Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Дүйнөдө жана кыргызстандагы диабеттин эпидемиологиясы жана таралышы

Дүйнөдө жана кыргызстандагы диабеттин эпидемиологиясы жана таралышы
Полный текст  

Корутунду

Кант диабетинин таралышы азыр инфекциялык эмес эпидемия мүнөзүнө ээ болуп, катастрофалык деңгээлге жетти. Оорулууларга сапаттуу медициналык жардам көрсөтүү, анын жеткиликтүүлүгүн жогорулатуу, дары-дармек менен камсыз кылуу, илимий максаттар кант диабетинин пидемиологиясын билүүнү талап кылат. Изилдөөнүн максаты - Кыргызстанда кант диабетинин эпидемиологиялык мүнөздөмөсүнө анализ жүргүзүү (таралуусу, татаалдашы) Материалдар жана ыкмалар. Изилдөөнүн объектиси: кант диабети реестринин маалымат базасы Натыйжалар жана талкуулар. Кыргызстанда кант диабетини менен ооруган жана диспансердик каттоодо тургандардын жалпы саны реестр боюнча 2021-жылдын 1-мартына карата 74,801 миң адамды (Кыргыз Республикасынын калкынын 1,12%) түздү, анын ичинен: кант диабетинин 1тиби - (2975). ), : кант диабетинин 2тиби -71 83 миң. Кант диабетинин таралышынын динамикасы 938,0 → 1117,8/100 миңди түздү. Кант диабетинин 1 жана 2тибинин өрчүп кетишинин жыштыгы: нейропатия 59,5% жана 50,8%, нефропатия 21,5% жана 7,4% ,ретинопатия 38% жана 24% тииштуу. Жыйынтыгы. Жүргүзүлгөн талдоо диабеттик жардамдын сапатын жана анын өнүгүү келечегин баалоо үчүн реестр аркылуу кант диабети менен ооруган бейтаптар боюнча эпидемиологиялык мүнөздөмөлөрдү жана клиникалык маалыматтарга мониторинг жүргүзүүнүн маанилүүлүгүн көрсөтөт.

Авторлор жөнүндө

Султаналиева Роза Бакаевна, д.м.н., профессор кафедры терапии Кыргызско-Российского Славянского университета, Бишкек, Кыргызская Республика

Рысбекова Гульнара Сатаровна, к.м.н., cтарший преподаватель Ошского государственного университета, Ош, Кыргызская Республика

Абылова Назгуль Кубанычбековна, ассистент и аспирант профессорского курса эндокринологии КГМИПиПК им. С.Б. Даниярова, врач-эндокринолог Эндокринологического центра Министерства здравоохранения Кыргызской Республики, Бишкек, Кыргызская Республика

Мурзакаримова Лариса Кочкарбаевна, Врач статистик Центра электронного здравоохранения при Министерстве здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика

Sultanalieva Roza Bakaevna, MD, Professor, Department of Therapy, Kyrgyz-Russian Slavic University, Bishkek, Kyrgyz Republic

Rysbekova Gulnara Satarovna, Ph.D., Senior Lecturer, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic

Abylova Nazgul Kubanychbekovna, assistant and postgraduate student of the professorial course of endocrinology, KSMIRaAT named after S.B. Daniyarov, Endocrinologist, Endocrinological Center of the Ministry of Health of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic

Murzakarimova Larisa Kochkarbaevna, Statistician, Center for eHealth under the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

Султаналиева Роза Бакаевна, м.и.д.,терапия кафедрасынын профессору, Б. Н. Ельцин атындагы Кыргыз-Россия Славян университетинин, Бишкек, Кыргыз Республикасы 

Рысбекова Гульнара Сатаровна, м.и.к., улук окутуучу, Ош мамлекеттик университетинин, Ош, Кыргыз Республикасы
Абылова Назгүл Кубанычбековна, ассистент жана аспирант эндокринологиянын профессоранын  курсунун С. Б. Данияров атындагы Кыргыз Мамлекеттик кайрадан даярдоо жана квалификацияны жогорулатуу медициналык институтунун; Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин Эндокринологиялык борборунун эндокринологу, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Мурзакаримова Лариса Кочкарбаевна, Саламаттык сактоо министрлигине караштуу Электрондук саламаттыкты сактоо борбордун статисти, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Global report on diabetes 2016/ World Health Organization; 2016.
2. IDF Diabetes Atlas 2015 – 7th edition | www.diabetesatlas.org.
3. Nakamura K, Fuster J, Walsh K. Adipokines: a link between obesity and cardiovascular disease. J Cardiol 2014; 63 (4): 250-9. DOI: 10.1016/j.jjcc.2013.11.006.
4. Influence of behavioral risk factors on the prevalence and risk of developing type 2 diabetes in Kyrgyzstan (STEPS study) [Text] / R.B. Sultanaliev, / V.G. Knyazev, / Vestnik KRSU. - 2016. - Volume 16. - No. 11. -– P. 118-121.
5. Knyazeva V.G. The prevalence of type 2 diabetes mellitus, early disorders of carbohydrate metabolism and their main risk factors in the Kyrgyz Republic: Dis. ... Candidate of Medical Sciences / - Bishkek 2018. - 120 p.
6. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention / Ed. I.I. Dedova, M.V. Shestakova. - M .: LLC Publishing House Medical Information Agency, 2017. [Dedov II, Shestakova MV, eds. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention. Moscow: Meditsinskoe informatsionnoe agentstvo; 2017]. WHO (2017).
7. Prevention and control of noncommunicable diseases in Kyrgyzstan: arguments for investment / World Health Organization. -2017 - 48 p.
8. The prevalence of type 2 diabetes mellitus and its main risk factors among urban and rural residents of Kyrgyzstan [Text] /R.B. Sultanaliev, V.G. Knyazev, // Vestnik KRSU. - 2014. - Volume 14. - No. 4. - P. 150-153.
9. Sultanalieva R.B., Knyazeva V.G. Epidemiological aspects of diabetes mellitus in Kyrgyzstan / Vestnik KRSU, 2016, No. 11

1. Global report on diabetes 2016/ World Health Organization; 2016.
2. IDF Diabetes Atlas 2015 – 7th edition | www.diabetesatlas.org.
3. Nakamura K, Fuster J, Walsh K. Adipokines: a link between obesity and cardiovascular disease. J Cardiol 2014; 63 (4): 250-9. DOI: 10.1016/j.jjcc.2013.11.006.
4. Influence of behavioral risk factors on the prevalence and risk of developing type 2 diabetes in Kyrgyzstan (STEPS study) [Text] / R.B. Sultanaliev, / V.G. Knyazev, / Vestnik KRSU. - 2016. - Volume 16. - No. 11. -– P. 118-121.
5. Knyazeva V.G. The prevalence of type 2 diabetes mellitus, early disorders of carbohydrate metabolism and their main risk factors in the Kyrgyz Republic: Dis. ... Candidate of Medical Sciences / - Bishkek 2018. - 120 p.
6. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention / Ed. I.I. Dedova, M.V. Shestakova. - M .: LLC Publishing House Medical Information Agency, 2017. [Dedov II, Shestakova MV, eds. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention. Moscow: Meditsinskoe informatsionnoe agentstvo; 2017]. WHO (2017).
7. Prevention and control of noncommunicable diseases in Kyrgyzstan: arguments for investment / World Health Organization. -2017 - 48 p.
8. The prevalence of type 2 diabetes mellitus and its main risk factors among urban and rural residents of Kyrgyzstan [Text] /R.B. Sultanaliev, V.G. Knyazev, // Vestnik KRSU. - 2014. - Volume 14. - No. 4. - P. 150-153.
9. Sultanalieva R.B., Knyazeva V.G. Epidemiological aspects of diabetes mellitus in Kyrgyzstan / Vestnik KRSU, 2016, No. 11

1. Global report on diabetes 2016/ World Health Organization; 2016.
2. IDF Diabetes Atlas 2015 – 7th edition | www.diabetesatlas.org.
3. Nakamura K, Fuster J, Walsh K. Adipokines: a link between obesity and cardiovascular disease. J Cardiol 2014; 63 (4): 250-9. DOI: 10.1016/j.jjcc.2013.11.006.
4. Influence of behavioral risk factors on the prevalence and risk of developing type 2 diabetes in Kyrgyzstan (STEPS study) [Text] / R.B. Sultanaliev, / V.G. Knyazev, / Vestnik KRSU. - 2016. - Volume 16. - No. 11. -– P. 118-121.
5. Knyazeva V.G. The prevalence of type 2 diabetes mellitus, early disorders of carbohydrate metabolism and their main risk factors in the Kyrgyz Republic: Dis. ... Candidate of Medical Sciences / - Bishkek 2018. - 120 p.
6. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention / Ed. I.I. Dedova, M.V. Shestakova. - M .: LLC Publishing House Medical Information Agency, 2017. [Dedov II, Shestakova MV, eds. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention. Moscow: Meditsinskoe informatsionnoe agentstvo; 2017]. WHO (2017).
7. Prevention and control of noncommunicable diseases in Kyrgyzstan: arguments for investment / World Health Organization. -2017 - 48 p.
8. The prevalence of type 2 diabetes mellitus and its main risk factors among urban and rural residents of Kyrgyzstan [Text] /R.B. Sultanaliev, V.G. Knyazev, // Vestnik KRSU. - 2014. - Volume 14. - No. 4. - P. 150-153.
9. Sultanalieva R.B., Knyazeva V.G. Epidemiological aspects of diabetes mellitus in Kyrgyzstan / Vestnik KRSU, 2016, No. 11

Для цитирования

Султаналиева Р.Б., Рысбекова Г.С., Абылова Н.К., Мурзакаримова Л.К. Эпидемиология и бремя сахарного диабета в мире и Кыргызстане. Здравоохранение Кыргызстана 2022, № 4, с. 19-25. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.2.19

For citation

Sultanalieva R.B., Rysbekova G.S., Abylova N.K., Murzakarimova L.K. Epidemiology and burden of diabetes in the
world and Kyrgyzstan. Health care of Kyrgyzstan 2022, No.4, pp.19-25. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.2.19

Цитата үчүн

Султаналиева Р.Б., Рысбекова Г.С., Абылова Н.К., Мурзакаримова Л.К. Дүйнөдө жана кыргызстандагы диабеттин эпидемиологиясы жана таралышы. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2022, №o 4, б. 19-25. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.2.19

Авторлор Султаналиева Р.Б., Рысбекова Г.С., Абылова Н.К., Мурзакаримова Л.К.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.2.19
Беттер 19-25
Негизги сөздөр кант диабети, Таралышы, Кыргызстан, экономикалык жоготуулар, диабет реестри
Орусча
Об авторах

Султаналиева Роза Бакаевна, д.м.н., профессор кафедры терапии Кыргызско-Российского Славянского университета, Бишкек, Кыргызская Республика

Рысбекова Гульнара Сатаровна, к.м.н., cтарший преподаватель Ошского государственного университета, Ош, Кыргызская Республика

Абылова Назгуль Кубанычбековна, ассистент и аспирант профессорского курса эндокринологии КГМИПиПК им. С.Б. Даниярова, врач-эндокринолог Эндокринологического центра Министерства здравоохранения Кыргызской Республики, Бишкек, Кыргызская Республика

Мурзакаримова Лариса Кочкарбаевна, Врач статистик Центра электронного здравоохранения при Министерстве здравоохранения, Бишкек, Кыргызская Республика

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. Global report on diabetes 2016/ World Health Organization; 2016.
2. IDF Diabetes Atlas 2015 – 7th edition | www.diabetesatlas.org.
3. Nakamura K, Fuster J, Walsh K. Adipokines: a link between obesity and cardiovascular disease. J Cardiol 2014; 63 (4): 250-9. DOI: 10.1016/j.jjcc.2013.11.006.
4. Influence of behavioral risk factors on the prevalence and risk of developing type 2 diabetes in Kyrgyzstan (STEPS study) [Text] / R.B. Sultanaliev, / V.G. Knyazev, / Vestnik KRSU. - 2016. - Volume 16. - No. 11. -– P. 118-121.
5. Knyazeva V.G. The prevalence of type 2 diabetes mellitus, early disorders of carbohydrate metabolism and their main risk factors in the Kyrgyz Republic: Dis. ... Candidate of Medical Sciences / - Bishkek 2018. - 120 p.
6. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention / Ed. I.I. Dedova, M.V. Shestakova. - M .: LLC Publishing House Medical Information Agency, 2017. [Dedov II, Shestakova MV, eds. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention. Moscow: Meditsinskoe informatsionnoe agentstvo; 2017]. WHO (2017).
7. Prevention and control of noncommunicable diseases in Kyrgyzstan: arguments for investment / World Health Organization. -2017 - 48 p.
8. The prevalence of type 2 diabetes mellitus and its main risk factors among urban and rural residents of Kyrgyzstan [Text] /R.B. Sultanaliev, V.G. Knyazev, // Vestnik KRSU. - 2014. - Volume 14. - No. 4. - P. 150-153.
9. Sultanalieva R.B., Knyazeva V.G. Epidemiological aspects of diabetes mellitus in Kyrgyzstan / Vestnik KRSU, 2016, No. 11

Для цитирования

Султаналиева Р.Б., Рысбекова Г.С., Абылова Н.К., Мурзакаримова Л.К. Эпидемиология и бремя сахарного диабета в мире и Кыргызстане. Здравоохранение Кыргызстана 2022, № 4, с. 19-25. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.2.19

Англисче
About authors

Sultanalieva Roza Bakaevna, MD, Professor, Department of Therapy, Kyrgyz-Russian Slavic University, Bishkek, Kyrgyz Republic

Rysbekova Gulnara Satarovna, Ph.D., Senior Lecturer, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic

Abylova Nazgul Kubanychbekovna, assistant and postgraduate student of the professorial course of endocrinology, KSMIRaAT named after S.B. Daniyarov, Endocrinologist, Endocrinological Center of the Ministry of Health of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic

Murzakarimova Larisa Kochkarbaevna, Statistician, Center for eHealth under the Ministry of Health, Bishkek, Kyrgyz Republic

References

1. Global report on diabetes 2016/ World Health Organization; 2016.
2. IDF Diabetes Atlas 2015 – 7th edition | www.diabetesatlas.org.
3. Nakamura K, Fuster J, Walsh K. Adipokines: a link between obesity and cardiovascular disease. J Cardiol 2014; 63 (4): 250-9. DOI: 10.1016/j.jjcc.2013.11.006.
4. Influence of behavioral risk factors on the prevalence and risk of developing type 2 diabetes in Kyrgyzstan (STEPS study) [Text] / R.B. Sultanaliev, / V.G. Knyazev, / Vestnik KRSU. - 2016. - Volume 16. - No. 11. -– P. 118-121.
5. Knyazeva V.G. The prevalence of type 2 diabetes mellitus, early disorders of carbohydrate metabolism and their main risk factors in the Kyrgyz Republic: Dis. ... Candidate of Medical Sciences / - Bishkek 2018. - 120 p.
6. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention / Ed. I.I. Dedova, M.V. Shestakova. - M .: LLC Publishing House Medical Information Agency, 2017. [Dedov II, Shestakova MV, eds. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention. Moscow: Meditsinskoe informatsionnoe agentstvo; 2017]. WHO (2017).
7. Prevention and control of noncommunicable diseases in Kyrgyzstan: arguments for investment / World Health Organization. -2017 - 48 p.
8. The prevalence of type 2 diabetes mellitus and its main risk factors among urban and rural residents of Kyrgyzstan [Text] /R.B. Sultanaliev, V.G. Knyazev, // Vestnik KRSU. - 2014. - Volume 14. - No. 4. - P. 150-153.
9. Sultanalieva R.B., Knyazeva V.G. Epidemiological aspects of diabetes mellitus in Kyrgyzstan / Vestnik KRSU, 2016, No. 11

For citation

Sultanalieva R.B., Rysbekova G.S., Abylova N.K., Murzakarimova L.K. Epidemiology and burden of diabetes in the
world and Kyrgyzstan. Health care of Kyrgyzstan 2022, No.4, pp.19-25. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.2.19

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Султаналиева Роза Бакаевна, м.и.д.,терапия кафедрасынын профессору, Б. Н. Ельцин атындагы Кыргыз-Россия Славян университетинин, Бишкек, Кыргыз Республикасы 

Рысбекова Гульнара Сатаровна, м.и.к., улук окутуучу, Ош мамлекеттик университетинин, Ош, Кыргыз Республикасы
Абылова Назгүл Кубанычбековна, ассистент жана аспирант эндокринологиянын профессоранын  курсунун С. Б. Данияров атындагы Кыргыз Мамлекеттик кайрадан даярдоо жана квалификацияны жогорулатуу медициналык институтунун; Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин Эндокринологиялык борборунун эндокринологу, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Мурзакаримова Лариса Кочкарбаевна, Саламаттык сактоо министрлигине караштуу Электрондук саламаттыкты сактоо борбордун статисти, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Global report on diabetes 2016/ World Health Organization; 2016.
2. IDF Diabetes Atlas 2015 – 7th edition | www.diabetesatlas.org.
3. Nakamura K, Fuster J, Walsh K. Adipokines: a link between obesity and cardiovascular disease. J Cardiol 2014; 63 (4): 250-9. DOI: 10.1016/j.jjcc.2013.11.006.
4. Influence of behavioral risk factors on the prevalence and risk of developing type 2 diabetes in Kyrgyzstan (STEPS study) [Text] / R.B. Sultanaliev, / V.G. Knyazev, / Vestnik KRSU. - 2016. - Volume 16. - No. 11. -– P. 118-121.
5. Knyazeva V.G. The prevalence of type 2 diabetes mellitus, early disorders of carbohydrate metabolism and their main risk factors in the Kyrgyz Republic: Dis. ... Candidate of Medical Sciences / - Bishkek 2018. - 120 p.
6. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention / Ed. I.I. Dedova, M.V. Shestakova. - M .: LLC Publishing House Medical Information Agency, 2017. [Dedov II, Shestakova MV, eds. Complications of diabetes mellitus: treatment and prevention. Moscow: Meditsinskoe informatsionnoe agentstvo; 2017]. WHO (2017).
7. Prevention and control of noncommunicable diseases in Kyrgyzstan: arguments for investment / World Health Organization. -2017 - 48 p.
8. The prevalence of type 2 diabetes mellitus and its main risk factors among urban and rural residents of Kyrgyzstan [Text] /R.B. Sultanaliev, V.G. Knyazev, // Vestnik KRSU. - 2014. - Volume 14. - No. 4. - P. 150-153.
9. Sultanalieva R.B., Knyazeva V.G. Epidemiological aspects of diabetes mellitus in Kyrgyzstan / Vestnik KRSU, 2016, No. 11

Цитата үчүн

Султаналиева Р.Б., Рысбекова Г.С., Абылова Н.К., Мурзакаримова Л.К. Дүйнөдө жана кыргызстандагы диабеттин эпидемиологиясы жана таралышы. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2022, №o 4, б. 19-25. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2022.4.10.2.19

Көрүүлөр: 4593
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support