Кыргызстандын Саламаттык Сактоо
Zdravoohraneniye Kyrgyzstana

ISSN 1694-8068 (Print)

ISSN 1694-805X (Online)

Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун контекстинде тамак-аштан уулануу проблемасын жөнгө салуунун укуктук базасы

Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун контекстинде тамак-аштан уулануу проблемасын жөнгө салуунун укуктук базасы
Полный текст  

Корутунду

Киришүү. Тамак-аш адамдын жашоо тиричилигине таасир этүүчү эң маанилүү фактор, ал тамак-аш азыктарынын сапатын жана коопсуздугун сактоону мыйзамдык жана экономикалык деңгээлде мамлекеттик жөнгө салууну талап кылат. Ушул тараптан алганда, бүгүнкү күндө Кыргыз Республикасы үчүн сапаттуу тамак-аш азык-тарын өндүрүүнүн жана сатуунун курч көйгөйү, ошондой эле тамак-аштан ууланууну нормативдик-укуктук жөнгө салуу маселелери турат. Өлкөнүн жарандарынын коопсуз тамактануусун камсыз кылуунун нормативдик-укуктук механизмдерин дайыма жакшыртуу мамлекеттин негизги милдети экендиги түшүнүктүү. Ошону менен бирге тамак-аш азыктарынын сапатын жана коопсуздугун контролдоону камсыз кылуу боюнча кызыкдар болгон коом- чулуктар менен биргеликте мамлекеттик жөнгө салуу институттарын өнүктүрүү зарылдыгы турат. Бул иште Кыргыз Республикасындагы тамак-аш азыктарынын коопсуздугун камсыз кылуунун укуктук негизин анализдөөгө аракет жасалган. Максаты: Кыргыз Республикасында тамак-аштан болгон ууланууларды жана тамак-аш коопсуздугунун норма- тивдик-укуктук жөнгө салуунуу жакшыртуу боюнча кайра түзүүлөр. Ыкмалар: Кыргыз Республикасында жана КМШ өлкөлөрүндө тамак-аш коопсуздугунун контекстинде тамак- аштан болгон уулануу көйгөйлөрүн нормативдик-укуктук жөнгө салууга анализ жүргүзүү (мыйзамдар, Өкмөттүн токтомдору, Кодекстер). Натыйжалар.Бүгүнкү күндө нормативдик-укуктук актылар (мыйзамдар, Өкмөттүн токтомдору, кодекстер жана буйруктар) азык-түлүк коопсуздугунун контекстинде тамак-аштан уулануу көйгөйлөрүн чечүү үчүн тез арада жакшыртууну талап кылат. Азыркы учурдагы нормативдик-укуктук актыларда тамак-аш коопсуздугу жана тамак-аштан болгон уулануу проблемасынын чегинде алардын артыкчылыктары жана кемчиликтери бар, бул эл аралык стандарттардын контекстинде жөнгө салууну талап кылат. Жыйынтыктар. Мамлекеттин азык-түлүк коопсуздугу бүгүнкү күндүн эң маанилүү артыкчылыктарынын бири болуп саналат. Мындан мыйзамдарда бекитилүүгө тийиш болгон эки негизги принципти бөлүп көрсөтүү керек - бул адамдын ден соолугу үчүн коопсуз тамак-аш азыктары менен камсыз кылуу жана кооптуу азык-түлүктү өндүрүү үчүн жоопкерчиликти камсыздоо принциби.

Авторлор жөнүндө

Айдаралиев Арсен Асылбекович, Член-корреспондент, профессор, д.м.н., Национальной академии наук Кыргызской Республики; Президент академического консорциума «Международный университет Кыргызстана», Бишкек, Кыргызская Республика
Акматов Илим Мелисович, аспирант Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Кельдибеков Рамис Жакыпбекович, к.ю.н., научный сотрудник Международного института гор академического консорциума «Международный университет Кыргызстана»; научный сотрудник Группы прогнозирования Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Касымова Рано Оморовна, д.м.н., профессор кафедры гигиены Медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Бишкек, Кыргызская Республика

Aidaraliev Arsen Asylbekovich, Corresponding Member, Professor, MD, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic; President of the Academic Consortium "International University of Kyrgyzstan",
Bishkek, Kyrgyz Republic
Akmatov Ilim Melisovich, post-graduate student of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Keldibekov Ramis Zhakypbekovich, Ph.D., researcher at the International Institute of Mountains of the Academic Consortium "International University of Kyrgyzstan"; Research Fellow of the Forecasting Group of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Kasymova Rano Omorovna, Doctor of Medical Sciences, Professor of the Department of Hygiene, B.N. Yeltsin,Kyrgyz-Russian Slavic University, Bishkek, Kyrgyz Republic

Айдаралиев Арсен Асылбекович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын корреспондент-мүчөсү, профессор, м.и.д.; «Кыргызстан Эл аралык университети» академиялык консорциумунун президенти,
Бишкек, Кыргыз Республикасы
Акматов Илим Мелисович, Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун аспиранты, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Келдибеков Рамис Жакыпбекович, ф.и.к., “Кыргызстан Эл аралык университети” Академиялык консорциумунун Эл аралык Тоо институтунун илимий кызматкери; Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун болжолдоо тобунун илимий кызматкери, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Касымова Рано Оморовна, медицина илимдеринин доктору, Б.Н. Ельцин, Кыргыз-Орус Славян университетинин гигиена кафедрасынын профессору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Джурупова Б.К., Саматова Г.Ж. Проблемы и пути решения продовольственной безопасности и питания в Кыргызской Республике // Наука вчера, сегодня, завтра: сб. ст. по матер. XXXV междунар. науч.-практ. конф. № 6 (28). - Новосибирск: СибАК, 2016. - С. 139-143.Dzhurupova B.K., Samatova G.Zh. Problems and ways of solving food security and nutrition in the Kyrgyz Republic // Nauka vchera, segodnya, zavtra: Sb. st. po mater. XXXV mezhdunar. nauch.-prakt. konf. [Science yesterday, today, tomorrow: Proceedings of the XXXV International Scientific and Practical Conference]. - No. 6 (28). - Novosibirsk: SibAK, 2016. – P. 139-143.
2. Jaffee S., Henson S.,Unnevehr L.,Grace D., Cassou E. 2019.The Safe Food Imperative: Accelerating Progress in Low- and Middle-Income Countries. Agriculture and Food Series; Washington, DC: World Bank, 2019. Available at: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/30568
3. Касымов, О. Т. Руководство по общественному здравоохранению: монография / Под общей редакцией д.м.н., проф. О.Т. Касымова и к.м.н. С. Т. Абдикаримова. - Бишкек, 2012. - 272 с. Kasymov, O. T. Guide to Public health: monograph / Under the general editorship of doctor of medical sciences, prof. O. T. Kasymov and candidate of medical sciences S. T. Abdikarimov.- Bishkek, 2012. - 272 p.
4. ВОЗ. Оценка глобального бремени здоровью болезнями пищевого происхождения. – Женева, 2015. - 255 с. - Режим доступа: http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/199350/ 9789241565165_eng.pdf;jsessionid= 9B1B3E96 D48622D 54CD7E508 D1D5DE3F?sequence=1 WHO estimates of the global burden of foodborne diseases: foodborne disease burden epidemiology reference group 2007-2015. – WHO: Geneva, 2015. 255 p. Available at: http://apps.who.int/irisbitstream/handle/10665/199350/9789241565165_eng.pdf;jsessionid=9B1B3E96D48622D54CD7E508D1D5DE3F?sequence=1
5. Закон Кыргызской Республики «О продовольственной безопасности Кыргызской Республики» от 4 августа 2008 года №183. - Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397. The Law of the Kyrgyz Republic "On Food Security of the Kyrgyz Republic" dated August 4, 2008 No. 183. – Available at http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397
6. Закон Кыргызской Республики «Об основах технического регулирования в Кыргызской Республике» от 22 мая 2004 года № 67. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru.The Law of the Kyrgyz Republic "On the basics of Technical Regulation in the Kyrgyz Republic"dated May 22,2004 No.67.– Available at:http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru
7. Международные стандарты пищевых продуктов. ФАО. – Режим доступа: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/ru/International food standards. FAO. – Available at: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius
8. Решение Комиссии Таможенного союза от 09.12.2011 № 880 (ред. от 10.06.2014) «О принятии технического регламента Таможенного союза «О безопасности пищевой продукции».  https://eec.eaeunion.org/comission/department/deptexreg/tr/PischevayaProd.php. Decision of the Customs Union Commission dated 09.12.2011 No. 880 (ed. dated 10.06.2014) "On the adoption of the technical regulations of the Customs Union "On food safety". – Available at: https://eec.eaeunion.org/ comission/department/
deptexreg/tr/PischevayaProd.php
9. Закон Кыргызской Республики «О защите прав потребителей» от 10 декабря 1997 года № 90. – Режим доступа:
http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590.The Law of the Kyrgyz Republic "On Consumer Rights Protection" dated December 10,1997 No. 90. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590
10. Уголовный кодекс Кыргызской Республики от 28 октября 2021 года № 127. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309. Criminal Code of the Kyrgyz Republic No. 127 dated October 28, 2021. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309.
11. Царегородцева Е.В. Требования к безопасности и качеству продуктов питания в Европейском союзе и России // Вестник Марийского государственного университета. Серия «Сельскохозяйственные науки. Экономические науки». - 2017. - Т. 3, № 4 (12). - С. 52-57. Tsaregorodtseva E.V. Requirements for food safety and quality in the European Union and Russia // Vestnik Mariyskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya «Sel'skokhozyaystvennye nauki. Ekonomicheskie nauki» [Bulletin of the Mari State University. The series "Agricultural sciences. Economic Sciences"]. - 2017. - Vol. 3, No. 4 (12). - pp. 52-57.
12. Соглашение по применению санитарных и фитосанитарных мер Всемирной торговой организации. – Режим доступа:https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf. Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures of the World Trade Organization. – Available at: https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf
13. Закон Кыргызской Республики: Технический регламент «Гигиена производства пищевых продуктов» от 1 июня 2013 года № 88. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896. Law of the Kyrgyz Republic: Technical Regulation "Hygiene of food production" dated June 1, 2013 No. 88. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896
14. Законодательство Европейского союза и Республики Беларусь в области безопасности пищевой продукции: в помощь экспортеру / Международная финансовая корпорация. – 2011. – Режим доступа: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство.pdf.Legislation of the European Union and the Republic of Belarus in the field of food safety:to help the exporter / International Finance Corporation. – 2011. – Available at: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство .pdf
15. Валетова Ю. А. Международно-правовое обеспечение продовольственной безопасности: дис. ... канд. юрид. наук. - Москва, 2013. - С. 50. Valetova, Yu. A. International legal provision of food security: dissertation for the degree of candidate of legal sciences. - Moscow, 2013.- p.50.
16. Всемирная организация здравоохранения. Пять важнейших принципов безопасного питания: пособие. - 2007. – Режим доступа: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740. World Health Organization. Five keys to safer food manual. - 2007. –Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740
17. Кодекс Кыргызской Республики о правонарушениях от 28 октября 2021 года № 128. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112306. Code of the Kyrgyz Republic on Offenses dated October 28, 2021 No. 128. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1123062023, №2 Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун

1. Dzhurupova B.K., Samatova G.Zh. Problems and ways of solving food security and nutrition in the Kyrgyz Republic // Nauka vchera, segodnya, zavtra: Sb. st. po mater. XXXV mezhdunar. nauch.-prakt. konf. [Science yesterday, today, tomorrow: Proceedings of the XXXV International Scientific and Practical Conference. - No. 6 (28). - Novosibirsk: SibAK, 2016. – P. 139-143.
2. Jaffee S., Henson S.,Unnevehr L.,Grace D., Cassou E. 2019.The Safe Food Imperative: Accelerating Progress in Low- and Middle-Income Countries. Agriculture and Food Series; Washington, DC: World Bank, 2019. Available at: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/30568
3. Kasymov, O. T. Guide to Public health: monograph / Under the general editorship of doctor of medical sciences, prof. O. T. Kasymov and candidate of medical sciences S. T. Abdikarimov.- Bishkek, 2012. - 272 p.
4. WHO estimates of the global burden of foodborne diseases: foodborne disease burden epidemiology reference group 2007-2015. – WHO: Geneva, 2015. 255 p. Available at: http://apps.who.int/irisbitstream/handle/10665/199350/9789241565165_eng.pdf;jsessionid=9B1B3E96D48622D54CD7E508D1D5DE3F?sequence=1
5. The Law of the Kyrgyz Republic "On Food Security of the Kyrgyz Republic" dated August 4, 2008 No. 183. – Available at http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397
6.  Law of the Kyrgyz Republic "On the basics of Technical Regulation in the Kyrgyz Republic"dated May 22,2004 No.67.– Available at:http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru
7. International food standards. FAO. – Available at: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius
8. Decision of the Customs Union Commission dated 09.12.2011 No. 880 (ed. dated 10.06.2014) "On the adoption of the technical regulations of the Customs Union "On food safety". – Available at: https://eec.eaeunion.org/ comission/department/deptexreg/tr/PischevayaProd.php
9. The Law of the Kyrgyz Republic "On Consumer Rights Protection" dated December 10,1997 No. 90. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590
10. Criminal Code of the Kyrgyz Republic No. 127 dated October 28, 2021. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309.
11. Tsaregorodtseva E.V. Requirements for food safety and quality in the European Union and Russia // Vestnik Mariyskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya «Sel'skokhozyaystvennye nauki. Ekonomicheskie nauki» [Bulletin of the Mari State University. The series "Agricultural sciences. Economic Sciences"]. - 2017. - Vol. 3, No. 4 (12). - pp. 52-57.
12. Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures of the World Trade Organization. – Available at: https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf
13.  Law of the Kyrgyz Republic: Technical Regulation "Hygiene of food production" dated June 1, 2013 No. 88. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896
14. Legislation of the European Union and the Republic of Belarus in the field of food safety:to help the exporter / International Finance Corporation. – 2011. – Available at: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство .pdf
15. Valetova, Yu. A. International legal provision of food security: dissertation for the degree of candidate of legal sciences. - Moscow, 2013.- p.50.
16. World Health Organization. Five keys to safer food manual. - 2007. –Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740
17.  Code of the Kyrgyz Republic on Offenses dated October 28, 2021 No. 128. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1123062023, №2 Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун

1. Джурупова Б.К., Саматова Г.Ж. Проблемы и пути решения продовольственной безопасности и питания в Кыргызской Республике // Наука вчера, сегодня, завтра: сб. ст. по матер. XXXV междунар. науч.-практ. конф. № 6 (28). - Новосибирск: СибАК, 2016. - С. 139-143.Dzhurupova B.K., Samatova G.Zh. Problems and ways of solving food security and nutrition in the Kyrgyz Republic // Nauka vchera, segodnya, zavtra: Sb. st. po mater. XXXV mezhdunar. nauch.-prakt. konf. [Science yesterday, today, tomorrow: Proceedings of the XXXV International Scientific and Practical Conference]. - No. 6 (28). - Novosibirsk: SibAK, 2016. – P. 139-143.
2. Jaffee S., Henson S.,Unnevehr L.,Grace D., Cassou E. 2019.The Safe Food Imperative: Accelerating Progress in Low- and Middle-Income Countries. Agriculture and Food Series; Washington, DC: World Bank, 2019. Available at: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/30568
3. Касымов, О. Т. Руководство по общественному здравоохранению: монография / Под общей редакцией д.м.н., проф. О.Т. Касымова и к.м.н. С. Т. Абдикаримова. - Бишкек, 2012. - 272 с. Kasymov, O. T. Guide to Public health: monograph / Under the general editorship of doctor of medical sciences, prof. O. T. Kasymov and candidate of medical sciences S. T. Abdikarimov.- Bishkek, 2012. - 272 p.
4. ВОЗ. Оценка глобального бремени здоровью болезнями пищевого происхождения. – Женева, 2015. - 255 с. - Режим доступа: http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/199350/ 9789241565165_eng.pdf;jsessionid= 9B1B3E96 D48622D 54CD7E508 D1D5DE3F?sequence=1 WHO estimates of the global burden of foodborne diseases: foodborne disease burden epidemiology reference group 2007-2015. – WHO: Geneva, 2015. 255 p. Available at: http://apps.who.int/irisbitstream/handle/10665/199350/9789241565165_eng.pdf;jsessionid=9B1B3E96D48622D54CD7E508D1D5DE3F?sequence=1
5. Закон Кыргызской Республики «О продовольственной безопасности Кыргызской Республики» от 4 августа 2008 года №183. - Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397. The Law of the Kyrgyz Republic "On Food Security of the Kyrgyz Republic" dated August 4, 2008 No. 183. – Available at http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397
6. Закон Кыргызской Республики «Об основах технического регулирования в Кыргызской Республике» от 22 мая 2004 года № 67. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru.The Law of the Kyrgyz Republic "On the basics of Technical Regulation in the Kyrgyz Republic"dated May 22,2004 No.67.– Available at:http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru
7. Международные стандарты пищевых продуктов. ФАО. – Режим доступа: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/ru/International food standards. FAO. – Available at: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius
8. Решение Комиссии Таможенного союза от 09.12.2011 № 880 (ред. от 10.06.2014) «О принятии технического регламента Таможенного союза «О безопасности пищевой продукции».  https://eec.eaeunion.org/comission/department/deptexreg/tr/PischevayaProd.php. Decision of the Customs Union Commission dated 09.12.2011 No. 880 (ed. dated 10.06.2014) "On the adoption of the technical regulations of the Customs Union "On food safety". – Available at: https://eec.eaeunion.org/ comission/department/
deptexreg/tr/PischevayaProd.php
9. Закон Кыргызской Республики «О защите прав потребителей» от 10 декабря 1997 года № 90. – Режим доступа:
http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590.The Law of the Kyrgyz Republic "On Consumer Rights Protection" dated December 10,1997 No. 90. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590
10. Уголовный кодекс Кыргызской Республики от 28 октября 2021 года № 127. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309. Criminal Code of the Kyrgyz Republic No. 127 dated October 28, 2021. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309.
11. Царегородцева Е.В. Требования к безопасности и качеству продуктов питания в Европейском союзе и России // Вестник Марийского государственного университета. Серия «Сельскохозяйственные науки. Экономические науки». - 2017. - Т. 3, № 4 (12). - С. 52-57. Tsaregorodtseva E.V. Requirements for food safety and quality in the European Union and Russia // Vestnik Mariyskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya «Sel'skokhozyaystvennye nauki. Ekonomicheskie nauki» [Bulletin of the Mari State University. The series "Agricultural sciences. Economic Sciences"]. - 2017. - Vol. 3, No. 4 (12). - pp. 52-57.
12. Соглашение по применению санитарных и фитосанитарных мер Всемирной торговой организации. – Режим доступа:https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf. Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures of the World Trade Organization. – Available at: https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf
13. Закон Кыргызской Республики: Технический регламент «Гигиена производства пищевых продуктов» от 1 июня 2013 года № 88. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896. Law of the Kyrgyz Republic: Technical Regulation "Hygiene of food production" dated June 1, 2013 No. 88. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896
14. Законодательство Европейского союза и Республики Беларусь в области безопасности пищевой продукции: в помощь экспортеру / Международная финансовая корпорация. – 2011. – Режим доступа: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство.pdf.Legislation of the European Union and the Republic of Belarus in the field of food safety:to help the exporter / International Finance Corporation. – 2011. – Available at: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство .pdf
15. Валетова Ю. А. Международно-правовое обеспечение продовольственной безопасности: дис. ... канд. юрид. наук. - Москва, 2013. - С. 50. Valetova, Yu. A. International legal provision of food security: dissertation for the degree of candidate of legal sciences. - Moscow, 2013.- p.50.
16. Всемирная организация здравоохранения. Пять важнейших принципов безопасного питания: пособие. - 2007. – Режим доступа: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740. World Health Organization. Five keys to safer food manual. - 2007. –Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740
17. Кодекс Кыргызской Республики о правонарушениях от 28 октября 2021 года № 128. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112306. Code of the Kyrgyz Republic on Offenses dated October 28, 2021 No. 128. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1123062023, №2 Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун

Для цитирования

Айдаралиев А.А., Акматов И.М.,Кельдибеков Р.Ж., Касымова Р.О. Правовые основы регулирования проблемы пищевого отравления в контексте пищевой безопасности Кыргызской Республики. Здравоохранение Кыргызстана 2023, № 2, с. 66-75.https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.10.66.75

For citation

Aidaraliev A.A., Akmatov I.M., Keldibekov R.J., Kasymova R.O. Legal basis for regulating the problem of food poison
ing in the context of food safety of the Kyrgyz Republic. Health care of Kyrgyzstan 2023, No.2, pp. 66-75. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.10.66.75

Цитата үчүн

Айдаралиев А.А., Акматов И.М.,Кельдибеков Р.Ж., Касымова Р.О. Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун контекстинде тамак-аштан уулануу проблемасын жөнгө салуунун укуктук базасы. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2023, № 2, б. 66-75. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.10.66.75

Авторлор Айдаралиев А.А., Акматов И.М., Касымова Р.О., Кельдибеков Р.Ж.
Ссылка doi.org https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.10.66.75
Беттер 66-75
Негизги сөздөр тамак-аш азыктары, food and food safety, техникалык регламенттер, административдик жоопкерчилик, коомдук көзөмөл
Орусча
Об авторах

Айдаралиев Арсен Асылбекович, Член-корреспондент, профессор, д.м.н., Национальной академии наук Кыргызской Республики; Президент академического консорциума «Международный университет Кыргызстана», Бишкек, Кыргызская Республика
Акматов Илим Мелисович, аспирант Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Кельдибеков Рамис Жакыпбекович, к.ю.н., научный сотрудник Международного института гор академического консорциума «Международный университет Кыргызстана»; научный сотрудник Группы прогнозирования Национального института общественного здоровья, Бишкек, Кыргызская Республика
Касымова Рано Оморовна, д.м.н., профессор кафедры гигиены Медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Бишкек, Кыргызская Республика

Полный текст

PDF (RUS)

Список литературы

1. Джурупова Б.К., Саматова Г.Ж. Проблемы и пути решения продовольственной безопасности и питания в Кыргызской Республике // Наука вчера, сегодня, завтра: сб. ст. по матер. XXXV междунар. науч.-практ. конф. № 6 (28). - Новосибирск: СибАК, 2016. - С. 139-143.Dzhurupova B.K., Samatova G.Zh. Problems and ways of solving food security and nutrition in the Kyrgyz Republic // Nauka vchera, segodnya, zavtra: Sb. st. po mater. XXXV mezhdunar. nauch.-prakt. konf. [Science yesterday, today, tomorrow: Proceedings of the XXXV International Scientific and Practical Conference]. - No. 6 (28). - Novosibirsk: SibAK, 2016. – P. 139-143.
2. Jaffee S., Henson S.,Unnevehr L.,Grace D., Cassou E. 2019.The Safe Food Imperative: Accelerating Progress in Low- and Middle-Income Countries. Agriculture and Food Series; Washington, DC: World Bank, 2019. Available at: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/30568
3. Касымов, О. Т. Руководство по общественному здравоохранению: монография / Под общей редакцией д.м.н., проф. О.Т. Касымова и к.м.н. С. Т. Абдикаримова. - Бишкек, 2012. - 272 с. Kasymov, O. T. Guide to Public health: monograph / Under the general editorship of doctor of medical sciences, prof. O. T. Kasymov and candidate of medical sciences S. T. Abdikarimov.- Bishkek, 2012. - 272 p.
4. ВОЗ. Оценка глобального бремени здоровью болезнями пищевого происхождения. – Женева, 2015. - 255 с. - Режим доступа: http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/199350/ 9789241565165_eng.pdf;jsessionid= 9B1B3E96 D48622D 54CD7E508 D1D5DE3F?sequence=1 WHO estimates of the global burden of foodborne diseases: foodborne disease burden epidemiology reference group 2007-2015. – WHO: Geneva, 2015. 255 p. Available at: http://apps.who.int/irisbitstream/handle/10665/199350/9789241565165_eng.pdf;jsessionid=9B1B3E96D48622D54CD7E508D1D5DE3F?sequence=1
5. Закон Кыргызской Республики «О продовольственной безопасности Кыргызской Республики» от 4 августа 2008 года №183. - Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397. The Law of the Kyrgyz Republic "On Food Security of the Kyrgyz Republic" dated August 4, 2008 No. 183. – Available at http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397
6. Закон Кыргызской Республики «Об основах технического регулирования в Кыргызской Республике» от 22 мая 2004 года № 67. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru.The Law of the Kyrgyz Republic "On the basics of Technical Regulation in the Kyrgyz Republic"dated May 22,2004 No.67.– Available at:http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru
7. Международные стандарты пищевых продуктов. ФАО. – Режим доступа: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/ru/International food standards. FAO. – Available at: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius
8. Решение Комиссии Таможенного союза от 09.12.2011 № 880 (ред. от 10.06.2014) «О принятии технического регламента Таможенного союза «О безопасности пищевой продукции».  https://eec.eaeunion.org/comission/department/deptexreg/tr/PischevayaProd.php. Decision of the Customs Union Commission dated 09.12.2011 No. 880 (ed. dated 10.06.2014) "On the adoption of the technical regulations of the Customs Union "On food safety". – Available at: https://eec.eaeunion.org/ comission/department/
deptexreg/tr/PischevayaProd.php
9. Закон Кыргызской Республики «О защите прав потребителей» от 10 декабря 1997 года № 90. – Режим доступа:
http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590.The Law of the Kyrgyz Republic "On Consumer Rights Protection" dated December 10,1997 No. 90. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590
10. Уголовный кодекс Кыргызской Республики от 28 октября 2021 года № 127. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309. Criminal Code of the Kyrgyz Republic No. 127 dated October 28, 2021. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309.
11. Царегородцева Е.В. Требования к безопасности и качеству продуктов питания в Европейском союзе и России // Вестник Марийского государственного университета. Серия «Сельскохозяйственные науки. Экономические науки». - 2017. - Т. 3, № 4 (12). - С. 52-57. Tsaregorodtseva E.V. Requirements for food safety and quality in the European Union and Russia // Vestnik Mariyskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya «Sel'skokhozyaystvennye nauki. Ekonomicheskie nauki» [Bulletin of the Mari State University. The series "Agricultural sciences. Economic Sciences"]. - 2017. - Vol. 3, No. 4 (12). - pp. 52-57.
12. Соглашение по применению санитарных и фитосанитарных мер Всемирной торговой организации. – Режим доступа:https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf. Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures of the World Trade Organization. – Available at: https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf
13. Закон Кыргызской Республики: Технический регламент «Гигиена производства пищевых продуктов» от 1 июня 2013 года № 88. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896. Law of the Kyrgyz Republic: Technical Regulation "Hygiene of food production" dated June 1, 2013 No. 88. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896
14. Законодательство Европейского союза и Республики Беларусь в области безопасности пищевой продукции: в помощь экспортеру / Международная финансовая корпорация. – 2011. – Режим доступа: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство.pdf.Legislation of the European Union and the Republic of Belarus in the field of food safety:to help the exporter / International Finance Corporation. – 2011. – Available at: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство .pdf
15. Валетова Ю. А. Международно-правовое обеспечение продовольственной безопасности: дис. ... канд. юрид. наук. - Москва, 2013. - С. 50. Valetova, Yu. A. International legal provision of food security: dissertation for the degree of candidate of legal sciences. - Moscow, 2013.- p.50.
16. Всемирная организация здравоохранения. Пять важнейших принципов безопасного питания: пособие. - 2007. – Режим доступа: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740. World Health Organization. Five keys to safer food manual. - 2007. –Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740
17. Кодекс Кыргызской Республики о правонарушениях от 28 октября 2021 года № 128. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112306. Code of the Kyrgyz Republic on Offenses dated October 28, 2021 No. 128. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1123062023, №2 Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун

Для цитирования

Айдаралиев А.А., Акматов И.М.,Кельдибеков Р.Ж., Касымова Р.О. Правовые основы регулирования проблемы пищевого отравления в контексте пищевой безопасности Кыргызской Республики. Здравоохранение Кыргызстана 2023, № 2, с. 66-75.https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.10.66.75

Англисче
About authors

Aidaraliev Arsen Asylbekovich, Corresponding Member, Professor, MD, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic; President of the Academic Consortium "International University of Kyrgyzstan",
Bishkek, Kyrgyz Republic
Akmatov Ilim Melisovich, post-graduate student of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Keldibekov Ramis Zhakypbekovich, Ph.D., researcher at the International Institute of Mountains of the Academic Consortium "International University of Kyrgyzstan"; Research Fellow of the Forecasting Group of the National Institute of Public Health, Bishkek, Kyrgyz Republic
Kasymova Rano Omorovna, Doctor of Medical Sciences, Professor of the Department of Hygiene, B.N. Yeltsin,Kyrgyz-Russian Slavic University, Bishkek, Kyrgyz Republic

References

1. Dzhurupova B.K., Samatova G.Zh. Problems and ways of solving food security and nutrition in the Kyrgyz Republic // Nauka vchera, segodnya, zavtra: Sb. st. po mater. XXXV mezhdunar. nauch.-prakt. konf. [Science yesterday, today, tomorrow: Proceedings of the XXXV International Scientific and Practical Conference. - No. 6 (28). - Novosibirsk: SibAK, 2016. – P. 139-143.
2. Jaffee S., Henson S.,Unnevehr L.,Grace D., Cassou E. 2019.The Safe Food Imperative: Accelerating Progress in Low- and Middle-Income Countries. Agriculture and Food Series; Washington, DC: World Bank, 2019. Available at: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/30568
3. Kasymov, O. T. Guide to Public health: monograph / Under the general editorship of doctor of medical sciences, prof. O. T. Kasymov and candidate of medical sciences S. T. Abdikarimov.- Bishkek, 2012. - 272 p.
4. WHO estimates of the global burden of foodborne diseases: foodborne disease burden epidemiology reference group 2007-2015. – WHO: Geneva, 2015. 255 p. Available at: http://apps.who.int/irisbitstream/handle/10665/199350/9789241565165_eng.pdf;jsessionid=9B1B3E96D48622D54CD7E508D1D5DE3F?sequence=1
5. The Law of the Kyrgyz Republic "On Food Security of the Kyrgyz Republic" dated August 4, 2008 No. 183. – Available at http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397
6.  Law of the Kyrgyz Republic "On the basics of Technical Regulation in the Kyrgyz Republic"dated May 22,2004 No.67.– Available at:http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru
7. International food standards. FAO. – Available at: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius
8. Decision of the Customs Union Commission dated 09.12.2011 No. 880 (ed. dated 10.06.2014) "On the adoption of the technical regulations of the Customs Union "On food safety". – Available at: https://eec.eaeunion.org/ comission/department/deptexreg/tr/PischevayaProd.php
9. The Law of the Kyrgyz Republic "On Consumer Rights Protection" dated December 10,1997 No. 90. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590
10. Criminal Code of the Kyrgyz Republic No. 127 dated October 28, 2021. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309.
11. Tsaregorodtseva E.V. Requirements for food safety and quality in the European Union and Russia // Vestnik Mariyskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya «Sel'skokhozyaystvennye nauki. Ekonomicheskie nauki» [Bulletin of the Mari State University. The series "Agricultural sciences. Economic Sciences"]. - 2017. - Vol. 3, No. 4 (12). - pp. 52-57.
12. Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures of the World Trade Organization. – Available at: https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf
13.  Law of the Kyrgyz Republic: Technical Regulation "Hygiene of food production" dated June 1, 2013 No. 88. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896
14. Legislation of the European Union and the Republic of Belarus in the field of food safety:to help the exporter / International Finance Corporation. – 2011. – Available at: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство .pdf
15. Valetova, Yu. A. International legal provision of food security: dissertation for the degree of candidate of legal sciences. - Moscow, 2013.- p.50.
16. World Health Organization. Five keys to safer food manual. - 2007. –Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740
17.  Code of the Kyrgyz Republic on Offenses dated October 28, 2021 No. 128. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1123062023, №2 Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун

For citation

Aidaraliev A.A., Akmatov I.M., Keldibekov R.J., Kasymova R.O. Legal basis for regulating the problem of food poison
ing in the context of food safety of the Kyrgyz Republic. Health care of Kyrgyzstan 2023, No.2, pp. 66-75. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.10.66.75

Кыргызча
Авторлор жөнүндө

Айдаралиев Арсен Асылбекович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын корреспондент-мүчөсү, профессор, м.и.д.; «Кыргызстан Эл аралык университети» академиялык консорциумунун президенти,
Бишкек, Кыргыз Республикасы
Акматов Илим Мелисович, Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун аспиранты, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Келдибеков Рамис Жакыпбекович, ф.и.к., “Кыргызстан Эл аралык университети” Академиялык консорциумунун Эл аралык Тоо институтунун илимий кызматкери; Коомдук саламаттык сактоо улуттук институтунун болжолдоо тобунун илимий кызматкери, Бишкек, Кыргыз Республикасы
Касымова Рано Оморовна, медицина илимдеринин доктору, Б.Н. Ельцин, Кыргыз-Орус Славян университетинин гигиена кафедрасынын профессору, Бишкек, Кыргыз Республикасы

Шилтемелер

1. Джурупова Б.К., Саматова Г.Ж. Проблемы и пути решения продовольственной безопасности и питания в Кыргызской Республике // Наука вчера, сегодня, завтра: сб. ст. по матер. XXXV междунар. науч.-практ. конф. № 6 (28). - Новосибирск: СибАК, 2016. - С. 139-143.Dzhurupova B.K., Samatova G.Zh. Problems and ways of solving food security and nutrition in the Kyrgyz Republic // Nauka vchera, segodnya, zavtra: Sb. st. po mater. XXXV mezhdunar. nauch.-prakt. konf. [Science yesterday, today, tomorrow: Proceedings of the XXXV International Scientific and Practical Conference]. - No. 6 (28). - Novosibirsk: SibAK, 2016. – P. 139-143.
2. Jaffee S., Henson S.,Unnevehr L.,Grace D., Cassou E. 2019.The Safe Food Imperative: Accelerating Progress in Low- and Middle-Income Countries. Agriculture and Food Series; Washington, DC: World Bank, 2019. Available at: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/30568
3. Касымов, О. Т. Руководство по общественному здравоохранению: монография / Под общей редакцией д.м.н., проф. О.Т. Касымова и к.м.н. С. Т. Абдикаримова. - Бишкек, 2012. - 272 с. Kasymov, O. T. Guide to Public health: monograph / Under the general editorship of doctor of medical sciences, prof. O. T. Kasymov and candidate of medical sciences S. T. Abdikarimov.- Bishkek, 2012. - 272 p.
4. ВОЗ. Оценка глобального бремени здоровью болезнями пищевого происхождения. – Женева, 2015. - 255 с. - Режим доступа: http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/199350/ 9789241565165_eng.pdf;jsessionid= 9B1B3E96 D48622D 54CD7E508 D1D5DE3F?sequence=1 WHO estimates of the global burden of foodborne diseases: foodborne disease burden epidemiology reference group 2007-2015. – WHO: Geneva, 2015. 255 p. Available at: http://apps.who.int/irisbitstream/handle/10665/199350/9789241565165_eng.pdf;jsessionid=9B1B3E96D48622D54CD7E508D1D5DE3F?sequence=1
5. Закон Кыргызской Республики «О продовольственной безопасности Кыргызской Республики» от 4 августа 2008 года №183. - Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397. The Law of the Kyrgyz Republic "On Food Security of the Kyrgyz Republic" dated August 4, 2008 No. 183. – Available at http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/202397
6. Закон Кыргызской Республики «Об основах технического регулирования в Кыргызской Республике» от 22 мая 2004 года № 67. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru.The Law of the Kyrgyz Republic "On the basics of Technical Regulation in the Kyrgyz Republic"dated May 22,2004 No.67.– Available at:http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1453/60?cl=ru-ru
7. Международные стандарты пищевых продуктов. ФАО. – Режим доступа: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/ru/International food standards. FAO. – Available at: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius
8. Решение Комиссии Таможенного союза от 09.12.2011 № 880 (ред. от 10.06.2014) «О принятии технического регламента Таможенного союза «О безопасности пищевой продукции».  https://eec.eaeunion.org/comission/department/deptexreg/tr/PischevayaProd.php. Decision of the Customs Union Commission dated 09.12.2011 No. 880 (ed. dated 10.06.2014) "On the adoption of the technical regulations of the Customs Union "On food safety". – Available at: https://eec.eaeunion.org/ comission/department/
deptexreg/tr/PischevayaProd.php
9. Закон Кыргызской Республики «О защите прав потребителей» от 10 декабря 1997 года № 90. – Режим доступа:
http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590.The Law of the Kyrgyz Republic "On Consumer Rights Protection" dated December 10,1997 No. 90. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/590
10. Уголовный кодекс Кыргызской Республики от 28 октября 2021 года № 127. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309. Criminal Code of the Kyrgyz Republic No. 127 dated October 28, 2021. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112309.
11. Царегородцева Е.В. Требования к безопасности и качеству продуктов питания в Европейском союзе и России // Вестник Марийского государственного университета. Серия «Сельскохозяйственные науки. Экономические науки». - 2017. - Т. 3, № 4 (12). - С. 52-57. Tsaregorodtseva E.V. Requirements for food safety and quality in the European Union and Russia // Vestnik Mariyskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya «Sel'skokhozyaystvennye nauki. Ekonomicheskie nauki» [Bulletin of the Mari State University. The series "Agricultural sciences. Economic Sciences"]. - 2017. - Vol. 3, No. 4 (12). - pp. 52-57.
12. Соглашение по применению санитарных и фитосанитарных мер Всемирной торговой организации. – Режим доступа:https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf. Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures of the World Trade Organization. – Available at: https://www.fsvps.ru/fsvps-docs/ru/importExport/tsouz/docs/sogl.pdf
13. Закон Кыргызской Республики: Технический регламент «Гигиена производства пищевых продуктов» от 1 июня 2013 года № 88. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896. Law of the Kyrgyz Republic: Technical Regulation "Hygiene of food production" dated June 1, 2013 No. 88. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/203896
14. Законодательство Европейского союза и Республики Беларусь в области безопасности пищевой продукции: в помощь экспортеру / Международная финансовая корпорация. – 2011. – Режим доступа: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство.pdf.Legislation of the European Union and the Republic of Belarus in the field of food safety:to help the exporter / International Finance Corporation. – 2011. – Available at: http://www.minzchie.by/attachments/343_Законодательство .pdf
15. Валетова Ю. А. Международно-правовое обеспечение продовольственной безопасности: дис. ... канд. юрид. наук. - Москва, 2013. - С. 50. Valetova, Yu. A. International legal provision of food security: dissertation for the degree of candidate of legal sciences. - Moscow, 2013.- p.50.
16. Всемирная организация здравоохранения. Пять важнейших принципов безопасного питания: пособие. - 2007. – Режим доступа: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740. World Health Organization. Five keys to safer food manual. - 2007. –Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/87740
17. Кодекс Кыргызской Республики о правонарушениях от 28 октября 2021 года № 128. – Режим доступа: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/112306. Code of the Kyrgyz Republic on Offenses dated October 28, 2021 No. 128. – Available at: http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ru-ru/1123062023, №2 Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун

Цитата үчүн

Айдаралиев А.А., Акматов И.М.,Кельдибеков Р.Ж., Касымова Р.О. Кыргыз Республикасында тамак-аш коопсуздугунун контекстинде тамак-аштан уулануу проблемасын жөнгө салуунун укуктук базасы. Кыргызстандын саламаттык сактоо 2023, № 2, б. 66-75. https://dx.doi.org/10.51350/zdravkg2023.2.6.10.66.75

Көрүүлөр: 2070
Copyright MAXXmarketing GmbH
JoomShopping Download & Support