Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Кыргыз Республикасында кургак учукту дарылоодо дарылардын терс таасирлери

Кыргыз Республикасында кургак учукту дарылоодо дарылардын терс таасирлери
Полный текст Full text Толук текст  

Корутунду

Дарыларга болгон терс реакциялар коомдук ден соолуктун олуттуу көйгөйү болуп саналат, ал эконо- микалык кесепеттерге алып келет: бейтаптардын стационарда болуу мөөнөтүн узартуу, аларды токтотуу үчүн ко- шумча дарыларды жана ресурстарды колдонуу менен дарылоо схемаларын кымбат баалуу резервдик дарылар менен жекелештирүү зарылчылыгы келип чыгат. Кургак учукту дарылоодогу эң көйгөйлүү маселе – бул дарыло- ону талаптагыдай сактабоо, анын узактыгына, татаалдыгына жана аны менен байланышкан жагымсыз окуяларга байланыштуу, кургак учуктун көп дарыга туруштук берүүсүн дарылоонун кыйла татаал жана кымбат ыкмасын тандоого алып келет. Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун, саламаттыкты сактоо министрликтеринин жана башкалардын кургак учукту дарылоонун жогорку эмгекти көп талап кылган программасын ишке ашыруу боюнча кеңири глобалдуу аракеттерине карабастан, дарылоонун туура эмес сакталышы мамлекеттик медицина- лык кызматкерлердин дарылоого түздөн-түз байкоо жүргүзүүсүн камтыйт. Кургак учукту дарылоо төрттөн сегизге чейин дарыларды бир убакта жана узак мөөнөткө колдонууну камтыйт, алардын ар бири мүмкүн болгон терс таасирлердин кеңири спектрине ээ. Кургак учукка каршы дарылардын көбү белгилүү жана клиникалык сыноолордо изилденген. Бирок, териге исиркектердин чыгышы, ичтин оорушу, сарык, шок, көрүүнүн начарлашы, угуунун начарлашы сыяктуу жагымсыз окуялардын айрым белгилери жана симптом- дору бейтаптар үчүн дарыларды алууну токтотуп, жашоо сапатын төмөндөтүп, күнүмдүк иш-аракеттерди тата- алданткан оор кесепеттерге алып келиши мүмкүн. Кыргыз Республикасынын 2020-2021-жылдарында келип түшкөн билдирүү карталарынын / сары карточкалар негизинде кургак учук менен ооруган бейтаптарда дарыларга терс реакциялардын пайда болуу жыштыгы изилденген.

Авторлор жөнүндө

Осмонбеков Мирбек Доолотович, клинический фармаколог, отдел информатики и эпидемиологии Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Сагындыкова Саадат Орозбековна, координатор по лекарственному обеспечению, отдел информатики и эпидемиологии Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Кушубаков Данил Амантурович, врач фтизиортопед, отделения костной хирургии Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика,
Тункатарова Жазгуль Кемелбековна, координатор по лекарственному обеспечению, отдел информатики и эпидемиологии Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Сулайманова Меркинай Исаевна, к.м.н., специалист по лекарственному менеджменту Проекта USAID "Вылечить туберкулез", Бишкек, Кыргызская Республика

Osmonbekov Mirbek Doolotovich, Clinical Pharmacologist, Department of Informatics and Epidemiology, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Sagyndykova Saadat Orozbekovna, Drug Supply Coordinator, Department of Informatics and Epidemiology, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Kushubakov Danil Amanturovich, phthisiortopedin, Department of Bone Surgery, National Phthisiology Center, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic,
Tunkatarova Zhazgul Kemelbekovna, Drug Supply Coordinator, Department of Informatics and Epidemiology, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Sulaymanova Merkinay Isaevna, Ph.D., Drug Management Specialist, USAID Cure Tuberculosis Project, Bishkek, Kyrgyz Republic

Осмонбеков Мирбек Доолотович, клиникалык фармаколог Улуттук фтизиатрия борборунун, информатика жана эпидемиология бөлүмү,Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Сагындыкова Саадат Орозобековна, дары менен камсыздоо координатору Улуттук фтизиатрия борбору, информатика жана эпидемиология бөлүмү, Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Кушубаков Данил Амантурович, Фтизиортопед дарыгери Улуттук фтизиатрия борбору, сөөк хирургия бөлүмү, Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Тункатарова Жазгуль Кемелбековна, дары менен камсыздоо координатору Улуттук фтизиатрия борбору, информатика жана эпидемиология бөлүмү, Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Сулайманова Меркинай Исаевна, медицина илимдеринин кандидаты, дары боюнча башкаруу боюнча адиси

USAID “Кургак учукту айыктыруу” долбоору, Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Шилтемелер

1. World Health Organization. WHO report on the global elimination of tuberculosis 2020. Geneva: WHO; 2020.
2. Practical guide to pharmacovigilance of anti-TB drugs, Improving the safety of TB patients, WHO, 2012
3. Daphne E. Smith Marsh, PharmD, BC-ADM, CDCES, University of Illinois at Chicago College of Pharmacy 04. 2021
4. Pirmohamed M. et al. // British Medical Journal 329:15-19. 2004.
5. Patel KJ et al BMC Clinical Pharmacology volume 7, Article: 8, 2007.
6. Active tuberculosis drug-safety monitoring and management (aDSM). Framework for implementation WHO/HTM/TB/2015.28) [Internet] Geneva, World Health Organization; 2015.
7. WHO treatment guidelines for drug-resistant tuberculosis, 2016 update (WHO/HTM/TB/2016.04) [Internet]. Geneva, WHO. 2016.
8. WHO library cataloguing-in-publication data global tuberculosis report 2015. Geneva: World Health Organization; 2015.
9. Chimeh RA, Gafar F,Pradipta IS, Akkerman CW, Hak E, Alffenaar JC,et al. Directly Observed Therapy for treating tuberculosis. Cochrane Database Syst Rev. 2015;29(5)
10. Borua CG, Shimelsb T, Bilal AI. Factors contributing to non-adherence with treatment among TB patients in Sodo Woreda,Gurage zone, southern Ethiopia: a qualitative study. J Infect Public Health. 2017;10(5).
11. Moonan PK, Quitugua TN, Pogoda JM, Woo G, Drewyer G, Sahbazian B, et al. Does directly observed therapy (DOT) reducedrug resistant tuberculosis? BMC Public Health 2011;
12. Gebremariam MK, Bjune G, Frich JC. Barriers and facilitators of adherence toTB treatment in patients on concomitant TB and HIV treatment: a qualitative study. BMC Public Health. 2010;
13. Challenges in tuberculosis drug research and development. Ann M Ginsberg & Melvin Spigelman. Nature Medicine volume 13, p.290–294 (2007)

1. World Health Organization. WHO report on the global elimination of tuberculosis 2020. Geneva: WHO; 2020.
2. Practical guide to pharmacovigilance of anti-TB drugs, Improving the safety of TB patients, WHO, 2012
3. Daphne E. Smith Marsh, PharmD, BC-ADM, CDCES, University of Illinois at Chicago College of Pharmacy 04. 2021
4. Pirmohamed M. et al. // British Medical Journal 329:15-19. 2004.
5. Patel KJ et al BMC Clinical Pharmacology volume 7, Article: 8, 2007.
6. Active tuberculosis drug-safety monitoring and management (aDSM). Framework for implementation WHO/HTM/TB/2015.28) [Internet] Geneva, World Health Organization; 2015.
7. WHO treatment guidelines for drug-resistant tuberculosis, 2016 update (WHO/HTM/TB/2016.04) [Internet]. Geneva, WHO. 2016.
8. WHO library cataloguing-in-publication data global tuberculosis report 2015. Geneva: World Health Organization; 2015.
9. Chimeh RA, Gafar F,Pradipta IS, Akkerman CW, Hak E, Alffenaar JC,et al. Directly Observed Therapy for treating tuberculosis. Cochrane Database Syst Rev. 2015;29(5)
10. Borua CG, Shimelsb T, Bilal AI. Factors contributing to non-adherence with treatment among TB patients in Sodo Woreda,Gurage zone, southern Ethiopia: a qualitative study. J Infect Public Health. 2017;10(5).
11. Moonan PK, Quitugua TN, Pogoda JM, Woo G, Drewyer G, Sahbazian B, et al. Does directly observed therapy (DOT) reducedrug resistant tuberculosis? BMC Public Health 2011;
12. Gebremariam MK, Bjune G, Frich JC. Barriers and facilitators of adherence toTB treatment in patients on concomitant TB and HIV treatment: a qualitative study. BMC Public Health. 2010;
13. Challenges in tuberculosis drug research and development. Ann M Ginsberg & Melvin Spigelman. Nature Medicine volume 13, p.290–294 (2007)

1. World Health Organization. WHO report on the global elimination of tuberculosis 2020. Geneva: WHO; 2020.
2. Practical guide to pharmacovigilance of anti-TB drugs, Improving the safety of TB patients, WHO, 2012
3. Daphne E. Smith Marsh, PharmD, BC-ADM, CDCES, University of Illinois at Chicago College of Pharmacy 04. 2021
4. Pirmohamed M. et al. // British Medical Journal 329:15-19. 2004.
5. Patel KJ et al BMC Clinical Pharmacology volume 7, Article: 8, 2007.
6. Active tuberculosis drug-safety monitoring and management (aDSM). Framework for implementation WHO/HTM/TB/2015.28) [Internet] Geneva, World Health Organization; 2015.
7. WHO treatment guidelines for drug-resistant tuberculosis, 2016 update (WHO/HTM/TB/2016.04) [Internet]. Geneva, WHO. 2016.
8. WHO library cataloguing-in-publication data global tuberculosis report 2015. Geneva: World Health Organization; 2015.
9. Chimeh RA, Gafar F,Pradipta IS, Akkerman CW, Hak E, Alffenaar JC,et al. Directly Observed Therapy for treating tuberculosis. Cochrane Database Syst Rev. 2015;29(5)
10. Borua CG, Shimelsb T, Bilal AI. Factors contributing to non-adherence with treatment among TB patients in Sodo Woreda,Gurage zone, southern Ethiopia: a qualitative study. J Infect Public Health. 2017;10(5).
11. Moonan PK, Quitugua TN, Pogoda JM, Woo G, Drewyer G, Sahbazian B, et al. Does directly observed therapy (DOT) reducedrug resistant tuberculosis? BMC Public Health 2011;
12. Gebremariam MK, Bjune G, Frich JC. Barriers and facilitators of adherence toTB treatment in patients on concomitant TB and HIV treatment: a qualitative study. BMC Public Health. 2010;
13. Challenges in tuberculosis drug research and development. Ann M Ginsberg & Melvin Spigelman. Nature Medicine volume 13, p.290–294 (2007)

Для цитирования

Осмонбеков М.Д., Сагындыкова С.О., Кушубаков Д.А.,Тункатарова Ж.К., Сулайманова М.И. Нежелательные реакции на лекарственные средства при лечении туберкулеза в Кыргызской Республике. Здравоохранение Кыргызстана 2022, № 2,с. 97-102. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022621397

For citation

Osmonbekov M.D, Sagyndykova S.O, Kushubakov D.A,Tunkatarova J.K, Sulaimanova M.I. Adverse drug reactions
in the treatment of tuberculosis in the Kyrgyz Republic. Health care of Kyrgyzstan 2022,No.2, pp. 97-102.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022621397

Цитата үчүн

Осмонбеков М.Д., Сагындыкова С.О., Кушубаков Д.А.,Тункатарова Ж.К., Сулайманова М.И. Кыргыз Республикасында кургак учукту дарылоодо дарылардын терстаасирлери. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2022, no 2, б. 97-102. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022621397

Авторлор Осмонбеков М.Д., Сагындыкова С.О., Кушубаков Д.А., Тункатарова Ж.К., Сулайманова М.И.
Ссылка doi.org https://doi.org/10.51350/zdravkg2022621397
Беттер 97-102
Негизги сөздөр терс реакциялар, билдирүү карталар / сары карточкалар, кургак учук, кургак учукка каршы , инфекциялык, шектүү дарылар, алдын алуу
Орусча
Об авторах

Осмонбеков Мирбек Доолотович, клинический фармаколог, отдел информатики и эпидемиологии Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Сагындыкова Саадат Орозбековна, координатор по лекарственному обеспечению, отдел информатики и эпидемиологии Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Кушубаков Данил Амантурович, врач фтизиортопед, отделения костной хирургии Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика,
Тункатарова Жазгуль Кемелбековна, координатор по лекарственному обеспечению, отдел информатики и эпидемиологии Национального центра фтизиатрии Министерства здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика
Сулайманова Меркинай Исаевна, к.м.н., специалист по лекарственному менеджменту Проекта USAID "Вылечить туберкулез", Бишкек, Кыргызская Республика

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. World Health Organization. WHO report on the global elimination of tuberculosis 2020. Geneva: WHO; 2020.
2. Practical guide to pharmacovigilance of anti-TB drugs, Improving the safety of TB patients, WHO, 2012
3. Daphne E. Smith Marsh, PharmD, BC-ADM, CDCES, University of Illinois at Chicago College of Pharmacy 04. 2021
4. Pirmohamed M. et al. // British Medical Journal 329:15-19. 2004.
5. Patel KJ et al BMC Clinical Pharmacology volume 7, Article: 8, 2007.
6. Active tuberculosis drug-safety monitoring and management (aDSM). Framework for implementation WHO/HTM/TB/2015.28) [Internet] Geneva, World Health Organization; 2015.
7. WHO treatment guidelines for drug-resistant tuberculosis, 2016 update (WHO/HTM/TB/2016.04) [Internet]. Geneva, WHO. 2016.
8. WHO library cataloguing-in-publication data global tuberculosis report 2015. Geneva: World Health Organization; 2015.
9. Chimeh RA, Gafar F,Pradipta IS, Akkerman CW, Hak E, Alffenaar JC,et al. Directly Observed Therapy for treating tuberculosis. Cochrane Database Syst Rev. 2015;29(5)
10. Borua CG, Shimelsb T, Bilal AI. Factors contributing to non-adherence with treatment among TB patients in Sodo Woreda,Gurage zone, southern Ethiopia: a qualitative study. J Infect Public Health. 2017;10(5).
11. Moonan PK, Quitugua TN, Pogoda JM, Woo G, Drewyer G, Sahbazian B, et al. Does directly observed therapy (DOT) reducedrug resistant tuberculosis? BMC Public Health 2011;
12. Gebremariam MK, Bjune G, Frich JC. Barriers and facilitators of adherence toTB treatment in patients on concomitant TB and HIV treatment: a qualitative study. BMC Public Health. 2010;
13. Challenges in tuberculosis drug research and development. Ann M Ginsberg & Melvin Spigelman. Nature Medicine volume 13, p.290–294 (2007)

Для цитирования

Осмонбеков М.Д., Сагындыкова С.О., Кушубаков Д.А.,Тункатарова Ж.К., Сулайманова М.И. Нежелательные реакции на лекарственные средства при лечении туберкулеза в Кыргызской Республике. Здравоохранение Кыргызстана 2022, № 2,с. 97-102. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022621397

Англисче
About authors

Osmonbekov Mirbek Doolotovich, Clinical Pharmacologist, Department of Informatics and Epidemiology, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Sagyndykova Saadat Orozbekovna, Drug Supply Coordinator, Department of Informatics and Epidemiology, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Kushubakov Danil Amanturovich, phthisiortopedin, Department of Bone Surgery, National Phthisiology Center, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic,
Tunkatarova Zhazgul Kemelbekovna, Drug Supply Coordinator, Department of Informatics and Epidemiology, National Center for Phthisiology, Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Sulaymanova Merkinay Isaevna, Ph.D., Drug Management Specialist, USAID Cure Tuberculosis Project, Bishkek, Kyrgyz Republic

Full text

PDF (RUS)

References

1. World Health Organization. WHO report on the global elimination of tuberculosis 2020. Geneva: WHO; 2020.
2. Practical guide to pharmacovigilance of anti-TB drugs, Improving the safety of TB patients, WHO, 2012
3. Daphne E. Smith Marsh, PharmD, BC-ADM, CDCES, University of Illinois at Chicago College of Pharmacy 04. 2021
4. Pirmohamed M. et al. // British Medical Journal 329:15-19. 2004.
5. Patel KJ et al BMC Clinical Pharmacology volume 7, Article: 8, 2007.
6. Active tuberculosis drug-safety monitoring and management (aDSM). Framework for implementation WHO/HTM/TB/2015.28) [Internet] Geneva, World Health Organization; 2015.
7. WHO treatment guidelines for drug-resistant tuberculosis, 2016 update (WHO/HTM/TB/2016.04) [Internet]. Geneva, WHO. 2016.
8. WHO library cataloguing-in-publication data global tuberculosis report 2015. Geneva: World Health Organization; 2015.
9. Chimeh RA, Gafar F,Pradipta IS, Akkerman CW, Hak E, Alffenaar JC,et al. Directly Observed Therapy for treating tuberculosis. Cochrane Database Syst Rev. 2015;29(5)
10. Borua CG, Shimelsb T, Bilal AI. Factors contributing to non-adherence with treatment among TB patients in Sodo Woreda,Gurage zone, southern Ethiopia: a qualitative study. J Infect Public Health. 2017;10(5).
11. Moonan PK, Quitugua TN, Pogoda JM, Woo G, Drewyer G, Sahbazian B, et al. Does directly observed therapy (DOT) reducedrug resistant tuberculosis? BMC Public Health 2011;
12. Gebremariam MK, Bjune G, Frich JC. Barriers and facilitators of adherence toTB treatment in patients on concomitant TB and HIV treatment: a qualitative study. BMC Public Health. 2010;
13. Challenges in tuberculosis drug research and development. Ann M Ginsberg & Melvin Spigelman. Nature Medicine volume 13, p.290–294 (2007)

For citation

Osmonbekov M.D, Sagyndykova S.O, Kushubakov D.A,Tunkatarova J.K, Sulaimanova M.I. Adverse drug reactions
in the treatment of tuberculosis in the Kyrgyz Republic. Health care of Kyrgyzstan 2022,No.2, pp. 97-102.  https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022621397

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Осмонбеков Мирбек Доолотович, клиникалык фармаколог Улуттук фтизиатрия борборунун, информатика жана эпидемиология бөлүмү,Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Сагындыкова Саадат Орозобековна, дары менен камсыздоо координатору Улуттук фтизиатрия борбору, информатика жана эпидемиология бөлүмү, Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Кушубаков Данил Амантурович, Фтизиортопед дарыгери Улуттук фтизиатрия борбору, сөөк хирургия бөлүмү, Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Тункатарова Жазгуль Кемелбековна, дары менен камсыздоо координатору Улуттук фтизиатрия борбору, информатика жана эпидемиология бөлүмү, Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Сулайманова Меркинай Исаевна, медицина илимдеринин кандидаты, дары боюнча башкаруу боюнча адиси

USAID “Кургак учукту айыктыруу” долбоору, Бишкек  Кыргыз Республикасы 

Толук текст

PDF (RUS)

Шилтемелер

1. World Health Organization. WHO report on the global elimination of tuberculosis 2020. Geneva: WHO; 2020.
2. Practical guide to pharmacovigilance of anti-TB drugs, Improving the safety of TB patients, WHO, 2012
3. Daphne E. Smith Marsh, PharmD, BC-ADM, CDCES, University of Illinois at Chicago College of Pharmacy 04. 2021
4. Pirmohamed M. et al. // British Medical Journal 329:15-19. 2004.
5. Patel KJ et al BMC Clinical Pharmacology volume 7, Article: 8, 2007.
6. Active tuberculosis drug-safety monitoring and management (aDSM). Framework for implementation WHO/HTM/TB/2015.28) [Internet] Geneva, World Health Organization; 2015.
7. WHO treatment guidelines for drug-resistant tuberculosis, 2016 update (WHO/HTM/TB/2016.04) [Internet]. Geneva, WHO. 2016.
8. WHO library cataloguing-in-publication data global tuberculosis report 2015. Geneva: World Health Organization; 2015.
9. Chimeh RA, Gafar F,Pradipta IS, Akkerman CW, Hak E, Alffenaar JC,et al. Directly Observed Therapy for treating tuberculosis. Cochrane Database Syst Rev. 2015;29(5)
10. Borua CG, Shimelsb T, Bilal AI. Factors contributing to non-adherence with treatment among TB patients in Sodo Woreda,Gurage zone, southern Ethiopia: a qualitative study. J Infect Public Health. 2017;10(5).
11. Moonan PK, Quitugua TN, Pogoda JM, Woo G, Drewyer G, Sahbazian B, et al. Does directly observed therapy (DOT) reducedrug resistant tuberculosis? BMC Public Health 2011;
12. Gebremariam MK, Bjune G, Frich JC. Barriers and facilitators of adherence toTB treatment in patients on concomitant TB and HIV treatment: a qualitative study. BMC Public Health. 2010;
13. Challenges in tuberculosis drug research and development. Ann M Ginsberg & Melvin Spigelman. Nature Medicine volume 13, p.290–294 (2007)

Цитата үчүн

Осмонбеков М.Д., Сагындыкова С.О., Кушубаков Д.А.,Тункатарова Ж.К., Сулайманова М.И. Кыргыз Республикасында кургак учукту дарылоодо дарылардын терстаасирлери. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2022, no 2, б. 97-102. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022621397

Көрүүлөр: 4345
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support