жетишсиздиги бар аялдардын категориясы бар (30 жаштан жогору, анамнезде 3 же андан көп төрөт паритети бар).
Бул маалыматтар, аялдардын ушундай топторунда төрөлгөн балдардын дистрофиясын алдын алуу максатында педиатрлардын көңүлүн буруусун талап кылат.

Кыргыз Республикасынын Саламаттыкты сактоо жана социалдык өнүгүү министрлиги, Эл аралык Каржы
Корпорациясынын (IFC) колдоосу менен Бишкек, Ош жана Жалал-Абад шаарларында диализ борборлорун
түзүү боюнча мамлекеттик-жеке өнөктөштүк (МЖӨ) долбоорун демилгеледи (мындан ары -Долбоор деп
аталат). Бул долбоор Немец Өнүктүрүү Банкынын (KfW) каржылык колдоосу менен ишке ашырылды.
Долбоор алты мамлекеттик бөлүмдөрдө гемодиализ кызматын алып жүргөн, 5-стадиядагы өнөкөт бөйрөк
кемтигинен жабыркаган пациенттерди жеке өнөктөштүн диализ борборлорунун базасында дарылоого максатталды.

Бул изилдөөнүн актуалдуулугу 5-этаптагы өнөкөт бөйрөк оорулары менен жабыркаган адамдар үчүн гемодиализ кызматтарынын сапатын жогорулатууга багытталган жаңы инновациялык менеджменттик чечимдерди издөө зарылчылыгында. МЖӨ моделин колдонуп, муктаж болгон бейтаптарга сапаттуу
гемодиализ кызматын көрсөтүү боюнча коюлган максат ишке ашты. Методдорду колдонуунун негизинде,
диализ кызматын алуу шарттарын оптималдаштыруу боюнча негизги натыйжалар алынды, алар аркылуу
саламаттыкты сактоо тутумунун учурдагы жана келечектеги моделдерин өркүндөтүү стратегиясын түзсө
болот.

Кыргыз Республикасындагы улгайган адамдардын жашоо сапаты жөнүндө комплекстүү медициналык-демографиялык жана социалдык-гигиеналык маалыматтар (2010-2019жж.) алынды. Жогоруда аталган жыйынтыктар пенсияга чейинки жана пенсия жашындагы калктын жашоо шартын жакшыртуу жана
ден-соолугун чыңдоо боюнча мындан аркы медициналык-алдын алуу жана социалдык-гигиеналык иш-чараларды иштеп чыгууга багытталат. Ушуну менен эле бирге, улгайган адамдардагы карылыктын жана социалдык ыңгайлашуунун терс кесепеттерин жоюу үчүн мамлекеттик институттардын структуралык өз ара
аракеттенүүсүн жакшыртууга басым жасалат. Мунун бардыгы кыска жана орто мөөнөттүү (2021-2030 жж.)
жана узак мөөнөттүү (2031-2050жж.) жылдардагы мамлекеттин карылар чөйрөсүндөгү социалдык саясатын
өзгөртүү, мамлекеттик колдоону күчөтүү жана өкмөттүк эмес уюмдардын жана жарандык коомдун биргелешкен катышуусун камсыз кылат.

Макалада гинекологияда симультандуу операцияны, жаракат-туулукту жана клинико-экономикалык натыйжалуулугун баалоого, симультандуу патологияны жоюу да комплекстүү ыкмалардагы, гинекологиялык
ооруларга жана башка хирургиялык патологиялар комбинациясына айкалышкан операцияларды жазоодогу
маселелерге караштуу чет олконун жана Ата-мекендик адабияттардын маалыматтары келтирилген. Биздин
маалыматка караганда , симультандуу лапароскопиялык опрецияны колдонуу кыйынчылыктарды туудурбайт, салыштырмалуу жалгыз жасалган операцияларга , техникалык жактан да кыйынчылыктар томон ,
бир гана узактыгына туртку болот. Симультандуу лапароскопиялык операциянын артыкчылыктары : бир
убакытта эки уч гинекологиялык жана хирургиялык операциянын болушу,кайрадан орууканага жатуудан
, операция болуудан , бейтаптын жатуучу убактысын азайтат жана экономика тарабынан да ынгайлуу

Булл макалада ооз көңдөйүнүн былжыр кабыкчасы жана ооздун айланасындагы өнөкөт кайталануучу герпестик стаматиттин келип чыгуусу жонундо адабияттар топтому чагылдырылган. Ар кандай жазуучулардын өнөкөт герпестик дартын аныктоо жанадарылоо ыкмалары сүрөттөлөт. Жергиликтүү жана жалпы
медикаментоздук дарылоо алгаритими корсотулгон.